Η εκπληκτική αντοχή της ενότητας για την Ουκρανία

Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία, πολλοί αναλυτές ανησυχούν για την διάρκεια της Δυτικής υποστήριξης προς το Κίεβο. Δεν περνάει εβδομάδα χωρίς νέες αναφορές για την εξασθένηση της αποφασιστικότητας, την πολεμική κόπωση, ή τις ρωγμές στον συνασπισμό. Ωστόσο, έναν χρόνο μετά την έναρξη της σύγκρουσης, η δέσμευση της Δύσης στην Ουκρανία είναι αμείωτη -και, αν μετρηθεί με την βοήθεια που παρέχεται, ισχυρότερη από ποτέ.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, στην Βαρσοβία, στην Πολωνία, τον Φεβρουάριο του 2023. Evelyn Hockstein / Reuters
--------------------------------------------------------------

Αυτή η ενότητα είναι άνευ προηγουμένου και υποτιμημένη, και ξεπερνά κατά πολύ τις ισχυρότερες περιόδους διατλαντικής συνοχής κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Διαπερνά κράτη, κοινωνίες, και εταιρείες. Κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, εκτός από την Ουγγαρία, έχει συσπειρωθεί πίσω από την Ουκρανία, παρά τις βαθιές διαιρέσεις που προηγήθηκαν του πολέμου -για παράδειγμα, η αυταρχική μετατόπιση της Πολωνίας και η δύστροπη έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ταραγμένες οικονομίες που ταλανίστηκαν από τον πληθωρισμό που προκάλεσε ο πόλεμος δεν οδήγησαν κανένα μεγάλο πολιτικό κόμμα να ισχυριστεί πως το κόστος της υποστήριξης της Ουκρανίας είναι πολύ υψηλό ή πως ήρθε η ώρα να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις της Ρωσίας. Οι φιλο-ουκρανικές πολιτικές έχουν περάσει τις εκλογικές δοκιμασίες στην Ιταλία και την Σουηδία, όπου οι κυβερνήσεις έχουν αλλάξει, αλλά η υποστήριξη προς το Κίεβο έχει παραμείνει. Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν, απέκρουσε την πρόκληση της ακροδεξιάς ηγέτιδας της αντιπολίτευσης, Μαρίν Λεπέν, η οποία έφτασε να βλέπει τους μακροχρόνιους δεσμούς της με το Κρεμλίνο ως μειονέκτημα και κατέστρεψε χιλιάδες φυλλάδια που την απεικόνιζαν με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν.

Αυτή η κατακλυσμική επίσημη υποστήριξη προς την Ουκρανία αντικατοπτρίζει την ευρέως διαδεδομένη λαϊκή συμπάθεια σε ολόκληρη την Δυτική κοινωνία, η οποία είναι ορατή στις ουκρανικές σημαίες, τα αυτοκόλλητα, και τις κονκάρδες που βρίσκονται σε σπίτια και επιχειρήσεις. Πολλά καταστήματα λιανικής πώλησης καλούν τώρα τους πελάτες τους να κάνουν δωρεές για την υποστήριξη της Ουκρανίας. Χιλιάδες οικογένειες έχουν φιλοξενήσει πρόσφυγες. Ο πόλεμος δεν έχει προκαλέσει σχεδόν καμία από τις πολώσεις, τις συνωμοσίες, ή την εσκεμμένη αδιαφορία για τα στοιχεία που έχουν ταλαιπωρήσει άλλα σημαντικά γεγονότα, όπως το ξέσπασμα της COVID-19 ή τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2020. Οι αφηγήσεις της Ρωσίας σχετικά με τον πόλεμο δεν έχουν κερδίσει καμία πραγματική απήχηση. Μεταξύ του ευρύτερου κοινού, η εμπειρική αλήθεια και η ηθική σαφήνεια έχουν επιστρέψει στον πολιτικό διάλογο.

Το πιο αξιοσημείωτο από όλα είναι ότι η Δυτική υποστήριξη προς την Ουκρανία έχει εξαπλωθεί στον ιδιωτικό τομέα. Εταιρείες από διάφορους κλάδους, όπως ο πετρελαϊκός και ο τεχνολογικός, άρχισαν να αποσύρονται από την Ρωσία μέσα σε λίγες ημέρες μετά την εισβολή της. Στο παρελθόν, ο ιδιωτικός τομέας συμμορφωνόταν με τα καθεστώτα κυρώσεων, αλλά ιδιωτικά υποστήριζε την χαλάρωσή τους. Τώρα ενισχύουν οικειοθελώς τους περιορισμούς αυτούς. Οι εταιρείες που παραμένουν στην Ρωσία αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση να ακολουθήσουν το ίδιο παράδειγμα.

Το εξαιρετικό εύρος και βάθος της Δυτικής ενότητας είναι προϊόν μιας σπάνιας ευθυγράμμισης απειλών: η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αμφισβητεί εξίσου την ασφάλεια και το αίσθημα ηθικής της Δύσης, κάτι που καμία σύγκρουση δεν έχει κάνει μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η ευθυγράμμιση επέτρεψε στις Δυτικές χώρες να δράσουν ταχύτερα και να αναλάβουν μεγαλύτερους κινδύνους για την υπεράσπιση της Ουκρανίας -και προσφέρει ενδείξεις για το πώς μπορεί να διατηρηθεί αυτή η συνοχή και αποφασιστικότητα.

ΨΥΧΡΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, ΧΛΙΑΡΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

Καθ' όλη την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, διαιρέσεις εντός και μεταξύ των χωρών του ΝΑΤΟ επιβάρυναν την Συμμαχία. Σε κανένα σημείο τα Δυτικά κράτη, οι κοινωνίες, και οι εταιρείες δεν είχαν κοινή άποψη για την σοβιετική απειλή ή την κατάλληλη απάντηση σε αυτήν. Αυτό ίσχυε ακόμη και στην πιο επικίνδυνη φάση του Ψυχρού Πολέμου στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα αντιπυραυλικής άμυνας της κυβέρνησης Ρίγκαν θορύβησαν φανερά την Δυτική Ευρώπη. Ακόμη και ο στενότερος σύμμαχος της Ουάσινγκτον, το Ηνωμένο Βασίλειο, αντιστάθηκε στις εξωεδαφικές κυρώσεις των ΗΠΑ για να αποτρέψουν την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου από την Σιβηρία προς την Ευρώπη. Εκατομμύρια Ευρωπαίοι διαδήλωσαν κατά της ανάπτυξης αμερικανικών πυρηνικών όπλων μεσαίου βεληνεκούς στα εδάφη τους. Σημαντικά ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα υιοθέτησαν αντιπυρηνικές πολιτικές. Και πολλοί παρατηρητές ανησυχούσαν ότι αυτές οι διαιρέσεις θα μπορούσαν να αποσυνδέσουν την Δυτική Ευρώπη από τις Ηνωμένες Πολιτείες, διασπώντας την Ατλαντική Συμμαχία.

Οι ενδο-Δυτικοί διχασμοί από τον Φεβρουάριο του 2022 ωχριούν σε σύγκριση. Πρόκειται για καβγάδες, όχι για διασπάσεις -κυρίως διαφωνίες σχετικά με την τακτική, το χρονοδιάγραμμα, και την ρητορική- που ενισχύονται από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά επιλύονται γρήγορα. Η διαμάχη για το αν θα σταλούν τανκς στην Ουκρανία είναι ένα καλό παράδειγμα. Τον Ιανουάριο του 2023 η Γερμανία αρνήθηκε να παράσχει Leopard 2, αλλά άλλαξε γνώμη μέσα σε λίγες ημέρες. Αρκετά άλλα κράτη έχουν δεσμεύσει βαρύ υλικό για το Κίεβο. Σε ένα μοτίβο που επαναλαμβάνεται από την έναρξη του πολέμου, το αδιανόητο έγινε εφικτό.