Τι συμβαίνει πραγματικά μεταξύ Ρωσίας και Κίνας

«Συμβαίνουν αλλαγές που δεν έχουμε δει εδώ και 100 χρόνια», είπε ο Κινέζος ηγέτης, Σι Τζινπίνγκ, στον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, τον περασμένο μήνα, στο τέλος μιας επίσημης επίσκεψής του στην Ρωσία. «Ας προωθήσουμε αυτές τις αλλαγές μαζί». Σε αυτό, ο Ρώσος ηγέτης απάντησε: «Συμφωνώ».

Αυτή η φαινομενικά αυτοσχέδια αλλά προσεκτικά χορογραφημένη σκηνή αποτύπωσε το αποτέλεσμα του ταξιδιού του Σι στην Ρωσία και την πορεία στην οποία ο ίδιος και ο Πούτιν έχουν θέσει τις σινορωσικές σχέσεις. Η επίσκεψη του Σι τον περασμένο μήνα ήταν πρωτίστως μια επίδειξη δημόσιας υποστήριξης προς τον μαχόμενο Ρώσο ηγέτη. Αλλά οι πραγματικά σημαντικές εξελίξεις έλαβαν χώρα κατά την διάρκεια κλειστών, προσωπικών συζητήσεων, κατά τις οποίες ο Σι και ο Πούτιν έλαβαν μια σειρά από σημαντικές αποφάσεις σχετικά με το μέλλον της ρωσοκινεζικής αμυντικής συνεργασίας και πιθανότατα συνεννοήθηκαν για συμφωνίες όπλων που μπορεί να δημοσιοποιήσουν ή να μην δημοσιοποιήσουν.

Ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, και ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, στο Κρεμλίνο, στη Μόσχα, τον Μάρτιο του 2023. Pavel Byrkin / Sputnik / Kremlin
------------------------------------------------------

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι επακόλουθες Δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας μειώνουν τις επιλογές του Κρεμλίνου και ωθούν την οικονομική και τεχνολογική εξάρτηση της Ρωσίας από την Κίνα σε πρωτοφανή επίπεδα. Αυτές οι αλλαγές δίνουν στην Κίνα μια αυξανόμενη μόχλευση επί της Ρωσίας. Ταυτόχρονα, η κλονισμένη σχέση της Κίνας με τις Ηνωμένες Πολιτείες καθιστά τη Μόσχα έναν απαραίτητο κατώτερο εταίρο του Πεκίνου για την αντιμετώπιση των Ηνωμένων Πολιτειών και των συμμάχων τους. Η Κίνα δεν έχει κανέναν άλλο φίλο που να προσφέρει τόσα πολλά στο τραπέζι. Και καθώς ο Σι προετοιμάζει την Κίνα για μια περίοδο παρατεταμένης αντιπαράθεσης με την ισχυρότερη χώρα του πλανήτη, χρειάζεται όλη την βοήθεια που μπορεί να λάβει.

ΦΙΛΟΣ ΑΠΟ ΜΑΚΡΙΑ

Υψηλόβαθμα στελέχη του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος (ΚΚΚ) έχουν συζητήσει ανοιχτά την ανάγκη για στενότερη συνεργασία με την Ρωσία, εξαιτίας αυτού το οποίο αντιλαμβάνονται ως μια ολοένα και πιο εχθρική πολιτική των ΗΠΑ που αποσκοπεί στον περιορισμό της ανόδου της Κίνας. Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών, Qin Gang, δήλωσε στα κινεζικά κρατικά μέσα ενημέρωσης μετά το ταξίδι ότι η εταιρική σχέση με την Ρωσία είναι πολύ σημαντική σε μια εποχή που ορισμένες δυνάμεις υποστηρίζουν τον «ηγεμονισμό, τη μονομέρεια, και τον προστατευτισμό» και καθοδηγούνται από μια «ψυχροπολεμική νοοτροπία» -όλα κωδικοποιημένες λέξεις του ΚΚΚ για την πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κίνας. Η τοποθέτηση αυτής της λογικής στο επίκεντρο είναι αποκαλυπτική και εξηγεί γιατί ο Σι αποφάσισε να πάει να δει τον Πούτιν αυτοπροσώπως, παρά την δυσμενή οπτική της επίσκεψης αμέσως μετά την έκδοση εντάλματος σύλληψης του Ρώσου ηγέτη από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Το μήνυμα του ταξιδιού του Σι ήταν σαφές: η Κίνα βλέπει πολλά οφέλη στην σχέση της με την Ρωσία, θα συνεχίσει να διατηρεί αυτούς τους δεσμούς στο υψηλότερο επίπεδο, και δεν θα αποθαρρυνθεί από Δυτικούς επικριτές.

Για να εκτρέψει την αυξανόμενη κριτική των ΗΠΑ και της Ευρώπης για την υποστήριξη της Κίνας προς την Ρωσία, το Πεκίνο επινόησε ένα περίτεχνο διπλωματικό σχέδιο, παρουσιάζοντας ένα έγγραφο θέσεων για την ουκρανική κρίση στις 24 Φεβρουαρίου, την επέτειο ενός έτους από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το έγγραφο είναι μια λίστα με τα σημεία συζήτησης που το Πεκίνο έχει εκφράσει καθ' όλη την διάρκεια του πολέμου, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών και της εναντίωσης στις μονομερείς κυρώσεις. Η έλλειψη συγκεκριμένων λεπτομερειών της πρότασης για κρίσιμα ζητήματα, όπως τα σύνορα και η απόδοση ευθυνών για εγκλήματα πολέμου, είναι ένα χαρακτηριστικό, όχι ένα σφάλμα. Το Πεκίνο γνωρίζει πολύ καλά ότι ούτε το Κίεβο ούτε η Μόσχα έχουν μεγάλο ενδιαφέρον να συνομιλήσουν αυτήν την στιγμή, αφού και οι δύο θέλουν να συνεχίσουν να πολεμούν για να αυξήσουν τη μόχλευσή τους όποτε καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Η κινεζική πρόταση ήταν κάτι περισσότερο από μια βιτρίνα για την επίσκεψη του Σι. Η πραγματική δράση έλαβε χώρα στο παρασκήνιο, σε ιδιωτικές διαπραγματεύσεις μεταξύ Πούτιν και Σι.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΟΣΑ ΒΛΕΠΕΙ ΤΟ ΜΑΤΙ

Μετά το πέρας του ταξιδιού, το Κρεμλίνο δημοσίευσε έναν κατάλογο με 14 έγγραφα που υπέγραψαν τόσο η Κίνα όσο και η Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων δύο δηλώσεων του Σι και του Πούτιν. Εκ πρώτης όψεως, επρόκειτο σε μεγάλο βαθμό για ασήμαντα μνημόνια μεταξύ υπουργείων˙ δεν ανακοινώθηκαν σημαντικές νέες συμφωνίες. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει μια πολύ διαφορετική εικόνα, την οποία το Πεκίνο και η Μόσχα έχουν λόγους να αποκρύπτουν από τον έξω κόσμο.