Γιατί το ΝΑΤΟ πρέπει να κάνει μέλος του την Ουκρανία

Στις 4 Απριλίου, κάθισα στο μεγάλο στρογγυλό τραπέζι μέσα στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες και χειροκρότησα καθώς η Φινλανδία έγινε επίσημα δεκτή στην συμμαχία. Είμαι χαρούμενος για τους Φινλανδούς φίλους μου, και χαιρετίζω αυτή τη μετατόπιση στις τεκτονικές πλάκες της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Αλλά η χώρα μου, η Ουκρανία, δεν είναι ακόμη μέλος του ΝΑΤΟ, και αυτή η μετατόπιση δεν θα ολοκληρωθεί μέχρι να γίνει. Ευτυχώς για εμάς, οι τροχοί της ιστορίας γυρίζουν και δεν μπορεί κανείς να κάνει τίποτα για να τους σταματήσει.

Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι κάτι περισσότερο από το να σκοτώνει Ουκρανούς και να κλέβει την γη μας. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προσπαθεί να καταστρέψει τα ίδια τα θεμέλια της ευρωπαϊκής τάξης ασφάλειας που σχηματίστηκε μετά το 1945. Γι' αυτό και το διακύβευμα είναι τόσο μεγάλο, όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά για ολόκληρη την ευρω-ατλαντική κοινότητα.

Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Jens Stoltenberg, και ο Ουκρανός πρόεδρος, Volodymyr Zelensky, στο Κίεβο της Ουκρανίας, τον Απρίλιο του 2023. Alina Yarysh / Reuters
-------------------------------------------

Η Ουκρανία δεν επέλεξε αυτήν τη μάχη. Ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ. Η Ρωσία ξεκίνησε αυτόν τον πόλεμο. Αλλά εναπόκειται στην Ουκρανία και τους Δυτικούς εταίρους της να θέσουν τέλος στην σύγκρουση, κερδίζοντας μια δίκαιη νίκη που να εγγυάται την ειρήνη και την σταθερότητα στην Ευρώπη για τις επόμενες γενιές.

Για να γίνει αυτό απαιτείται η αποδοχή του αναπόφευκτου: ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος του ΝΑΤΟ, και νωρίτερα παρά αργότερα. Είναι καιρός η συμμαχία να σταματήσει τις δικαιολογίες και να ξεκινήσει την διαδικασία που οδηγεί στην τελική ένταξη της Ουκρανίας, δείχνοντας στον Πούτιν ότι έχει ήδη αποτύχει και αναγκάζοντάς τον να μετριάσει τις φιλοδοξίες του. Καθ’ όλη την διάρκεια αυτού του πολέμου, δείξαμε ότι είμαστε περισσότερο από έτοιμοι για ένταξη και ότι έχουμε πολλά να προσφέρουμε στην συμμαχία. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια σαφής γραπτή δήλωση από τους συμμάχους που να χαράσσει τον δρόμο προς την ένταξη.

ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ, ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΙΕΣ

Ως η πιο επιτυχημένη αμυντική συμμαχία στην ιστορία, το ΝΑΤΟ είναι και εγγυητής της ασφάλειας και έκφραση ενός κοινού πολιτικού μέλλοντος. Αλλά η δύναμη της συμμαχίας πηγάζει από την πολιτική βούληση των μελών της, η οποία λείπει οδυνηρά όταν πρόκειται για την αποδοχή της Ουκρανίας [ως μέλος].

Στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ το 2008 στο Βουκουρέστι, τα μέλη συμφώνησαν να καταστήσουν στόχο την ένταξη της Ουκρανίας, αλλά αφιέρωσαν περισσότερο χρόνο σηματοδοτώντας στην Ρωσία ότι αυτό δεν θα συμβεί (τουλάχιστον σε οποιοδήποτε σημείο στο άμεσο μέλλον) παρά να λάβουν πρακτικά βήματα για να το κάνουν πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, η συμμαχία εξέφρασε την βούλησή της να κρατήσει την πόρτα της ένταξης ανοιχτή, αλλά μόνο με την παραδοχή ότι η Ουκρανία δεν θα σκίαζε το κατώφλι του ΝΑΤΟ σύντομα. Τρεις πολέμους αργότερα —στην Γεωργία το 2008, στην Ουκρανία το 2014, και τώρα ξανά στην Ουκρανία— είναι ξεκάθαρο ότι η ασάφεια είναι ο καλύτερος σύμμαχος του Πούτιν.

Στα 15 χρόνια από την σύνοδο κορυφής του Βουκουρεστίου, η Ουκρανία έχει ακούσει πολλά επιχειρήματα σχετικά με το γιατί δεν μπορεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Τα μέλη της Συμμαχίας ισχυρίστηκαν ότι η αποδοχή νέων μελών που μοιράζονται σύνορα με την Ρωσία θα μπορούσε να προκαλέσει τη Μόσχα. Αυτό το επιχείρημα ήταν πάντα λάθος, αλλά το να το επαναλάβω τώρα είναι αστείο. Την εποχή που η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαία το 2014, η Ουκρανία ήταν επίσημα μια αδέσμευτη χώρα χωρίς φιλοδοξία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Το 2022, όταν η Ρωσία ξεκίνησε την τρομερή ολοκληρωτική εισβολή της, το ΝΑΤΟ δεν είχε ακόμη ανοίξει έναν πραγματικό δρόμο για την ένταξη της Ουκρανίας. Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, μια σειρήνα αεροπορικής επιδρομής ηχεί στο Κίεβο και η Ρωσία βρίσκεται στη μέση μιας πολύμηνης επίθεσης στην πόλη Μπαχμούτ. Η Μόσχα ετοιμάζεται επίσης να αποκρούσει μια σειρά από αντεπιθέσεις της Ουκρανίας. Έχω λοιπόν μια απλή απάντηση σε όποιον υποστηρίζει ότι η αποδοχή της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα προκαλούσε την Ρωσία: Είστε σοβαροί;

Παραδόξως, οι αντίπαλοι της ένταξης της Ουκρανίας συνέχισαν να προβάλλουν αυτό το επιχείρημα ακόμη και μετά από περισσότερο από έναν χρόνο ολοκληρωτικού πολέμου. Ωστόσο, η ένταξη της Φινλανδίας καταδεικνύει μια για πάντα γιατί το επιχείρημα δεν αντέχει. Η Ρωσία απάντησε στην πιο πρόσφατη διεύρυνση του ΝΑΤΟ -που βάζει ένα μέλος απευθείας στα σύνορα της Ρωσίας- όχι επικρίνοντας την Φινλανδία αλλά υποβαθμίζοντας την σημασία της ένταξης της χώρας, προφανώς για να αποφύγει την ανάδειξη της δικής της αποτυχίας να κρατήσει το Ελσίνκι έξω από την συμμαχία.

Όσοι αντιτίθενται στην ένταξη της Ουκρανίας έχουν επίσης υποστηρίξει ότι η ίδια η Ουκρανία είναι διχασμένη ως προς το αν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Στο παρελθόν αυτό ίσχυε, αλλά όχι πλέον. Οι Ουκρανοί υποστηρίζουν σταθερά την ένταξη στην συμμαχία από το 2014, όταν η Ρωσία κατέλαβε παράνομα την Κριμαία και πυροδότησε πόλεμο στο Ντονμπάς. Το 2019, η Ουκρανία τροποποίησε επίσημα το σύνταγμά της για να κατοχυρώσει την δέσμευσή της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Η συντριπτική πλειονότητα των Ουκρανών —82%, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Φεβρουαρίου 2023 από το Διεθνές Ρεπουμπλικανικό Ινστιτούτο— υποστηρίζει τώρα την ένταξη. Και δεν υπάρχει πλέον περιφερειακός διχασμός στο θέμα: η πλειοψηφία των Ουκρανών είναι υπέρ του ΝΑΤΟ σε όλα τα μέρη της χώρας.