Η κουρασμένη από τον πόλεμο Δύση

Στις αρχές του Φεβρουαρίου, ο αντιπρόσωπος στην Βουλή των ΗΠΑ, Matt Gaetz, Ρεπουμπλικάνος από την Φλόριντα, εισήγαγε ένα ψήφισμα για την διακοπή κάθε αμερικανικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία. Αργότερα τον ίδιο μήνα, οι Ρεπουμπλικάνοι στην Επιτροπή Εποπτείας της Βουλής των Αντιπροσώπων αποφάσισαν να σηματοδοτήσουν την επέτειο της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, ξεκινώντας μια έρευνα για την [οικονομική] βοήθεια της Ουάσινγκτον προς το Κίεβο, υποστηρίζοντας ότι «ήρθε η ώρα ο Λευκός Οίκος να παραδώσει τις αποδείξεις για να διαβεβαιώσει ότι τα δολάρια των Αμερικανών φορολογουμένων δεν χάνονται λόγω σπατάλης, απάτης, ή κατάχρησης». Ο Gaetz ονόμασε τη νομοθετική του δράση ψήφισμα για την «Κόπωση από την Ουκρανία», και οι Ρεπουμπλικάνοι στην Επιτροπή Εποπτείας της Βουλής των Αντιπροσώπων ενθαρρύνουν χαρούμενα την ιδέα ότι αυτή η κόπωση είναι ευρέως διαδεδομένη μεταξύ των Αμερικανών. Αλλά δεν είναι οι Αμερικανοί φορολογούμενοι που θα κερδίσουν από αυτές τις προσπάθειες των Ρεπουμπλικάνων να περιορίσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία. Από την αρχή της εισβολής της το 2022, η Ρωσία υπολογίζει ότι η Δύση θα κουραστεί να βοηθά τους Ουκρανούς στον αγώνα τους. Είτε το αναγνωρίζουν είτε όχι, τα μέλη της αντι-ουκρανικής παράταξης του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος βοηθούν την Ρωσία να πραγματοποιήσει τους στόχους της.

Υποστηρικτές της Ουκρανίας στην Ουάσιγκτον, τον Φεβρουάριο του 2023. Anna Rose Layden / Reuters
----------------------------------------------

Λίγο καιρό μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ορισμένα στελέχη του εσωτερικού κύκλου του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, παραδέχθηκαν στην Washington Post ότι ο Ρώσος ηγέτης απλώς περίμενε να περάσει ο χρόνος, «προετοιμαζόμενος για έναν μακρύ πόλεμο φθοράς» εναντίον της Ουκρανίας και, δια πληρεξουσίων, της Δύσης. Επίσης, οι Ρώσοι αξιωματούχοι διαστρεβλώνουν την αλήθεια με την προπαγάνδα: οι Δυτικές κυρώσεις κατά της ρωσικής οικονομίας -και όχι η απόφαση του Πούτιν να εισβάλει σε μια κυρίαρχη χώρα- θα προκαλέσουν παγκόσμια επισιτιστική και ενεργειακή κρίση, και οι Δυτικοί πληθυσμοί θα κουραστούν από την υποστήριξη των κυβερνήσεών τους προς το Κίεβο, απαιτώντας μια λύση της σύγκρουσης που θα τους απαλλάξει από περαιτέρω υλική ταλαιπωρία. Το γεγονός ότι αυτά τα αφηγήματα εμφανίστηκαν τόσο γρήγορα δεν ήταν τυχαίο. Το Κρεμλίνο έχει ιστορικό στην προσπάθεια να δημιουργεί και να εκμεταλλεύεται πραγματικές διαιρέσεις μέσα στις κοινωνίες -στην προκειμένη περίπτωση, καλλιεργώντας την λεγόμενη κόπωση της συμπόνιας προς την Ουκρανία- για να επιτύχει ευνοϊκά πολιτικά αποτελέσματα.

Χάρη στις έξυπνες επικοινωνιακές στρατηγικές του Κιέβου και την φυσική συγγένεια της Δύσης με την Ουκρανία, η Ρωσία δεν ήταν τόσο επιτυχής σε αυτήν την προσπάθεια. Το Δυτικό κοινό σε γενικές γραμμές κατάφερε να αποφύγει την κόπωση από την συμπόνια και να παραμείνει προσηλωμένο στο να βοηθήσει την Ουκρανία να αποκρούσει την ρωσική εισβολή. Αλλά αυτή η δέσμευση δεν θα διαρκέσει για πάντα και, πράγματι, μπορεί ήδη να έχει αρχίσει να αμφιταλαντεύεται σε αρκετές χώρες. Οι Δυτικές κυβερνήσεις δεν έχουν την πολυτέλεια να εφησυχάζουν μην τυχόν αρχίσουν οι πολίτες τους να αντιδρούν στην πολεμική προσπάθεια. Οι ηγέτες πρέπει να αναγνωρίσουν το πραγματικό κόστος που έχει επιφέρει ο πόλεμος στους πληθυσμούς τους, αλλά παρά ταύτα να υπενθυμίσουν στους πολίτες τους όλα όσα διακυβεύονται στα πεδία των μαχών της Ουκρανίας.

H ΑΓΓΑΡΕΙΑ ΤΗΣ ΣΥΜΠΟΝΙΑΣ

Είναι κατανοητό ότι οι άνθρωποι δυσκολεύονται να διατηρήσουν την συμπόνια που νιώθουν για την δυστυχία των άλλων. Οι πληθυσμοί κουράζονται να καταναλώνουν τις σπαρακτικές φωτογραφίες. Εξαντλούνται από την υπερφόρτωση με ζοφερές πληροφορίες. Αρχίζουν να λυγίζουν κάτω από το βάρος της αποδοχής προσφύγων, και φοβούνται ότι δεν μπορούν πλέον να αντέξουν οικονομικά να βοηθούν ξένους που υποφέρουν ή να αντιμετωπίσουν το αυξημένο κόστος που συνοδεύει τις κρίσεις. Οι κυβερνήσεις και οι θεσμικοί χορηγοί, από την πλευρά τους, αρχίζουν να αγχώνονται με την υποχρέωση να προσθέτουν μηδενικά στα σύνολα των συμφωνιών επιχορήγησης. Η Μόσχα αναγνωρίζει αυτήν την τάση. Ακριβώς όπως έκανε και με προηγούμενες επιχειρήσεις επιρροής αλλού, το Κρεμλίνο προσπάθησε να αναζωπυρώσει την κόπωση της συμπόνιας σε πολλές Δυτικές κοινωνίες, σε μια προσπάθεια να επηρεάσει την κοινή γνώμη και την πολιτική.

Παρόλο που η υποστήριξη προς την Ουκρανία παραμένει αποφασιστική στην Ευρώπη και την Βόρεια Αμερική, υπάρχουν μικρές ενδείξεις ότι μπορεί σύντομα να αρχίσει να κλονίζεται. Δημοσκόπηση που διεξήχθη στις αρχές του 2023 από το Centre for Information Resilience, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης με έδρα την Βρετανία, έδειξε ότι η δημόσια υποστήριξη για την παροχή οικονομικής στήριξης στην Ουκρανία έχει κάπως εξασθενήσει στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ακόμη και σε μέρη που βρίσκονται κοντά στην Ουκρανία και έχουν μακρά εμπειρία με την αντοχή στην ρωσική παραπληροφόρηση. Στην Βουλγαρία και την Σλοβακία, για παράδειγμα, το 43% και το 39% των ερωτηθέντων, αντίστοιχα, πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις τους κάνουν «πάρα πολλά» για την Ουκρανία. Αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν αυτά τα συναισθήματα είναι άμεσο αποτέλεσμα των ρωσικών μηνυμάτων, βασικά ρωσικά αφηγήματα -συμπεριλαμβανομένων των αντιλήψεων ότι οι Ουκρανοί είναι νεοναζί και ότι το ΝΑΤΟ ευθύνεται για τον πόλεμο- έχουν κερδίσει έδαφος σε αυτές τις κοινωνίες.