Η στρατηγική εθνικής ασφάλειας και διεθνούς πολιτικής του Λονδίνου

Το Γραφείο του Υπουργικού Συμβουλίου (Cabinet Office) του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελείται από περίπου 2.000 άτομα, έχοντας ως κύρια αποστολή την υποστήριξη του Πρωθυπουργού και την εξασφάλιση της σωστής λειτουργίας της Κυβέρνησης. Ταυτόχρονα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών (HM Treasury) λειτουργεί ως το «αρχηγείο» της εκάστοτε κυβέρνησης καθώς ηγείται συγκεκριμένων δράσεων σε διάφορους τομείς πολιτικής.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός, Ρίσι Σούνακ, εκφωνεί την πρώτη του μεγάλη εγχώρια ομιλία για το 2023 στο Plexal, στο Ολυμπιακό Πάρκο της Βασίλισσας Ελισάβετ, στο ανατολικό Λονδίνο, στις 4 Ιανουαρίου 2023. Stefan Rousseau/Pool via REUTERS/File Photo
-------------------------------------------------------------

Όσον αφορά τις επιμέρους αρμοδιότητες του εν λόγω Γραφείου, αυτές περιλαμβάνουν: «α) Την υποστήριξη της συλλογικής διακυβέρνησης, συμβάλλοντας στην αποτελεσματική ανάπτυξη, συντονισμό και εφαρμογή της πολιτικής, β) την υποστήριξη του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και του Κοινού Οργανισμού Πληροφοριών, τον συντονισμό της αντίδρασης της κυβέρνησης σε κρίσεις και την διαχείριση της ασφάλειας του Ηνωμένου Βασιλείου στον κυβερνοχώρο, γ) την προώθηση της αποτελεσματικότητας και της μεταρρύθμισης σε ολόκληρη την κυβέρνηση μέσω της καινοτομίας, της βελτίωσης των προμηθειών και της διαχείρισης έργων, καθώς και μέσω του μετασχηματισμού της παροχής υπηρεσιών, δ) την προώθηση της δημοσιοποίησης κυβερνητικών δεδομένων και τη μεγιστοποίηση της διαφάνειας στον τρόπο λειτουργίας της κυβέρνησης, ε) την δημιουργία μιας εξαιρετικής δημόσιας υπηρεσίας, βελτιώνοντας την ικανότητα και την αποτελεσματικότητά της και στ) την πολιτική και συνταγματική μεταρρύθμιση» [2].

Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ότι το Ηνωμένο Βασίλειο -αναγνωρίζοντας την αξία ύπαρξης ενός επιτελικού οργάνου για την ολιστική αντιμετώπιση των ζητημάτων εθνικής ασφάλειας όσον αφορά την χάραξη στρατηγικής, την διαδικασία λήψης απόφασης, την διαχείριση κρίσεων και το συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων– προχώρησε το 2010 στην σύσταση Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας (National Security Council) [3]. Το έργο του εν λόγω Συμβουλίου αλλά και της Κοινής Επιτροπής Πληροφοριών (Joint Intelligence Committee) [4] υποστηρίζεται από την Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας (National Security Secretariat), αποστολή της οποίας είναι ο συντονισμός όλων των φορέων πάνω σε θέματα στρατηγικής σημασίας που σχετίζονται με την ασφάλεια και τις πληροφορίες [5]. Ένας ακόμα φορέας που συνδράμει στο προαναφερθέν έργο είναι και ο Κοινός Οργανισμός Πληροφοριών (Joint Intelligence Organisation) [6], ο οποίος παρέχει εκτιμήσεις όσον αφορά μείζονα ζητήματα εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής.

Εικόνα 1: Τα εξώφυλλα της NSS2008 και των NSS2010, SDSR2010. Πηγή: Cabinet Office
----------------------------------------------------------

ΟΙ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ

Εντός του προαναφερθέντος πλαισίου εθνικής ασφάλειας, το Cabinet Office εξέδωσε το 2008 –πριν ακόμα συσταθεί το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας– την πρώτη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας [National Security Strategy (NSS)] με τίτλο «Security in an interdependent world» (Εικόνα 1) [7], με σκοπό τον καθορισμό του τρόπου αντιμετώπισης και διαχείρισης των προκλήσεων ασφάλειας και των κινητήριων δυνάμεων -σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο- και την διαφύλαξη του έθνους, των πολιτών, της ευημερίας, και του τρόπου ζωής του Ηνωμένου Βασιλείου [8]. Το 2010 δημοσιεύτηκε η δεύτερη NSS (Εικόνα 1) με τίτλο «A strong Britain in an age of uncertainty» [9] ταυτόχρονα με ένα ακόμα έγγραφο στρατηγικού χαρακτήρα, την Στρατηγική Ανασκόπηση Άμυνας και Ασφάλειας [Strategic Defence and Security Review (SDSR)] που έφερε τον τίτλο «Securing Britain in an Age of Uncertainty» (Εικόνα 1) [10]. Τα δύο αυτά έγγραφα κινητοποιούσαν από κοινού το σύνολο του κρατικού μηχανισμού για την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων ασφάλειας. Για την ακρίβεια, μέσω της NSS καθοριζόταν το στρατηγικό πλαίσιο δράσης και οι επιθυμητοί στόχοι, ενώ μέσω της SDSR οι τρόποι επίτευξης και τα αναγκαία μέσα για την υλοποίηση των τεθέντων στόχων (Εικόνα 2) [11].

Σύμφωνα μάλιστα με τη NSS του 2010, η καινοτομία που εισήγαγε το εν λόγω έγγραφο ήταν το γεγονός ότι: «[…] καθόριζε μια προσέγγιση "όλης της κυβέρνησης", βασισμένη σε μια έννοια της ασφάλειας που υπερέβαινε τα στρατιωτικά αποτελέσματα. Έδινε μεγαλύτερη έμφαση στην εγχώρια ανθεκτικότητα και σε ένα σταθερό παγκόσμιο περιβάλλον […] αντιμετωπίζοντας τα αίτια της αστάθειας στο εξωτερικό, προκειμένου να αποτραπεί η εκδήλωση κινδύνων στο Ηνωμένο Βασίλειο, όντας έτοιμο (το Ηνωμένο Βασίλειο) να τους αντιμετωπίσει εάν εκδηλωθούν» [12].

Εικόνα 2: Η σχέση μεταξύ NSS και SDSR. Πηγή: Cabinet Office
-------------------------------------------------------------