Η συνταγή της επιτυχίας στις επιχειρήσεις

Αυτές οι τακτικές έχουν προσφέρει καλές υπηρεσίες στην Κίνα. Στην Αφρική, το κινεζικό εμπόριο και οι επενδύσεις έχουν εκτιναχθεί, από περίπου 10 δισ. δολάρια ετησίως πριν από μία δεκαετία, σε περισσότερα από 120 δισ. δολάρια σήμερα. Οι κινεζικές εταιρείες κλείνουν εκεί κάθε χρόνο συμφωνίες για έργα υποδομών αξίας άνω των 50 δισ., ενώ παράλληλα υπογράφουν δεκάδες επικερδείς συμβάσεις για την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων και ορυκτών. Το Πεκίνο έχει επίσης βάλει στο στόχαστρο την Κεντρική Ασία, όπου μεγάλες κινεζικές κρατικές επιχειρήσεις επεκτείνουν ταχύτατα την παρουσία τους, ακόμη και σε χώρες που είναι έξω από την παραδοσιακή κινεζική σφαίρα επιρροής. Τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, το Πεκίνο δάνεισε στο Τουρκμενιστάν 4 δισ. δολάρια για ν’ αποκτήσει για 30 χρόνια τα δικαιώματα εκμετάλλευσης στο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου της χώρας. Προσέφερε 10 δισ. δολάρια στο Καζακστάν, προκειμένου, σε αντάλλαγμα, να παραχωρήσει την άδεια σε κινεζική εταιρεία να αγοράσει μία από τις μεγαλύτερες πετρελαιοπαραγωγούς εταιρείες της χώρας. Άσκησε ασφυκτική πίεση στο Καζακστάν, το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν, για να εγκρίνουν την κατασκευή μεγάλου αγωγού φυσικού αερίου, για τον οποίον η Ρωσία και η Ευρώπη είχαν αντιρρήσεις. Κατά παράδοση, οι χώρες αυτές τελούσαν υπό την επιρροή της Ρωσίας, αλλά τώρα η Κίνα κατασκευάζει αγωγούς και εξορύσσει πετρέλαιο, φυσικό αέριο, χαλκό, σιδηρομετάλλευμα, λίθιο και άλλα σπάνια ορυκτά. από το έδαφός τους.

Η Κίνα δεν είναι η μόνη χώρα που ασκεί με εντατικούς ρυθμούς εμπορική διπλωματία. Τακτικά η Βραζιλία, η Ινδία και η Ρωσία ενισχύουν με το πολιτικό τους βάρος τις ισχυρές κρατικές επιχειρήσεις τους. Οι ΗΠΑ υπολείπονται ακόμη και των Ευρωπαίων φίλων τους στον τομέα αυτόν. Ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας έχει επισήμως γνωστοποιήσει την πρόθεσή του να καταστήσει πρώτη προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής της χώρας την προώθηση των βρετανικών επιχειρήσεων, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί πολύ συχνά συνοδευόταν στα ταξίδια του στο εξωτερικό από τους διευθύνοντες συμβούλους των μεγάλων γαλλικών επιχειρήσεων. Οι Γερμανοί διπλωμάτες αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους για να συνοδεύουν στελέχη γερμανικών επιχειρήσεων σε επαφές με ξένους κυβερνητικούς αξιωματούχους, σε συγκεκριμένες αγορές, αλλά και εργάζονται παρασκηνιακά για να εξασφαλίσουν βοήθεια για τις γερμανικές εταιρείες. Πράγματι, σε όλη την Κεντρική Ασία η γερμανική κυβέρνηση πληρώνει εταιρείες προώθησης συμφερόντων, οι οποίες συνεργάζονται με τους διπλωμάτες της. Σε σύγκριση με άλλες μεγάλες χώρες, οι ΗΠΑ είναι πολύ λιγότερο επιθετικές ως προς την προώθηση των εμπορικών συμφερόντων τους.

ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΓΙΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ

Μπορεί το Πεκίνο να έχει πάρει το προβάδισμα στην εμπορική διπλωματία, αλλά η Ουάσιγκτον μπορεί να το προλάβει, αν αλλάξει πορεία τώρα. Στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι πολλές οι χώρες που εκφράζουν ολοένα αυξανόμενη δυσφορία για την κυριαρχία της Κίνας επί των οικονομιών τους. Αρκετές είναι εκείνες που επιθυμούν να διαφοροποιήσουν τις διεθνείς σχέσεις τους, κι αυτό αποτελεί μια ευκαιρία, την οποία οι ΗΠΑ μπορούν να εκμεταλλευθούν. Σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις, αξιωματούχοι από το Καζακστάν έχουν παραδεχθεί ότι αρχίζουν να λαμβάνουν υπόψη αυτήν τη στρατηγική διαφοροποίησης, όταν αξιολογούν προσφορές ξένων επενδυτών. Εν τω μεταξύ, η Μογγολία έχει αποκλείσει κινεζικές εταιρείες από επενδύσεις σε πολλά από τα ορυχεία άνθρακα και χαλκού στη χώρα και προσπαθεί να ακυρώσει τις υπάρχουσες συμβάσεις με κινεζικές εταιρείες για άλλους φυσικούς πόρους ώστε να προσελκύσει περισσότερους επενδυτές από τη Δύση.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες είναι, επίσης, ολοένα και πιο απογοητευμένες από τις κινεζικές επιχειρηματικές πρακτικές. Οι κινεζικές εταιρείες έχουν αποκτήσει φήμη για τη χρήση δικού τους (εισαγόμενου) εργατικού δυναμικού αντί για την πρόσληψη ντόπιων εργατών, για άγνοια των περιβαλλοντικών συντελεστών και για χρήση ανεπαρκούς τεχνολογίας. Όταν πάλι πρόκειται για έργα μικρότερης προβολής, πολύ πιθανόν οι εταιρείες να μη διαθέτουν σχετική εμπειρία, καθώς οι Κινέζοι αξιωματούχοι βλέπουν τα έργα αυτά ως ευκαιρίες για να μοιράσουν δουλειές σε πολιτικά διασυνδεδεμένες εταιρείες, που ενδεχομένως δεν διαθέτουν την απαραίτητη τεχνογνωσία.

Αυτό που κάνει τα πράγματα πιο περίπλοκα είναι ότι ενίοτε οι ελκυστικοί οικονομικοί όροι που προσφέρονται από τις κινεζικές επιχειρήσεις αποδεικνύονται απατηλοί. Για παράδειγμα, μια κινεζική εταιρεία μπορεί για τη μίσθωση ενός κοιτάσματος πετρελαίου να προσφέρει σε μια κυβέρνηση ποσοστό από τα μελλοντικά έσοδα πολύ υψηλότερο από εκείνο που μπορεί να προσφέρει μια αμερικανική εταιρεία (ας πούμε 20% έναντι 10%). Στη συνέχεια, όμως, η νικήτρια εταιρεία χρησιμοποιεί κατώτερη τεχνολογία για να περικόψει το κόστος, δηλαδή δισδιάστατη αντί τρισδιάστατης σεισμικής έρευνας ή ξεπερασμένες εξέδρες και γεωτρύπανα. Ως αποτέλεσμα, παράγεται λιγότερο πετρέλαιο από εκείνο που θα παρήγαγε μια δυτική εταιρεία και μερικές φορές προκαλείται μόνιμη βλάβη στη δεξαμενή. Το 20% των δικαιωμάτων, λοιπόν, αφορά ένα μικρότερο κομμάτι πίτας και μάλιστα πιο ακριβό.

Οι κινεζικές εταιρείες, επίσης, χρειάζονται πολύ περισσότερο χρόνο για να εξορύξουν ορυκτά, σε σύγκριση με τις αντίστοιχες δυτικές εταιρείες. Οι περισσότερες κινεζικές εταιρείες πετρελαίου, φυσικού αερίου και μεταλλευτικές, λειτουργούν κατ’ εντολήν της κινεζικής κυβέρνησης, η οποία ενδιαφέρεται περισσότερο για την εξασφάλιση μακροπρόθεσμης πρόσβασης σε φυσικούς πόρους, παρά για τη μεγιστοποίηση των κερδών. Έτσι, λοιπόν, ενδεχομένως κινούνται επίτηδες αργά, ώστε να εξοικονομήσουν τους φυσικούς πόρους για αργότερα, όταν θα έχει αυξηθεί η κινεζική ζήτηση για το συγκεκριμένο αγαθό. Όταν μια μεταλλευτική επιχείρηση ή μια γεώτρηση παραμένει για χρόνια αδρανής, η χώρα υποδοχής δεν έχει καθόλου έσοδα.