Το πρόβλημα με την πολιτική Ομπάμα για την Ασία | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το πρόβλημα με την πολιτική Ομπάμα για την Ασία

Γιατί φαίνεται να είναι άσκοπη και αναποτελεσματική

Αυτή η ανεργία και η ανισότητα προκάλεσαν αυτό ακριβώς το είδος αναταραχής που το Πεκίνο απευχόταν. Σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία, ο αριθμός των «μαζικών περιστατικών» (έτσι χαρακτηρίζεται η παράνομη διαμαρτυρία άνω των πέντε ατόμων που «διαταράσσουν τη δημόσια τάξη») αυξήθηκε από 120.000 το 2008 σε πάνω από 180.000 το 2010. Οι ταραχές που ξέσπασαν το 2009 στο Σισού, στην επαρχία Χουμπέι, όπου 70.000 άνθρωποι συγκρούστηκαν με την αστυνομία, ήταν «οι πιο σοβαρές οδομαχίες» από το 1949, σύμφωνα με την Κινεζική Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών, που είναι μια κυβερνητική «δεξαμενή σκέψης» (Think Tank). Οι κοινωνιολόγοι της Ακαδημίας υποστήριξαν ότι η αύξηση της εγκληματικότητας και της κοινωνικής αναταραχής το 2009 σχετιζόταν με την ευρύτερη ανεργία στην ύπαιθρο και ήταν αποτέλεσμα της διόγκωσης ενός αδρανούς και περιθωριοποιημένου πληθυσμού. Το 2010, ο Γκούο Μπινσένγκ, ανώτερο στέλεχος του επίσημου ειδησεογραφικού πρακτορείου Ξινχούα, προειδοποιούσε ότι η Κίνα είχε μπει σε περίοδο «μεγάλης κοινωνικής σύγκρουσης» και ότι «το έργο της σταθεροποίησης ... θα αποδειχθεί πολύ επίπονο».
Αντιμέτωπο με την αυξανόμενη αναταραχή και θέλοντας να αποσοβήσει μια ουσιαστική κρίση νομιμοποίησης, το Πεκίνο δεν είχε άλλη επιλογή από το να ικανοποιήσει τον διευρυνόμενο κύκλο των σκληροπυρηνικών εθνικιστών, οι οποίοι ήθελαν να προβάλουν μια σκληροτράχηλη εικόνα της Κίνας στο εξωτερικό.

ΚΟΚΚΙΝΗ ΑΥΓΗ

Το Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας έχει από παλιά προωθήσει τον εθνικισμό ως μέσον διατήρησης της νομιμότητας. Ωστόσο, κατά τις τελευταίες δεκαετίες με τη ραγδαία οικονομική ανάπτυξη, ο κινεζικός λαός έδωσε μεγαλύτερη έμφαση στην οικονομία παρά στην πολιτική. Όταν, όμως, χτύπησε η παγκόσμια οικονομική κρίση το 2008, το Πεκίνο δεν μπορούσε πλέον να βασίζεται αποκλειστικά στις οικονομικές επιτυχίες του. Στο μεταξύ, ο εθνικισμός ακολουθούσε ανοδική τροχιά. Παρά το γεγονός ότι τα ανώτατα κομματικά στελέχη αντιλαμβάνονταν τις αδυναμίες της χώρας, ήταν πολλοί οι Κινέζοι που πίστευαν ότι η παγκόσμια οικονομική κρίση θα αποτελούσε το κορυφαίο στάδιο στην ανοδική πορεία της Κίνας προς το καθεστώς της μεγάλης δύναμης. Όταν το 2008 και το 2009 οι ΗΠΑ βυθίζονταν στην ύφεση, η κινεζική οικονομία παρουσίαζε ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 10%. Και η κινεζική ηγεσία διαλαλούσε τις επιτυχίες του ΛΑΣ, περιλαμβανομένων των αντι-πειρατικών αποστολών, του διαστημικού προγράμματος και των δοκιμών προηγμένων στρατιωτικών αεροπλάνων, θέλοντας να πείσει τον κόσμο ότι η Κίνα ανταγωνίζεται επί ίσοις όροις τις ΗΠΑ και ότι, ως εκ τούτου, οφείλει ν’ ακολουθήσει μια πιο δυναμική εξωτερική πολιτική.

Μετά τον Ιανουάριο του 2010, όταν έγιναν γνωστές οι πωλήσεις αμερικανικών όπλων στην Ταϊβάν, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης στην Κίνα καθώς και ηχηρές φωνές από χρήστες του διαδικτύου, επιχειρηματολογούσαν υπέρ της επιβολής κυρώσεων κατά των αμερικανικών εταιρειών οπλικών συστημάτων που είχαν συμμετάσχει στη συμφωνία. Ο υποναύαρχος Γιανγκ Λι, πρώην διευθυντής του Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών στο πανεπιστήμιο Εθνικής Άμυνας του ΛΑΣ, κάλεσε την Κίνα «να δώσει ένα μάθημα στην αμερικανική κυβέρνηση, ότι δηλαδή, όποιος βλάπτει τους άλλους, βλάπτει τον εαυτό του». Ομοίως, ο υποστράτηγος Λούο Γιουάν, αναπληρωτής γενικός γραμματέας του Συλλόγου Στρατιωτικής Επιστήμης της Κίνας, επέμενε ότι ήταν καιρός «να κλείσουν οι λογαριασμοί» με τις ΗΠΑ. Στα διαδικτυακά πόρταλ People’s Daily και QQ, πολλοί χρήστες συμφώνησαν με τις θέσεις του στρατηγού και ζητούσαν από τη χώρα τους να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με τις ΗΠΑ, εγκαινιάζοντας εξαγωγές όπλων στο Ιράν, στη Β. Κορέα και στο Πακιστάν.

Ύστερα, τον Σεπτέμβριο του 2010, η διένεξη μεταξύ Πεκίνου και Τόκιο σχετικά με τη σύλληψη του πλοιάρχου του αλιευτικού σκάφους, αναδείχθηκε ως το πιο επίκαιρο θέμα στο διαδίκτυο στην Κίνα, δείγμα της οργής του κοινού. Αιτήματα για την άμεση και χωρίς όρους απελευθέρωση του πλοιάρχου κατέκλυσαν τις διαδικτυακές πύλες. Στα επίσημα μέσα ενημέρωσης, ο Φενγκ Ζαοκούι, ανώτερος εμπειρογνώμων της κινεζικής Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών, υποστήριξε ότι «έχει πλέον περάσει ο καιρός που την Κίνα μπορούσαν να την κάνουν ό,τι θέλουν». Παρά τις προσπάθειες του κράτους να καταπνίξει αυτές τις φωνές, οι εκκλήσεις για εκδήλωση διαμαρτυριών κυκλοφόρησαν στο διαδίκτυο, δίνοντας το έναυσμα για διαδηλώσεις όχι μόνο μπροστά στην ιαπωνική πρεσβεία αλλά και στο κτήριο του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών.

Καθώς ξυπνούσε το εθνικιστικό αίσθημα και τα πολιτικο-οικονομικά προβλήματα διαχέονταν στη χώρα, οι Κινέζοι ηγέτες, ανήσυχοι για το μέγεθος της απήχησης του κόμματος στην κοινωνία και φοβούμενοι πιθανή έκρηξη κοινωνικής αναταραχής, καθησύχασαν τους εθνικιστές με επίδειξη σκληρής διπλωματίας και ρητορικής. Το αποτέλεσμα αυτής της επιλογής ήταν η αδιάλλακτη τοποθέτηση του Πεκίνου στο διάστημα 2009-10, λόγω της οποίας αποξενώθηκαν από αυτήν τόσο οι γείτονες της χώρας όσο και άλλα κράτη ανά τον κόσμο. Αυτή η νέα διπλωματία πυροδότησε φόβους για την άνοδο της Κίνας σε όλη την ανατολική Ασία, πράγμα που με τη σειρά του οδήγησε τις ΗΠΑ ν’ ακολουθήσουν πολιτική εξισορρόπησης των δυνάμεων στην περιοχή.

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ