Η σταθερή απήχηση του Σίλβιο Μπερλουσκόνι

Πάντως, οι περισσότεροι Ιταλοί συνήθως διοχετεύουν την πολιτική τους δυσαρέσκειά σε καταγγελίες σχετικά με το φορολογικό κώδικα. Το τελευταίο πράγμα που θέλουν οι Ιταλοί είναι υψηλότεροι φόροι, και αυτός είναι ο λόγος που πολύ λίγοι αισθάνονται ενθουσιασμό για τα κεντροαριστερά κόμματα, για να μην αναφέρουμε τους αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι οποίοι έχουν υποδηλώσει την ανάγκη για περισσότερα έσοδα. Προτιμούν τους λαϊκίστικους υπαινιγμούς τού Μπερλουσκόνι, ότι οι φόροι θα πρέπει να περιορίζονται στο ελάχιστο, και, σε κάθε περίπτωση, να αγνοούνται όποτε βολεύει.

Οι τελευταίες εθνικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 24 Φεβρουαρίου, ήταν ενδεικτικές επ’ αυτού. Πριν από την προεκλογική εκστρατεία, όλες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα, υπό την ηγεσία τού Πιερ Λουίτζι Μπερσάνι, θα βγει νικητής. Αλλά, όταν ο Μπερλουσκόνι τάραξε τα νερά του προεκλογικού αγώνα, στις αρχές Φεβρουαρίου, με την υπόσχεση να καταργήσει τον νέο και πολύ μισητό φόρο ακινήτων, άλλαξε την πολιτική ατζέντα τής χώρας σε μια νύχτα. Από τη στιγμή που ο Μπερλουσκόνι ανακοίνωσε την υπόσχεσή του (πράγμα που έκανε χωρίς διαβούλευση με το κόμμα του), το ιταλόφωνο Διαδίκτυο πλημμύρισε με σχόλια σχετικά με το σχέδιό του. Κανείς δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως για τον Μπερσάνι ή τον διορισμένο πρωθυπουργό, τον Μάριο Μόντι. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν μια εικονική ισοπαλία μεταξύ της κεντροαριστεράς και της κεντροδεξιάς – κι ένα εκπληκτικό 25% για ένα κόμμα διαμαρτυρίας με επικεφαλής τον πρώην κωμικό Μπέπε Γκρίλο – κάτι που οδήγησε τελικά στον απρόθυμο «μεγάλο συνασπισμό» τον οποίο έχει επωμισθεί η χώρα σήμερα.

Κατά μια έννοια, η πολιτική τύχη τού Μπερλουσκόνι βρίσκεται στα χέρια των αντιπάλων του. Όσο η ιταλική κεντροαριστερά δεν καταφέρνει να αναγνωρίσει την βαθιά αντιπάθεια της χώρας στους φόρους, το κόμμα τού Μπερλουσκόνι θα επανέρχεται διαρκώς. Ίσως να μην γίνει πρωθυπουργός ποτέ ξανά, αλλά το Forza Italia θα προβάλλει κάποιο βιώσιμο υποκατάστατο, και ο ίδιος ο Μπερλουσκόνι θα παραμείνει παράγοντας στη Ρώμη. (Οι γνώστες φαίνεται να πιστεύουν ότι μια από τις κόρες τού Μπερλουσκόνι – η Μαρίνα, στέλεχος εκδοτικών επιχειρήσεων, και η Μπάρμπαρα, διευθύντρια της ποδοσφαιρικής ομάδας AC Milan - θα αναλάβουν τα ηνία, αν και αμφιβάλλω ότι ο Μπερλουσκόνι θα μπορούσε ποτέ να αφήσει τις κόρες του να ριχτούν στη δυσώδη πολιτική αρένα της Ρώμης).

Η κεντροαριστερά φαίνεται τώρα να έχει έναν αρχηγό με την καπατσοσύνη τού Μπερλουσκόνι και με πολύ περισσότερη ακεραιότητα. Ο Ματτέο Ρέντζι, ο δήμαρχος της Φλωρεντίας, είναι μια ιταλική εκδοχή τού πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, στην διάρκεια της πολιτικής του ανόδου: είναι νέος, χαρισματικός και φιλελεύθερος, κι έχει μια παραδοσιακή οικογένεια. (Του λείπει η φήμη του Κλίντον στις ερωτοδουλειές). Θέλει να εκσυγχρονίσει την οικονομία και υπόσχεται έναν πιο λιτό φορολογικό κώδικα. Όπως ο Κλίντον κατά τη διάρκεια της ανόδου του, είναι μη δημοφιλής μεταξύ των «λοχαγών» στο ίδιο του το κόμμα, ένα περίεργο μείγμα από πρώην κομμουνιστές και πρώην Χριστιανοδημοκράτες. Ο Ενρίκο Λέττα, ο μετριοπαθής πρωθυπουργός, θα ήταν σοφό να προσεγγίσει τον Ρέντζι για να διαπραγματευθεί μια κυβερνητική συνεργασία. Αυτό θα ενίσχυε την απήχηση του κόμματος, τόσο από την άποψη του προφίλ του όσο και της πολιτικής του.

Από μια αυστηρά μακροοικονομική σκοπιά, το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η Ιταλία είναι υψηλότερους φόρους. Η Ιταλία εξακολουθεί να δίνει μάχη με την ύφεση. Πολλές ιταλικές επιχειρήσεις κατέρρευσαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, η ανεργία είναι επικίνδυνα υψηλή και τα καλύτερα και πιο λαμπρά μυαλά της χώρας φεύγουν για να εργαστούν στο εξωτερικό μόλις αποφοιτήσουν από τα πανεπιστήμια της χώρας. Η αφαίρεση χρημάτων από την οικονομία μόνο θα βλάψει τις προοπτικές τής χώρας σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Φυσικά, σε μακροπρόθεσμη βάση, η χώρα θα χρειαστεί θεμελιώδεις οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Άλλωστε, το ΑΕΠ της έχει παραμείνει στάσιμο για σχεδόν 20 χρόνια. Η αύξηση των φόρων σε κάποιους Ιταλούς μπορεί, τελικά, να είναι μέρος τής λύσης.

Αλλά το να γνωρίζεις τις σωστές πολιτικές δεν ήταν ποτέ αρκετό στην πολιτική. Η προσωπικότητα παίζει πολύ μεγάλη σημασία, όπως και η διάθεση του εκλογικού σώματος. Η μοναδική αρετή –και το μυστικό τής αντοχής – τού Μπερλουσκόνι ήταν ότι αισθάνθηκε και εντρύφησε στην δυσαρέσκεια του πληθυσμού. Αλλά, όσο ερωτευμένη κι αν είναι η κοινή γνώμη με τον Μπερλουσκόνι, δεν είναι ικανοποιημένη με την ταλαιπωρία τής χώρας. Θέλει, επίσης, κάποιον που να κατανοήσει την επιθυμία της για ελπίδα. Αν η ιταλική κεντροαριστερά καταφέρει να βρει έναν υποψήφιο ικανό να το κάνει αυτό, μπορεί τελικά να είναι σε θέση να διώξει οριστικά από το προσκήνιο τον Μπερλουσκόνι. Άλλωστε, κάθε κωμική όπερα πρέπει να φθάνει σε ένα τέλος.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/139969/gianni-riotta/the-enduring...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr