Γιατί θα αποτύχει η Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση
Σε αντίθεση με τις προφάσεις των εμπνευστών των Ηνωμένων Πολιτειών Ευρώπης αλλά και των ευσεβών πόθων του απλού κόσμου, η ειρήνη κάθε άλλο παρά εξασφαλίζεται με την παρούσα πορεία ολοκλήρωσης που έχουμε πάρει. Οι ηγεσίες απαξιώνοντας τις επιθυμίες των λαών και βάζοντάς τους στο περιθώριο, απλώς προλειαίνουν το έδαφος για την αποτυχία του εγχειρήματος. Τίποτα που έγινε ερήμην των λαών δεν ευδοκίμησε ποτέ.
Ο ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. ΚΑΡΑΜΠΕΛΑΣ είναι στρατηγικός και πολιτικός αναλυτής με εξειδίκευση στην διαχείριση κρίσεων.
- previous
- Page 5of 5
- next-disabled
Εφόσον υπάρχει η πρόθεση η Ε.Ε. να μην γίνει, όχι απλά ένα κλειστό κλαμπ, αλλά ακόμα χειρότερα, ένα ελιτίστικο κλαμπ αποκλεισμού της ευρωπαϊκής κοινωνίας και που θα αφορά μόνο τα «μέλη» του, θα πρέπει να δρομολογηθούν διορθωτικές κινήσεις άμεσα. Η κατάσταση ίσως είναι αναστρέψιμη μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι πολίτες της Ευρώπης θα μπουν με ουσιαστικό και όχι προσχηματικό τρόπο στο κύκλο λήψης των αποφάσεων. Οι ηγέτες της Ε.Ε. πρέπει να καταλάβουν κάποια στιγμή το μάθημα της ιστορίας, ότι ο μόνος πραγματικός τους σύμμαχος είναι ο ενεργός πολίτης. Και αυτός έχει δύο χαρακτηριστικά. Πρώτον, έχει ουσιαστική παιδεία και όχι απλά εκπαίδευση ή εξειδίκευση. Αυτά έρχονται να φυτευτούν στο γόνιμο έδαφος που έχει προετοιμάσει η παιδεία του πολίτη. Το δεύτερο είναι η ενημέρωση. Ο ενεργός πολίτης είναι ο ενημερωμένος πολίτης. Τα δύο αυτά χαρακτηριστικά υπαγορεύουν πρακτικά τις διορθωτικές κινήσεις που πρέπει να ληφθούν τόσο στο επίπεδο της καθημερινότητας όσο και στο θεσμικό.
Στο επίπεδο της καθημερινότητας εντάσσεται η σοβαρότερη προσπάθεια παροχής της προαναφερθείσας ολοκληρωμένης παιδείας. Προσπάθεια πολύπλοκη, χρονοβόρα και με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα, αλλά εκ των ων ουκ άνευ. Αυτός είναι ο πραγματικός ευρωπαϊκός μονόδρομος. Σε θεσμικό επίπεδο απαιτείται η αναμόρφωση της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε. με προσανατολισμό προς μια πιο συμμετοχική δημοκρατική μορφή. Όχι απλά σε ποσοστά συμμετοχής στις ευρωεκλογές, αλλά ενδεχομένως και στην εκλογή του κάθε ανθρώπου που θα ενσαρκώσει τουλάχιστον τους καίριους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η ενημέρωση επί της ουσίας των θεμάτων που αφορούν την Ε.Ε. και η επαφή του Ευρωπαίου πολίτη με την καθημερινότητα των Βρυξελλών θα πρέπει να επιδιωχθεί με κάθε μέσο και φυσικά με την χρήση όλων των δυνατοτήτων που μας παρέχει πλέον και η τεχνολογία. Οι προεκλογικές περίοδοι για τις ευρωεκλογές θα πρέπει, επιτέλους, να επικεντρώνονται στα θέματα που αφορούν την Ε.Ε. και το μέλλον της, όσο κι αν το επίπεδο της πολιτικής ανά την ήπειρο δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να εγκαταλείψει την ουτοπική προσπάθεια να μετατραπεί σε κάτι που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να γίνει. Η επιδιωκόμενη τόσο στενή ένωση τόσων χωρών, εθνών, τόσων λαών με τόσο διαφορετικές νοοτροπίες ακόμα και μέσα σε αυτό που ονομάζουμε Δύση, απαιτεί θυσίες και συμβιβασμούς που κανένας δεν είναι έτοιμος να κάνει. Όχι τόσο σε πολιτικό επίπεδο, όσο στο επίπεδο της βάσης της πυραμίδας, των πολιτών. Στους φορείς του πολιτισμού μας, τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους κάθε ευρωπαϊκού έθνους. Η ρεαλιστική όσο και απαραίτητη μορφή που πρέπει να επιδιώξει να πάρει η Ε.Ε. είναι αυτή μιας μορφής ισχυρής, στενής συμμαχίας ανεξαρτήτων κρατών και εθνών. Αλλιώς, η παροιμία του ελληνικού λαού «όποιος πάει για τα πολλά, χάνει και τα λίγα» θα γίνει τραγικά επίκαιρη για ολόκληρη την Ευρώπη, ως ήπειρο αυτή τη φορά, και όχι μόνο.
Δεν θεωρώ πιθανό να ακολουθηθεί αυτή η πορεία. Τα δείγματα γραφής δεν επιτρέπουν τέτοιες ψευδαισθήσεις, ούτε ιδιαίτερη αισιοδοξία ότι αυτή η αντίληψη θα επικρατήσει. Όμως, οφείλουμε να προβληματιζόμαστε, να υποδεικνύουμε τα προβλήματα με ώριμο και ψύχραιμο τρόπο και, κυρίως, να προτείνουμε λύσεις. Η εποχή των εύκολων συνθημάτων, της «Ωδής στη Χαρά» και των φθηνών συναισθηματικών επικλήσεων τελειώνει για την Ευρώπη, εκ του αποτελέσματος, με τρόπο ηχηρό και αδιαμφισβήτητο. Το ζητούμενο είναι να δράσουμε πριν η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη.
* Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στο τεύχος 39 (Απρίλιος-Μάιος 2016) του Foreign Affairs The Hellenic Edition, δηλαδή λίγους μήνες πριν το δημοψήφισμα για το Brexit που κατέδειξε την απόφαση της πλειοψηφίας των Βρετανών να αποχωρήσουν από την Ε.Ε.
Copyright © 2015 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.
Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition
- previous
- Page 5of 5
- next-disabled