Ο Trump και οι συμμαχίες των ΗΠΑ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο Trump και οι συμμαχίες των ΗΠΑ

Από την κατανομή των βαρών μέχρι την απόρριψη των βαρών

Οι μίζερες στρατιωτικές δαπάνες των ευρωπαϊκών χωρών [1] υπήρξαν πηγή συνεχούς διαμαρτυρίας από τους Αμερικανούς αξιωματούχους τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, από τα περισσότερα αιτήματα της Ουάσινγκτον για δράση έλειπε η αξιοπιστία, δεδομένου ότι καμιά διοίκηση των ΗΠΑ δε έχει τιμωρήσει ποτέ ένα ευρωπαϊκό κράτος επειδή χαλάρωσε στην άμυνα. Αντ’ αυτού, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ συνήθως προσπαθούσαν να καθησυχάσουν τους συμμάχους στην Ευρώπη [2] και αλλού, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα κάνουν ό, τι ήταν απαραίτητο για την προστασία τους.

Οι σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών φοβούνται ότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump [3], μπορεί να πάρει μια διαφορετική πορεία. Ο Trump δεν συγκράτησε καμία επίκριση κατά την διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας για τους εταίρους της Ουάσιγκτον στην Ανατολική Ασία, την Ευρώπη και την Μέση Ανατολή, προτείνοντας ότι ορισμένες από τις δεσμεύσεις ασφάλειας των ΗΠΑ ήταν απαρχαιωμένες και ότι οι ξένες χώρες είχαν καρπωθεί τα οφέλη της προστασίας των ΗΠΑ χωρίς να παρέχουν πολλά σε αντάλλαγμα. Οι ξένοι παρατηρητές ανησυχούν ποικιλοτρόπως ότι ο Trump θα μπορούσε να στείλει στα συμμαχικά κράτη τον λογαριασμό για την συντήρηση των δυνάμεων των ΗΠΑ, να αποσύρει στρατεύματα στις Ηνωμένες Πολιτείες, ή να αρνηθεί να υπερασπιστεί την χώρα τους από ξένη επιθετικότητα.

Έκτοτε, οι ξένοι αξιωματούχοι παρακολουθούν τις συναντήσεις του Τραμπ, προσπαθώντας να διακρίνουν τι μπορεί να απαιτήσει ο νέος πρόεδρος από τους συμμάχους των ΗΠΑ. Τόσο ο Rex Tillerson [4], η επιλογή του Trump για υπουργός Εξωτερικών όσο και ο υπουργός Άμυνας James Mattis [5] ακούστηκαν καθησυχαστικοί κατά τις ακροάσεις επιβεβαίωσης του διορισμού τους. Ο πρώτος αποκάλεσε την εγγύηση του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ «απαραβίαστη» και ο δεύτερος δήλωσε ότι «το ΝΑΤΟ είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντά μας».

26012017-1.jpg

Οι ηγέτες του ΝΑΤΟ παρακολουθούν διέλευση μαχητικού αεροσκάφους σε μια σύνοδο κορυφής κοντά στο Νιούπορτ της Βρετανίας, τον Σεπτέμβριο του 2014. ANDREW WINNING / REUTERS
----------------------------------------------------------

Ωστόσο, οι σύμμαχοι των ΗΠΑ έχουν λόγο ανησυχίας. Οι Ευρωπαίοι μπορεί να επιδείξουν μικρές αυξήσεις στις στρατιωτικές δαπάνες του τρέχοντος έτους, αλλά η αύξηση αυτή φαίνεται σημαντική μόνο σε σύγκριση με έτη σημαντικών μειώσεων, και δεν φαίνεται να είναι στον ορίζοντα σημαντικές βελτιώσεις στις πολεμικές δυνατότητες των στρατών της Ευρώπης. Όσο για τη Νότια Κορέα, δύο εβδομάδες μετά τις εκλογές, ο Chang Myoung-jin, ο επικεφαλής της Διοίκησης Προγράμματος Αμυντικών Προμηθειών της χώρας, δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα πρέπει «αναπόφευκτα» [6] να υιοθετήσει τις απαιτήσεις των ΗΠΑ για περισσότερες στρατιωτικές δαπάνες. Αλλά οι συνάδελφοι του Τσανγκ στην Σεούλ διαφώνησαν έντονα, και η πολιτική κρίση που περιβάλλει τη Νότια Κορέα θα κάνει τις αλλαγές πολιτικής δύσκολες. Στην Ιαπωνία, επίσης, τα πολιτικά εμπόδια για έναν πιο ενεργό στρατιωτικό ρόλο είναι μεγάλα: Η προσπάθεια του πρωθυπουργού Σίνζο Άμπε [7] να ενισχύσει τις δυνάμεις της χώρας εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντική αντίθεση από την κοινή γνώμη.

Ο Trump, δημοσίως, είπε λίγα σχετικά με τα σχέδιά του για τους συμμάχους των ΗΠΑ κατά τις εβδομάδες πριν από την ορκωμοσία του. Ωστόσο, τα σχόλια του πρώην προέδρου Μπαράκ Ομπάμα και άλλων που μίλησαν με τον Trump μετά τις εκλογές δείχνουν ότι ο Trump ήθελε να καθησυχάσει τους εταίρους των ΗΠΑ ότι είναι δεσμευμένος με όλους τους. Ο Ομπάμα, για παράδειγμα, δήλωσε ότι ο Trump εξέφρασε «την δέσμευσή του στο ΝΑΤΟ και την διατλαντική συμμαχία» αμέσως μετά την συνάντησή τους τον Νοέμβριο. Επιπλέον, στην εναρκτήρια ομιλία του, ο νέος πρόεδρος υποσχέθηκε να «ενισχύσει τις παλιές συμμαχίες». Στο σύνολό τους, οι δηλώσεις αυτές κάνουν να φαίνεται απίθανο ότι ο Τραμπ θα αποσύρει στρατεύματα των ΗΠΑ από συμμαχικές χώρες.

Αλλά η υποταγή στο status quo θα ήταν ένα λάθος. Όσο η Ουάσιγκτον προσθέτει δυνάμεις και στρατιωτικό εξοπλισμό στο εξωτερικό, τα φιλικά κράτη θα πιστέψουν οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι απίθανο να μειώσουν τις δεσμεύσεις τους προς αυτά -ακόμα και αν η δική τους στρατιωτική συνεισφορά υπολείπεται. Αυτό σημαίνει ότι θα επανέλθουν στα συνήθη, λέγοντας «ναι» στις προεδρικές απαιτήσεις για κατανομή των βαρών ενώ θα τις αγνοούν κατά την στιγμή που θα συντάσσουν τους προϋπολογισμούς τους. Πράγματι, παρά τις αυξανόμενες ανησυχίες των χωρών της Βαλτικής, οι μέτριες αντιδράσεις των περισσότερων ευρωπαϊκών μελών του ΝΑΤΟ [8] στα σχόλια του Trump δείχνουν ότι είναι πιο αποφασισμένα να κατευνάσουν τις ξένες απαιτήσεις για μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες από το να αναπτύξουν μια σοβαρή ευρωπαϊκή μαχητική ικανότητα.

Αντί να ανησυχεί για τις μικρές αυξήσεις στις στρατιωτικές δαπάνες που μπορεί να κάνουν τα συμμαχικά κράτη, ο Trump θα πρέπει να υιοθετήσει μια πιο φιλόδοξη ατζέντα. Θα πρέπει να καλέσει τα άλλα έθνη, όχι μόνο να κάνουν περισσότερα για δικό τους λογαριασμό, αλλά και να αναλάβουν την ευθύνη για την δική τους άμυνα. Οι μεγαλύτερες δαπάνες των ΗΠΑ για εγγυήσεις ασφαλείας δεν προέρχονται από την στάθμευση στρατευμάτων στο εξωτερικό˙ προέρχονται από την δημιουργία και τον εξοπλισμό των στρατιωτικών μονάδων που απαιτούνται για να υπερασπιστούν τους συμμάχους εξ αρχής.

Η ασφάλεια των συμμάχων των ΗΠΑ είναι μια παραδοσιακή προτεραιότητα, αλλά αυτή η ασφάλεια πρέπει να είναι ένα μέσο και όχι ένας σκοπός. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να υπερασπιστεί τους συμμάχους όταν πράττοντας έτσι κάνει τις Ηνωμένες Πολιτείες πιο ασφαλείς, όχι όταν πράττοντας έτσι να κάνει μόνο τους συμμάχους της ασφαλέστερους. Αυτή η διαφορά είναι κρίσιμη. Το Μαυροβούνιο, οι χώρες της Βαλτικής και η Ουκρανία, για παράδειγμα, είναι άνευ σημασίας για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Η εστίαση της Ουάσιγκτον κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου [9] ήταν να προστατεύσει τα πολυπληθή βιομηχανικά κράτη της Δυτικής Ευρώπης, διασφαλίζοντας ότι η Μόσχα δεν θα μπορούσε να κυριαρχήσει στην Ευρασία. Αλλά ένας τέτοιος έλεγχος δεν φαίνεται να είναι ο στόχος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, και, σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ πιο πέρα από τις δυνατότητες της χώρας του. Αν και η κατάσταση της Ουκρανίας, η οποία ιστορικά κυριαρχείτο από την ρωσική αυτοκρατορία και την Σοβιετική Ένωση διαδοχικά, δικαιολογεί ανθρωπιστική ανησυχία, αυτό δεν επηρεάζει την ευημερία των Αμερικανών.

26012017-2.jpg

Ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε επί του USS Ronald Reagan κοντά στο Τόκιο, τον Οκτώβριο του 2015. REUTERS / KYODO
-------------------------------------------------------

Ακόμα και ένας πόλεμος στην κορεατική χερσόνησο, ο οποίος θα πυροδοτήσει μια ανθρωπιστική τραγωδία και οικονομική αναστάτωση, δεν θα απειλήσει άμεσα την ασφάλεια των ΗΠΑ. Ούτε μια αμερικανική αποχώρηση από την χερσόνησο θα προκαλέσει μια τέτοια σύγκρουση, αν η Σεούλ χρησιμοποιήσει πληρέστερα τα τεράστια πλεονεκτήματά της έναντι του Βορρά. Στην πραγματικότητα, η παρουσία του στρατού των ΗΠΑ στη Νότια Κορέα θέτει σε κίνδυνο τους Αμερικανούς, δεδομένου ότι είναι ο λόγος που η Πιονγκγιάνγκ στοχεύει τις Ηνωμένες Πολιτείες με ύβρεις, και επιδιώκει να το κάνει και με πυραύλους. Η εμπλοκή της Ουάσινγκτον σε μια σύγκρουση με την Βόρεια Κορέα θα ενθαρρύνει την Πιονγιάνγκ να χρησιμοποιήσει ό, τι όπλα διαθέτει.

Ο Trump θα πρέπει να επικεντρωθεί στην μεταβίβαση ευθύνης στους συμμάχους για την δική τους άμυνα, όχι μόνο να τους κάνει να δαπανούν περισσότερο. Αυτό θα πρέπει οπωσδήποτε να σημαίνει την ανάπτυξη συμβατικών δυνατοτήτων επαρκών για να αποτρέψουν και να κερδίσουν πολέμους. Πράγματι, η ικανότητα των συμμάχων των ΗΠΑ να ξοδεύουν περισσότερα είναι το πιο σημαντικό επιχείρημα για την μεταφορά τέτοιας ευθύνης σε αυτούς, εξ αρχής.

Το ζήτημα του κατά πόσον περισσότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ θα πρέπει να αναπτύξουν δικά τους πυρηνικά όπλα αξίζει σοβαρή συζήτηση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να συνεχίσουν να διατηρούν μια πυρηνική ομπρέλα, ή θα μπορούσαν να αποφασίσουν ότι ο κίνδυνος να εμπλακούν σε πυρηνικό πόλεμο που θα προκύψει από συγκρούσεις άλλων κρατών δικαιολογεί την ανάπτυξη ξεχωριστών συμμαχικών πυρηνικών αποτρεπτικών. Τα επιχειρήματα εναντίον μιας τέτοιας πολιτικής είναι προφανή, αλλά η Ευρώπη έχει ήδη δύο έθνη οπλισμένα με πυρηνικά. Και η απειλή να μείνουν [οι ΗΠΑ] στο περιθώριο αν η Νότια Κορέα απαντήσει αναλόγως στο πυρηνικό πρόγραμμα της Βόρειας Κορέας, θα μπορούσε να είναι το πιο αποτελεσματικό μέσο που θα πείσει την Κίνα να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην Πιονγκγιάνγκ να απο-πυρηνικοποιηθεί.

Έτσι, για παράδειγμα, αν οι χώρες της Βαλτικής και η Πολωνία θέλουν φρουρές του ΝΑΤΟ, άλλα ευρωπαϊκά έθνη πρέπει να τις παρέχουν. Αυτά τα τελευταία έχουν πολύ περισσότερα να διακυβεύονται στην περιοχή, και επίσης έχουν αθροιστικά μεγαλύτερο πληθυσμό από εκείνον των Ηνωμένων Πολιτειών. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να παραδώσει την πολεμική επιχειρησιακή διοίκηση των δυνάμεων της Νότιας Κορέας στην Σεούλ, η οποία θα πρέπει να φέρει το κύριο βάρος της αντιμετώπισης κάθε επίθεσης της Βόρειας Κορέας. Και στην Ιαπωνία, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αρχίσουν την μείωση της υπερμεγέθους στρατιωτικής τους παρουσίας στην Οκινάουα [10], η οποία προκάλεσε την οργή των ντόπιων. Οι ενέργειες αυτές θα ενισχύσουν το ευρύτερο μήνυμα ότι χρειάζονται θεμελιώδεις αλλαγές στις δεσμεύσεις ασφάλειας των ΗΠΑ - πέρα από τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες από την πλευρά των ξένων κυβερνήσεων. Ο Trump τράβηξε την προσοχή των συμμαχικών αξιωματούχων απλά εμφανιζόμενος ως σοβαρός στις επικρίσεις του για πολλές από τις σχέσεις ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών. Τώρα θα πρέπει να κάνει σοβαρές προτάσεις για τις αλλαγές.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2017-01-25/trump-a...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.foreignaffairs.com/articles/western-europe/2013-12-10/other-...
[2] https://www.foreignaffairs.com/reviews/2015-12-14/european-disunion
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2017-01-20/jackson...
[4] https://www.foreignaffairs.com/articles/united-states/2016-12-16/rex-files
[5] https://www.nytimes.com/2017/01/10/us/politics/james-mattis-defense-secr...
[6] http://www.reuters.com/article/us-usa-korea-trump-idUSKBN13G1XY
[7] https://www.foreignaffairs.com/interviews/2013-05-16/japan-back
[8] https://www.foreignaffairs.com/articles/world/2016-09-12/ripped
[9] https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/1972-10-01/ho...
[10] https://www.foreignaffairs.com/articles/japan/2016-01-20/battle-okinawa

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition