Πού κάνει λάθος η Δύση για την οικονομία της Κίνας

Η ύπαρξη των φορολογικών παραδείσων [11] σημαίνει ότι οι πραγματικοί αριθμοί είναι πιθανόν υψηλότεροι, αλλά δείτε την ΕΕ, η οποία είναι συγκρίσιμη με τις ΗΠΑ σε οικονομικό μέγεθος. Κατά την τελευταία δεκαετία, οι ετήσιες ροές ευρωπαϊκών Άμεσων Ξένων Επενδύσεων από και προς την Κίνα ήταν περίπου δύο έως τρεις φορές υψηλότερες από εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών, αν και ξεκίνησαν περίπου από τα ίδια επίπεδα πριν από μια δεκαετία. Η διαφορά είναι ότι οι βιομηχανικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι πιο συμπληρωματικές προς τις ανάγκες της Κίνας από όσο εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι κορυφαίες εξαγωγές της ΕΕ στην Κίνα κυριαρχούνται από μηχανήματα και αυτοκίνητα, καθώς και καταναλωτικά αγαθά υψηλού επιπέδου. Τα προϊόντα αυτά απαιτούν ροές ΑΞΕ για την στήριξη της διείσδυσης και της εξυπηρέτησης της αγοράς.

Συγκριτικά, οι κορυφαίες κατηγορίες των εξαγωγών των ΗΠΑ προς την Κίνα κατά την τελευταία δεκαετία περιλαμβάνουν ελαιούχους σπόρους και σιτηρά και ανακυκλώσιμα απόβλητα (σκραπ μετάλλων και απορριπτόμενο χαρτί), που δεν οδηγούν σε άμεσες ξένες επενδύσεις. Η τρίτη κατηγορία είναι κατά κύριο λόγο τα προϊόντα αεροδιαστημικής της Boeing, αλλά η Boeing απέφευγε να ανοίξει επιχειρήσεις στην Κίνα μέχρι πρόσφατα, ενώ ο ευρωπαϊκός ανταγωνιστής της, η Airbus, είχε κατασκευαστικά κέντρα στην Κίνα από το 2008.

Όσον αφορά τις εξωτερικές επενδύσεις, η Ευρώπη είναι και πάλι πιο ελκυστική, διότι η Κίνα και η Ευρώπη είναι πιο συμπληρωματικές στις αντίστοιχες βιομηχανικές τους δομές από όσο η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Επιπλέον, η ΕΕ είναι μια πολύ πιο εύκολη αγορά για να διεισδύσει η Κίνα, διότι προσφέρει μια μεγαλύτερη επιλογή εταίρων που ασχολούνται λιγότερο με ανησυχίες για την ασφάλεια. Εάν μια χώρα της ΕΕ περιορίσει την πρόσβαση στην αγορά της, μια κινεζική εταιρεία μπορεί και πάλι να εισέλθει μέσω μιας διαφορετικής χώρας-μέλους για να αποκτήσει πρόσβαση στην ευρύτερη αγορά της ΕΕ. Αν και είναι δυνατές οι εταιρικές σχέσεις με μεμονωμένες πολιτείες στις ΗΠΑ, η κυρίαρχη ομοσπονδιακή πολιτική είναι μειονεκτική για τους Κινέζους επενδυτές σε σχέση με το πιο ανοιχτό περιβάλλον που προσφέρει η ΕΕ.

Η προώθηση περισσότερων ΑΞΕ και προς τις δύο κατευθύνσεις θα ωφελήσει τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και την Κίνα. Αλλά η διοίκηση Trump μπορεί να αντισταθεί σε οποιαδήποτε συμφωνία θα ενθάρρυνε τις αμερικανικές επιχειρήσεις να επενδύσουν περισσότερο στο εξωτερικό. Για να προχωρήσει η διμερής επενδυτική συνθήκη, η οποία βρίσκεται εδώ και χρόνια υπό διαπραγμάτευση, θα πρέπει να είναι ψηλά στην ατζέντα, ακόμη και αν δεν είναι πολιτικά βολική.

Εργαζόμενοι σε εργοστάσιο στο Zhuhai, στην Κίνα, τον Δεκέμβριο του 2016. VENUS WU / REUTERS
-------------------------------------------------------

ΟΧΙ ΠΑΙΓΝΙΟ ΜΗΔΕΝΙΚΟΥ ΑΘΡΟΙΣΜΑΤΟΣ

Κατά την αξιολόγηση της οικονομίας της Κίνας, το ερώτημα δεν είναι αν πρέπει να είναι κάποιος θετικός ή αρνητικός. Αντί για αυτό, προκύπτει ένα πλαίσιο που οδηγεί σε καλύτερη κατανόηση της πραγματικότητας της Κίνας. Προς το παρόν, συνηθέστερα παρά σπανιότερα, η συζήτηση για την Κίνα αντικατοπτρίζει την εσφαλμένη ερμηνεία του ρόλου του κράτους όσον αφορά τον επηρεασμό της λήψης οικονομικών αποφάσεων στην Κίνα. Η Δυτική έννοια της οικονομίας βασίζεται στον ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων σε ανοικτές και ελεύθερες αγορές. Με μοναδικό τρόπο στην Κίνα, οι τοπικές κυβερνήσεις αποτελούν επίσης μέρος του ανταγωνιστικού οικονομικού περιβάλλοντος. Το Πεκίνο θέτει τις ευρείες παραμέτρους και οι πολιτικές εξισορροπούν με τρόπους που αψηφούν την παραδοσιακή σκέψη. Ο ανταγωνισμός στην Κίνα δεν είναι μόνο αποτέλεσμα των πιέσεων που παράγονται από τις αγορές και τις επιχειρήσεις, αλλά μπορεί επίσης να προέρχεται από οντότητες της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η μη ενσωμάτωση αυτών των παραγόντων στην ανάλυση οδηγεί σε παρεξήγηση του τι συμβαίνει στην Κίνα.

Είναι καλό για τον κόσμο το αν η Κίνα είναι σταθερή και προχωρά καλά οικονομικά. Η πρόοδος αυτή υποστηρίζεται καλύτερα εάν τα οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα της χώρας αξιολογούνται και αντιμετωπίζονται με ακρίβεια. Η παρανόηση της φύσης του προβλήματος του χρέους, για παράδειγμα, με το να μην αναγνωρίζουμε ότι πρόκειται για ένα δημοσιονομικό πρόβλημα καθώς και ένα τραπεζικό ζήτημα, συμβάλλει σε λανθασμένες προσπάθειες. Η Κίνα έχει ένα από τα πιο περιοριστικά καθεστώτα όσον αφορά τις ξένες επενδύσεις στις υπηρεσίες. Η απελευθέρωση της πρόσβασης θα εξυπηρετούσε τις δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά θα προωθούσε και τον ανταγωνισμό και την ανταλλαγή γνώσεων που απαιτούνται για να γίνει η Κίνα πιο καινοτόμος. Συνεπώς, η συζήτηση θα πρέπει να αφορά λιγότερο τους τιμωρητικούς δασμούς και περισσότερο την διαπραγμάτευση μιας διμερούς επενδυτικής συνθήκης. Επιπλέον, αντί να υπάρχει ανησυχία για το μη ισορροπημένο αναπτυξιακό μοντέλο της Κίνας, θα έπρεπε να δοθεί έμφαση στο να πεισθεί η Κίνα να παραχωρήσει στους εργαζόμενους που μεταναστεύουν από την ύπαιθρο προς τις πόλεις πλήρη πρόσβαση στις κοινωνικές και οικονομικές υπηρεσίες που παρέχονται στους κατοίκους των αστικών κέντρων. Κάτι τέτοιο δικαιολογείται για λόγους ισότητας, αλλά θα προωθούσε επίσης την ανάπτυξη της ατομικής κατανάλωσης και θα βοηθούσε στην συγκράτηση των εμπορικών πλεονασμάτων της Κίνας, χαλαρώνοντας έτσι τις παγκόσμιες εμπορικές εντάσεις. Τέλος, στο γεωπολιτικό επίπεδο, οι οικονομικές διαφορές μεταξύ των εθνών μπορούν και όντως δημιουργούν ανησυχίες, αλλά τελικά η επίλυσή τους δεν πρέπει να είναι παιχνίδι με μηδενικό άθροισμα.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.