Οι Μπολσεβίκοι στο Πεκίνο

Αφού έμαθαν την επανάσταση από τον Λένιν, οι κομμουνιστές της Κίνας έμαθαν την δημιουργία κράτους από τον Ιωσήφ Στάλιν [9]. Στην δεκαετία του 1950, χιλιάδες Σοβιετικοί σύμβουλοι διοχετεύονταν σε υπουργεία, σχολές και εργοστάσια της κινεζικής κυβέρνησης, αφήνοντας το σημάδι τους στις μεγαλειώδεις προσόψεις του Πεκίνου και παρέχοντας πρότυπα για όλα, από το στυλ των στρατιωτικών αρβύλων μέχρι τα εγχειρίδια διαχείρισης των διαφωνούντων από την μυστική αστυνομία. Ο Μάο ξεκίνησε μια επανάληψη του προγράμματος συντριπτικής εκβιομηχάνισης του Στάλιν, απαλλοτριώνοντας τεράστιες ποσότητες σιτηρών από τους αγρότες, με βάση φαντασιώδη στοιχεία παραγωγής και εκτελώντας τους αποθησαυριστές ως ταξικούς εχθρούς. Σε μια χονδροειδή αντήχηση του Holodomor, του λιμού του Στάλιν επί της Ουκρανίας το 1932-33, το Μεγάλο Βήμα προς τα Εμπρός παρήγαγε τον πιο θανατηφόρο λιμό της ιστορίας.

Η Κίνα, διακήρυξε ο Μάο το 1949, θα «κλίνει προς τη μια πλευρά», βασιζόμενη στον σοβιετικό «μεγαλύτερο αδελφό» της, όπως πολλοί Κινέζοι ονόμαζαν την Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, ο Μάο εκνευριζόταν υπό την σοβιετική κηδεμονία και ο μήνας του μέλιτος ξέφτισε μέσα σε μια δεκαετία. Η αποκήρυξη της λατρείας του προσώπου του Στάλιν και των εκκαθαρίσεών του από τον Νικίτα Χρουστσώφ το 1956 σόκαραν τον Μάο και η σχέση έγινε περαιτέρω πικρή από τις διαφωνίες [10] σχετικά με την κοινή χρήση πυρηνικών και πυραυλικών μυστικών με Κινέζους επιστήμονες. Οι σοβιετικοί ηγέτες απέρριψαν τον Μάο ως απροσάρμοστο˙ ο Μάο κατηγόρησε την Μόσχα ότι είχε εγκαταλείψει τον αληθινό μαρξισμό και ότι υπέκυψε στον ρεβιζιονισμό. Οι συγκρούσεις στα σύνορα της Κίνας με την Σιβηρία στα τέλη της δεκαετίας του 1960 σχεδόν κλιμακώθηκαν σε πόλεμο.

Αν και η Κίνα του Μάο δανείστηκε πολλά από τους Σοβιετικούς, δεν ήταν ποτέ δορυφόρος, αποκλίνοντας από το παράδειγμα της Μόσχας και στο στυλ και στην ουσία. Η χαρακτηριστική σφαγή του Μάο, η Πολιτιστική Επανάσταση, ήταν ένα χαοτικό όργιο βίας, τελείως διαφορετική από τον σχολαστικά καθορισμένο Μεγάλο Τρόμο του Στάλιν και τις στημένες δίκες της δεκαετίας του 1930.

Ωστόσο, παρά τις διαφορές τους, ο Λένιν, ο Στάλιν και ο Μάο τερμάτισαν την ζωή τους στην εξουσία, και ο θάνατος τούς έφερε στην ίδια θέση: Σε μαυσωλεία μέσα σε κρυστάλλινα φέρετρα στις κεντρικές πλατείες των αντίστοιχων πρωτευουσών τους, περιτριγυρισμένους από μακρινά αρχιπελάγη στρατοπέδων εργασίας και άγρυπνων οργάνων ασφαλείας. Και οι τρεις είχαν ενοποιήσει τις κατακερματισμένες πατρίδες τους και ισχυρίζονταν ότι απελευθέρωσαν τους καταπιεσμένους, με εντυπωσιακό ανθρώπινο κόστος.

ΤΟ ΛΑΜΠΡΟ ΜΕΛΛΟΝ

Μετά τους θανάτους των χαρισματικών ηγετών τους, οι κινεζικές και σοβιετικές επαναστάσεις είχαν διαφορετικές διαδρομές. Η Σοβιετική Ένωση, πιο βιομηχανοποιημένη από την Κίνα, επέπλευσε σε μια θάλασσα συναλλαγματικών αποθεμάτων από τις ενεργειακές εξαγωγές μέχρι την οικονομική αρτηριοσκλήρυνση και τις συνέπειες των μεταρρυθμίσεων της δεκαετίας του 1980 που προκάλεσαν την κατάρρευση της. Το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα, με την ιεραρχία και την ιδεολογία του κατεστραμμένες από το τραύμα της Πολιτιστικής Επανάστασης, είχε περισσότερο περιθώριο να επανεφεύρει τον εαυτό του. Υπό την πρωτοβουλία του Deng Xiaoping για την οικοδόμηση του «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά», οι ηγέτες της Κίνας ακρωτηρίασαν τον μαρξισμό σχεδόν πέραν αναγνωρίσεως.

Ωστόσο, η μυστική εμπροσθοφυλακή που βρίσκεται στην κορυφή της κινεζικής πολιτικής εξακολουθεί να είναι εμφανώς λενινιστική σήμερα, όπως και τα όργανα του κόμματος, της ασφάλειας και της προπαγάνδας, που επιβάλλουν το θέλημά της. Αν και τα νεότερα μέλη της Μόνιμης Επιτροπής είναι πιο πιθανό να τροποποιήσουν τα επιτόκια ή να προσαρμόσουν τις εισαγωγές σόγιας παρά να διατάξουν την εκκαθάριση των γαιοκτημόνων, το αίσθημα του πεπρωμένου του κόμματος, το απόλυτο δικαίωμα [του κόμματος] να φτάσει παντού και να αλλάξει την πορεία της ιστορίας της Κίνας, είναι ανέπαφο. Η απόρριψη της φιλελεύθερης δημοκρατίας γεννιέται όχι μόνο από τον κινεζικό σοβινισμό αλλά και από μια λενινιστική περιφρόνηση προς τις αστικές ευγένειες όπως το κράτος δικαίου, η ελευθερία της συνείδησης και η ατομική αξιοπρέπεια. Στα μάτια του κόμματος, αυτή η ιδεολογία είναι ένα εργαλείο: Όπως οι σιδηρόδρομοι ή ο στρατός, έχει επιτυχώς κινεζοποιηθεί και τώρα εξυπηρετεί την Κίνα καλύτερα από ό, τι έκανε ποτέ στην Σοβιετική Ένωση.

Για τον Xi, έναν θεσμικό του οποίου ο πατέρας ήταν ανώτερος κρατικός υπάλληλος, η επαναβεβαίωση του ελέγχου του κόμματος επί της κοινωνίας αντιπροσωπεύει μια φυσική επιστροφή στις λενινιστικές ρίζες του. Την τελευταία δεκαπενταετία, ο Xi διόρισε τον εαυτό του πρόεδρο των επιτροπών του κόμματος που εποπτεύει πολλά βασικά χαρτοφυλάκια, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας του κυβερνοχώρου και της οικονομικής μεταρρύθμισης [11], παραγκωνίζοντας τους κυβερνητικούς λειτουργούς που παραδοσιακά πληρούσαν αυτούς τους ρόλους. Έχει επισκεφθεί ειδησεογραφικά γραφεία και τηλεοπτικά στούντιο, υπενθυμίζοντας απλά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι «το επώνυμό σας είναι Κόμμα» και ότι η πίστη τους πρέπει να είναι απόλυτη. Οι υπηρεσίες ασφάλειας έχουν εξαπολύσει την σκληρότερη καταστολή της κοινωνίας των πολιτών σε μια γενιά, πλήρη με τηλεοπτικές εξομολογήσεις και φρικιαστικές αποκηρύξεις συνωμοτών στην κομματική εφημερίδα Λαϊκή Καθημερινή. Την επόμενη εβδομάδα, ο Xi θα βοηθήσει στην επιλογή της επόμενης γενιάς κομματικών ηγετών και μπορεί να γράψει την δική του «σκέψη» στο σύνταγμα του κόμματος, όπως έκανε ο Μάο το 1945. Οι επιλογές του θα μπορούσαν να αποκαλύψουν αν σκοπεύει να παραμείνει στην εξουσία πέρα από την δεκαετία όπως είναι σύνηθες για τους Κινέζους ηγέτες