Θα επικρατήσει το κέντρο στις ισπανικές εκλογές;

Ένας κεντρώος συνασπισμός που θα έφερνε μαζί το PSOE και το Ciudadanos θα τερμάτιζε την εξάρτηση του PSOE από τα αυτονομιστικά κόμματα για να κρατήσει την εξουσία στη Μαδρίτη. Θα επέτρεπε επίσης στην Ισπανία να επικεντρωθεί σε ζητήματα εκτός του αποσχιστικού, συμπεριλαμβανομένου του να διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά είναι εξίσου σημαντικό το ότι ένας κεντρώος συνασπισμός θα μείωνε την επιρροή των πολιτικών κομμάτων στα άκρα της αριστεράς και της δεξιάς, για τα οποία δεν αποτελεί έκπληξη ότι υιοθετούν θέσεις σχετικά με την καταλανική ανεξαρτησία που βρίσκονται σε αντίθεση με την κύρια πολιτική τάση. Στην άκρα αριστερά βρίσκεται το λαϊκιστικό Podemos («Μπορούμε»), το μόνο πολιτικό κόμμα που υποστηρίζει ένα δημοψήφισμα ανεξαρτησίας για την Καταλονία. Στην άκρα δεξιά είναι το νεόκοπο Vox [6], ένα κόμμα που είναι περισσότερο γνωστό για την ακραία αντιμεταναστευτική πολιτική του, με προτάσεις όπως η απαγόρευση της διδασκαλίας του Ισλάμ στα δημόσια σχολεία και η απέλαση όλων των χωρίς έγγραφα μεταναστών.

Η δημοτικότητα του Vox, ωστόσο, προέρχεται κυρίως από τις ακραίες θέσεις του κόμματος στον καταλανικό σεπαρατισμό. Το Vox υποστηρίζει την πλήρη κατάργηση του συστήματος των περιφερειακών κυβερνήσεων που δημιούργησε η Ισπανία μετά το τέλος της δικτατορίας του Φράνκο και την πλήρη απαγόρευση των αυτονομιστικών κομμάτων. Αυτές οι θέσεις εξηγούν γιατί τα άλλα κόμματα αναφέρονται στο Vox ως «αντισυνταγματικό». Το Vox δημιούργησε αίσθηση στις εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου στη νότια περιοχή της Ανδαλουσίας, κερδίζοντας 12 έδρες στο ανδαλουσιανό κοινοβούλιο. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, στις επόμενες γενικές εκλογές, το Vox θα μπορούσε να κερδίσει μέχρι και το 10% των ψήφων. Αυτό θα σήμαινε την είσοδο, για πρώτη φορά στην περίοδο μετά τον Φράνκο, ενός ακροδεξιού κόμματος στο ισπανικό κοινοβούλιο.

ΤΑ ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ

Υπάρχουν πολλά εμπόδια για την ανάδυση μιας κεντρώας κυβέρνησης συνασπισμού, γι’ αυτό και δεν έχει συμβεί ακόμα. Κατά την διάρκεια του εκλογικού αδιεξόδου του 2015, το PSOE και το Ciudadanos δεν μπόρεσαν να ξεπεράσουν τις πολιτικές διαφορές τους για να σχηματίσουν κυβέρνηση. Παραδόξως, ένα βασικό σημείο της διαμάχης είναι αυτό που εξ’ αρχής οδηγεί στον κεντρισμό: Η Καταλονία. Το PSOE είναι ένας ιστορικός υπερασπιστής της αυτονομίας για τις αυτονομιστικές κοινότητες της Ισπανίας˙ πράγματι, το κόμμα έχει υποστηρίξει ιστορικά την ομοσπονδοποίηση της χώρας. Αυτές οι θέσεις βάζουν το κόμμα άμεσα σε αντίθεση με την ασυμβίβαστη σκληρή γραμμή του Ciudadanos κατά των Καταλανών αυτονομιστών. Ο πρόεδρος του Ciudadanos, Albert Rivera, έχει κατηγορήσει [7] τον Sánchez ότι δεν μπορεί να τύχει εμπιστοσύνης για να κάνει μια συμφωνία με τους Καταλανούς. Επιδιώκοντας να μετριάσει αυτές τις ανησυχίες, ο Sánchez τόνισε ότι δεν θα διστάσει να αναστείλει την χάρτα της αυτονομίας της Καταλονίας, όπως έκανε το 2017 η διοίκηση του Rajoy.

Μια συμμαχία PSOE/Ciudadanos δημιουργεί επίσης σημαντικούς πολιτικούς κινδύνους και για τα δύο κόμματα. Η προσέλκυση του Ciudadanos σε μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία του PSOE θα φέρει καούρες στους Ισπανούς προοδευτικούς. Πολλοί στην αριστερά θεωρούν ως υπεύθυνες για την άνοδο του εθνικισμού [8] τα τελευταία χρόνια, την έντονη υπεράσπιση του Ciudadanos για την εθνική ενότητα, και την ευλάβειά του για τα εθνικά σύμβολα όπως η ισπανική σημαία. Πράγματι, για πολλούς Ισπανούς φιλελεύθερους το Ciudadanos δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ισπανικό εθνικιστικό κόμμα. Από την άλλη πλευρά, για κάποιους που ανήκουν στο Ciudadanos, μια συνεργασία με το PSOE, ένα κατεστημένο κόμμα με μακρά ιστορία διαφθοράς και δυσάρεστης πολιτικής, θα ήταν προδοσία των ριζών του Ciudadanos ως κίνημα κατά του κατεστημένου και κατά της διαφθοράς.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι ο Rivera έχει ήδη πει [9] ότι αποκλείει μια κυβέρνηση συνασπισμού με το PSOE. Αλλά αυτό θα μπορούσε να είναι μια πολιτική στάση απορρέουσα από τον άγριο εκλογικό ανταγωνισμό που κυριαρχεί στην ισπανική δεξιά, που τώρα είναι χωρισμένη σε τρία διαφορετικά κόμματα. Μετά τις εκλογές, ο Ριβέρα θα ήταν πιο ελεύθερος να διασκεδάσει μια συμμαχία με το PSOE -αν η απόφαση για να γίνει [μια τέτοια συμμαχία] παραμένει ακόμη δική του. Έχει αναφερθεί ότι εάν το PSOE κάνει στο Ciudadanos μια προσφορά για να σχηματίσουν κυβέρνηση, η επιχειρηματική κοινότητα [10] στη Μαδρίτη και την Βαρκελώνη θα ασκήσει τεράστια πίεση στο τελευταίο να δεχτεί την προσφορά και να προχωρήσει στην δουλειά τής διακυβέρνησης της Ισπανίας. Αυτό θα μπορούσε να συνεπάγεται την απομάκρυνση του Rivera από την ηγεσία του κόμματος υπέρ της Inés Arrimadas [11], επικεφαλής του Ciudadanos στην Καταλονία. Πιστεύεται ότι είναι πιο ενθουσιώδης για την ιδέα να συνεργαστεί με το PSOE και αποφασισμένη να αποτρέψει το Vox να εισέλθει στην κυβέρνηση.

Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΠΡΟΟΔΟ

Εάν επικρατήσει το κέντρο, θα ήταν ένα σπάνιο γεγονός στην πολιτική ιστορία της Ισπανίας. Λίγες χώρες είναι πιο διαβόητες για τον υπερβολικό κομματισμό τους από την Ισπανία, μια χώρα που ήταν στον εικοστό αιώνα συνώνυμη με τον εμφύλιο πόλεμο και την δικτατορία. Το κοντινότερο προηγούμενο για τον κεντρισμό στην Ισπανία είναι η σειρά κυβερνήσεων που εδραίωσαν την δημοκρατία μεταξύ 1977 και 1982, μετά την κατάργηση του καθεστώτος του Φράνκο. Αυτή η προσπάθεια ήταν υπό την ηγεσία της πλέον διαλυθείσας Ένωσης του Δημοκρατικού Κέντρου ή UCD. Το κόμμα, που ήταν ένας χαλαρός συνασπισμός δέκα συντηρητικών και φιλελεύθερων κομμάτων, εξαφανίστηκε γρήγορα και σύντομα αντικαταστάθηκε από το πιο ιδεολογικά καθαρό PSOE και το PP.