Καλά ξεκουμπίσματα στην Συνθήκη INF | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Καλά ξεκουμπίσματα στην Συνθήκη INF

Η Ουάσιγκτον δεν θα πρέπει να δέσει τα χέρια της στην Ασία

Στις αρχές Αυγούστου, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρθηκαν επισήμως από την Συνθήκη για τις Πυρηνικές Δυνάμεις Μέσου Βεληνεκούς (Intermediate-Range Nuclear Forces, INF), μια συμφωνία-ορόσημο του 1987 για τον έλεγχο των εξοπλισμών με την Ρωσία. Μόλις δύο εβδομάδες αργότερα, σε ένα μικρό νησί στα ανοικτά των ακτών της Καλιφόρνιας, το Πεντάγωνο δοκίμασε έναν χερσαίας βάσης πύραυλο που είχε απαγορευτεί από την συμφωνία. Η κατάρρευση της Συνθήκης INF είναι πλέον επίσημη, τόσο στα χαρτιά όσο και επί του πεδίου.

Η κατάρρευση της συνθήκης πλησίαζε εδώ και πολύ καιρό. Μια συμφωνία δεν μπορεί να λειτουργήσει αν την τηρεί μόνο η μια πλευρά, και ο μοναδικός συνυπογράφων της συνθήκης INF, η Μόσχα, παραβιάζει τους κανόνες της για χρόνια. Κατά την διάρκεια της προεδρίας του, ο Μπαράκ Ομπάμα μελέτησε το να αποσυρθεί από την INF για ακριβώς τον ίδιο λόγο που οδήγησε στην απόφαση του προέδρου Donald Trump. Ωστόσο, για πολλούς παρατηρητές, η απόφαση να απορριφθεί η συνθήκη είναι λανθασμένη και επικίνδυνη [2]. Η διοίκηση Trump, υποστηρίζουν [3], αποσυναρμολογεί τα προστατευτικά κιγκλιδώματα που ανεγέρθηκαν για να συγκρατήσουν τις εντάσεις από το να κλιμακωθούν σε μια αποσταθεροποιητική κούρσα εξοπλισμών. Σε μια εποχή που πολλά στοιχεία της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ελέγχου των εξοπλισμών ξεφτίζουν, αυτό το τελευταίο ατύχημα θα μπορούσε μόνο να κάνει τα πράγματα χειρότερα.

30082019-1.jpg

Κινεζικοί βαλλιστικοί πύραυλοι σε στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο, τον Σεπτέμβριο του 2015. Andy Wong / REUTERS
-----------------------------------------------------------

Αλλά αυτή η κριτική χάνει το νόημα. Εάν η μονομερής τήρηση της συνθήκης από τις ΗΠΑ ήταν μάταιη μπροστά στις επανειλημμένες ρωσικές παραβιάσεις, είχε γίνει εντελώς επικίνδυνη μπροστά σε έναν πολύ πιο ισχυρό αντίπαλο -την Κίνα. Κατά την διάρκεια της 32ετούς ζωής της Συνθήκης INF, η Κίνα ανέπτυξε την παγκοσμίως πρώτη συμβατική πυραυλική δύναμη [4], ξεχειλίζοντας ακριβώς από τα όπλα που η συνθήκη απαγόρευε στις Ηνωμένες Πολιτείες να αναπτύξουν: Πυραύλους κρουζ και βαλλιστικά βλήματα εκτοξευόμενα από το έδαφος με βεληνεκές από 500 έως 5.500 χιλιόμετρα.

Σήμερα, η Κίνα χρησιμοποιεί αυτό το πυραυλικό οπλοστάσιο για να απειλήσει τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους και τους εταίρους τους σε όλη την Ανατολική Ασία. Η έξοδος από την Συνθήκη INF δεν αποτελεί πανάκεια, αλλά ανοίγει πολύ απαραίτητες δυνατότητες για την Ουάσινγκτον ώστε να επαναφέρει την στρατιωτική ισορροπία με το Πεκίνο προς όφελός της. Η Ουάσινγκτον πρέπει να εκμεταλλευτεί αυτή την ευκαιρία για να εξελίξει και να αναπτύξει τους δικούς της πυραύλους για να αντιμετωπίσει την κινεζική απειλή –αλλιώς θα ρισκάρει να συντριβεί σε μελλοντική αντιπαράθεση.

Η ΚΙΝΑ ΤΡΑΒΑΕΙ ΕΜΠΡΟΣ

Η Συνθήκη INF, με την στενή εστίασή της στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ρωσία, ενεργούσε πάντοτε ως ζουρλομανδύας για την στρατηγική των ΗΠΑ στην Ασία. Θεωρητικά, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να έχουν πιέσει την Κίνα να προσχωρήσει στην συνθήκη -αλλά η Κίνα δεν θα το έκανε, και δεν θα το κάνει. Το Πεκίνο αποκομίζει μεγάλο όφελος από την σημαίνουσα βασισμένη στην ξηρά πυραυλική δύναμη που έχει στην διάθεσή του και κατέστησε σαφές ότι δεν θα προσχωρήσει σε ουσιαστικές συμφωνίες ελέγχου των εξοπλισμών στο άμεσο μέλλον. Για παράδειγμα, σε μια επείγουσα σύνοδο του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών στις 22 Αυγούστου, ο μόνιμος εκπρόσωπος της Κίνας στα Ηνωμένα Έθνη, Zhang Jun, προέτρεψε [5] την Ουάσινγκτον να «ασκήσει αυτοσυγκράτηση και να διαφυλάξει σοβαρά το ισχύον καθεστώς ελέγχου των εξοπλισμών» ενώ επέμεινε ότι οι πύραυλοι της Κίνας δεν αποτελούν «καμία απειλή για οποιαδήποτε χώρα».

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, η Κίνα έχει πραγματοποιήσει μια μετεωρική στρατιωτική πρόοδο ακολουθώντας τεχνολογίες που τοποθετούν τους αντιπάλους στην λάθος πλευρά της φυσικής. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι, οι οποίοι ταξιδεύουν με πολλές φορές την ταχύτητα του ήχου και είναι επομένως εξαιρετικά δύσκολο να αναχαιτιστούν, αποτέλεσαν τον ακρογωνιαίο λίθο αυτής της προσπάθειας. Η Κίνα μπορεί να εξελίξει και να αναπτύξει αυτά τα όπλα πολύ φτηνότερα και αποτελεσματικότερα από ό, τι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αμυνθούν απέναντί τους, καθιστώντας οποιαδήποτε μελλοντική σύγκρουση με την Κίνα εξαιρετικά δαπανηρή και επικίνδυνη δουλειά. Συνολικά, το Πεκίνο «ελέγχει τη μεγαλύτερη και πιο ποικίλη πυραυλική δύναμη στον κόσμο, διαχειριζόμενη περισσότερους από 2.000 βαλλιστικούς πυραύλους και πυραύλους κρουζ», δήλωσε [6] το 2017 ο ναύαρχος Harry Harris, τότε διοικητής της αμερικανικής Διοίκησης του Ειρηνικού. Σύμφωνα με τον Harris, περίπου το 95% αυτών των πυραύλων θα είχε απαγορευτεί από την συνθήκη INF, εάν η Κίνα ήταν ένας υπογράφων.

Το Πεκίνο έχει επωφεληθεί και από άλλες μορφές αμερικανικής μυωπίας. Οι συζητήσεις για τον έλεγχο των όπλων τείνουν να επικεντρώνονται στα πυρηνικά όπλα, από τα οποία η Κίνα έχει πολύ λιγότερα από όσα η Ρωσία ή οι Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, το απόθεμα των συμβατικών πυραύλων της Κίνας υπερβαίνει το πυρηνικό της απόθεμα με αναλογία τουλάχιστον 7:1 [7]. Νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, το Πεκίνο εξαπέλυσε έξι αντιαεροπορικούς βαλλιστικούς πυραύλους σε διαμφισβητούμενα νερά στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας, ένα μήνυμα θεληματικότητας [8] προς τους γείτονές του, την Ουάσιγκτον και τον κόσμο γενικότερα. Τώρα διαθέτει αρκετές δωδεκάδες τέτοιων πυραύλων «φονέας αεροπλανοφόρων» (“carrier killer” missiles), που έχουν ονομαστεί έτσι λόγω της δυνητικής ικανότητάς τους να καταστρέφουν πολεμικά πλοία ή αεροπλανοφόρα μακριά από τις κινεζικές ακτές.

Η μεγάλη πλειοψηφία των πυραύλων της Κίνας έχουν βάση στην ξηρά, παρά είναι ανεπτυγμένοι σε αεροσκάφη, πλοία ή υποβρύχια. Αυτό προκαλεί πρόσθετο πρόβλημα για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι μεγάλοι πύραυλοι του τύπου που καλύπτονται από την INF είναι ουσιαστικά ευκολότερο και φθηνότερο να αναπτυχθούν και να λειτουργήσουν στην ξηρά παρά στην θάλασσα ή στον ουρανό. Είναι επίσης δύσκολο να εντοπιστούν και να εξουδετερωθούν πριν από την εκτόξευσή τους. Αυτό ίσχυε για τους πυραύλους Scud του Σαντάμ Χουσεΐν κατά τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, τους οποίους οι στρατιωτικοί των ΗΠΑ πάσχισαν να εντοπίσουν ακόμη και στην εκτεθειμένη έρημο˙ είναι ακόμη πιο αληθές για το οπλοστάσιο πυραύλων κρουζ και βαλλιστικών πυραύλων της Κίνας, το οποίο είναι κρυμμένο σε ποικίλα εδάφη και εκτεταμένες υπόγειες εγκαταστάσεις, και καθίσταται ακόμα πιο άπιαστο λόγω των αυτοκινούμενων εκτοξευτών και ενός δικτύου ασφαλών καλωδίων οπτικών ινών που έχουν κατασκευαστεί για να εξασφαλίσουν την επικοινωνία με τις ταξιαρχίες εκτόξευσης.

Εκτός από τις αποδιοργανωτικές κυβερνο-τεχνολογίες, η πυραυλο-κεντρική στρατιωτική συσσώρευση από την Κίνα μπορεί να είναι ο μοναδικός μεγαλύτερος παράγοντας που διαβρώνει την ισχύ και την επιρροή των ΗΠΑ στην Ασία. Σε μια στιγμή κρίσης, αυτό το καταστρεπτικό οπλοστάσιο θα μπορούσε να ενθαρρύνει το Πεκίνο να επιδιώξει τα συχνά επικαλούμενα «βασικά του συμφέροντα» -περιλαμβανομένης της αμφισβητούμενης διεκδίκησης της κυριαρχίας επί της Ταϊβάν- προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα τετελεσμένο γεγονός, αναγκάζοντας την Ουάσινγκτον και τους περιφερειακούς συμμάχους της να υποκύψουν πριν αρχίσει καν η μάχη. Οι αεροπορικές βάσεις των ΗΠΑ και τα αεροπλανοφόρα είναι τεχνολογικά εξελιγμένα σε σύγκριση με της Κίνας, αλλά είναι ευάλωτα στις κινεζικές πυραυλικές δυνάμεις. Ως αποτέλεσμα, η Ουάσινγκτον πρέπει να αντιγράψει μια σελίδα από το μεταψυχροπολεμικό παιχνίδι του Πεκίνου και να δημιουργήσει ένα αποτρεπτικό μέσο που να βασίζεται σε βλήματα βασισμένα στην ξηρά. Ευτυχώς, ο θάνατος της συνθήκης INF προσφέρει την τέλεια ευκαιρία να το πράξει.

ΠΩΣ ΝΑ ΦΤΑΣΕΙ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ

Αποδεσμευμένες από την Συνθήκη INF, τι μπορούν να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες για να εξισορροπήσουν τον ανταγωνισμό; Αρχικά, μπορούν να αναπτύξουν για άλλη μια φορά και να δοκιμάσουν βλήματα μέτριου και μέσου βεληνεκούς (medium- and intermediate-range missiles) εκτοξευόμενα από το έδαφος. Οι δοκιμές άρχισαν [9] με μια εκτοξευόμενη από το έδαφος εκδοχή του [πυραύλου] Tomahawk, επιτρέποντας την ανάπτυξη [του συστήματος] εντός περίπου 18 μηνών. Ένας βαλλιστικός εκτοξευόμενος από το έδαφος πύραυλος μέσου βεληνεκούς (intermediate-range ballistic missile, IRBM) που κυμαίνεται από 3.000 έως 4.000 χιλιόμετρα θα ακολουθήσει τελικά, αλλά πιθανότατα θα απαιτηθούν αρκετά χρόνια για να αναπτυχθεί, διότι σε αντίθεση με τον Tomahawk ο IRBM δεν διαθέτει ένα μεταψυχροπολεμικό ανάλογο πάνω στο οποίο να βασίσει νέους πυραύλους.

Καθώς αυτοί οι νέοι πύραυλοι θα γίνονται διαθέσιμοι, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να τους αναπτύξουν στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Προς το παρόν, η πιο ρεαλιστική και υποσχόμενη τοποθεσία είναι η υπερπόντια περιοχή των ΗΠΑ στο Γκουάμ. Άλλες περιοχές των ΗΠΑ στον Ειρηνικό, την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τις Φιλιππίνες και τη Νότια Κορέα είναι επίσης πιθανές τοποθεσίες. Βεβαίως, μικρά νησιά όπως το Γκουάμ έχουν μόνο περιορισμένο έδαφος, ενώ οι ξένες κυβερνήσεις ενδέχεται να αντιμετωπίσουν λαϊκή αντίθεση σχετικά με την φιλοξενία αμερικανικών πυραύλων. Αλλά οι άνεμοι της κοινής γνώμης θα μπορούσαν να μεταστραφούν γρήγορα, ειδικά εάν οι στρατιωτικές ικανότητες και οι περιφερειακές φιλοδοξίες της Κίνας συνεχίσουν να επεκτείνονται. Και αν η πολιτική εν καιρώ ειρήνης αποκλείσει μια μόνιμη ανάπτυξη [πυραύλων] σε αυτές τις χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν ακόμα να επιδιώξουν συμφωνίες που θα τους επέτρεπαν να αναπτύξει γρήγορα πυραύλους για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε περιόδους κρίσης. (Η πρόσφατη ανάπτυξη κινητών συστημάτων εκτόξευσης ρουκετών στην Αυστραλία [10] για εκτεταμένες ασκήσεις δείχνει ότι αυτή η συνεργασία μπορεί να λειτουργήσει).

Η απόσυρση των ΗΠΑ από την Συνθήκη INF δεν κλείνει την πόρτα για τις μελλοντικές πρωτοβουλίες ελέγχου των εξοπλισμών. Αντίθετα, θέτει νέες δυνατότητες στο τραπέζι: Η Ρωσία εξακολουθεί να είναι ελεύθερη να συνεργαστεί με τις Ηνωμένες Πολιτείες για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων, συμπεριλαμβανομένων των αναδυόμενων τομέων των υπερ-υπερηχητικών (hypersonic) και υποβρύχιων πυρηνικών όπλων, και για το μοναδικά επικίνδυνο πρόγραμμα πυραύλων πυρηνικής πρόωσης κρουζ της Μόσχας, οι οποίοι επί του παρόντος δεν διέπονται από οποιαδήποτε συμφωνία. Προς το παρόν τουλάχιστον, οι Κινέζοι ηγέτες εξακολουθούν να αντιτίθενται κατηγορηματικά [11] σε οποιαδήποτε ανάπτυξη των IRBM από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά δεν επιθυμούν να κάνουν παραχωρήσεις όσον αφορά τα δικά τους, πολύ μεγαλύτερα συμβατικά [πυραυλικά] αποθέματα. Εάν οι Κινέζοι τελικά έρθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για τον έλεγχο των εξοπλισμών, αυτό θα οφείλεται στο γεγονός ότι η Ουάσιγκτον επιδίωξε νέες δυνατότητες, όχι επειδή έδεσε μονομερώς με τα χέρια της.

Copyright © 2019 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2019-08-29/good-riddance-i...

Σύνδεσμοι:
[1] https://www.amazon.com/Chinese-Anti-Ship-Ballistic-Missile-Development/d...
[2] https://www.foreignaffairs.com/articles/2019-03-04/mourning-inf-treaty
[3] https://www.foreignaffairs.com/articles/russian-federation/2019-08-06/re...
[4] http://www.andrewerickson.com/2018/12/the-china-anti-ship-ballistic-miss...
[5] http://www.china-un.org/eng/hyyfy/t1691256.htm
[6] https://www.armed-services.senate.gov/imo/media/doc/Harris_04-27-17.pdf
[7] https://www.amazon.com/Chinese-Aerospace-Power-Evolving-Maritime/dp/1591...
[8] https://aspensecurityforum.org/wp-content/uploads/2019/07/Military-Compe...
[9] http://www.xinhuanet.com/english/2019-08/20/c_138321576.htm
[10] https://www.stripes.com/news/highly-mobile-rocket-systems-to-stay-in-aus...
[11] http://www.xinhuanet.com/english/2019-08/02/c_138279313.htm

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition