To νέο ΚΥ.Σ.Ε.Α. και η εθνική ασφάλεια της Ελλάδας

Το πλέον σημαντικό, όμως, είναι να ξεκαθαρίσουμε ότι, με βάση το Σύνταγμα, ο τελικά υπεύθυνος για την χάραξη και εφαρμογή της πολιτικής στο εσωτερικό και το εξωτερικό δεν μπορεί να είναι άλλος από τον Πρωθυπουργό της χώρας, ο οποίος άλλωστε έχει και την εξουσία επιλογής των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου (εξίσωση εξουσίας και ευθύνης), στο οποίο ο ίδιος προεδρεύει. Και, βέβαια, όταν υπάρχει διαφωνία μεταξύ του Πρωθυπουργού και ενός Υπουργού, ο τελευταίος παραιτείται ή παύεται και αντικαθίσταται με άλλον της επιλογής και πάλι του Πρωθυπουργού.

Το ΚΥΣΕΑ (ή Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας) πρέπει να αποτελεί το βασικό θεσμικό συμβουλευτικό όργανο του Πρωθυπουργού στην διαχείριση των εθνικών θεμάτων και δεν πρέπει να είναι όργανο λήψης αποφάσεων. Αυτή είναι και η απάντηση σε όσους ενδεχομένως προβάλλουν ζήτημα συνταγματικότητας επειδή το υπουργικό συμβούλιο είναι, όπως στην αρχή αναφέρθηκε, το μόνο συλλογικό όργανο λήψης αποφάσεων. Ο Πρωθυπουργός αποφασίζει και έχει το δικαίωμα να συμβουλεύεται όποιον κατά την κρίση του θέλει και στην συνέχεια κοινοποιεί τις αποφάσεις του στο όργανο αυτό (ΚΥΣΕΑ ή ΣΕΑ) το οποίο θα έχει την ευθύνη του συντονισμού όλων των αρμόδιων φορέων (ΥΠΕΞ, ΥΠΕΘΑ κ.λπ.) για την υλοποίηση της απόφασής του.

Από εκεί και πέρα, η βαρύτητα των συμβουλών του εκάστοτε Υπουργού Εξωτερικών, ο οποίος συμμετέχει στο ΚΥ.Σ.Ε.Α., προς τον Πρωθυπουργό είναι συνάρτηση της προσωπικότητάς του, του ειδικού πολιτικού βάρους που φέρει και φυσικά των πολιτικών συσχετισμών στο εσωτερικό του κόμματος που κυβερνά ή των κομμάτων σε μια συγκυβέρνηση. Είναι προφανές πως ο Πρωθυπουργός μπορεί να υιοθετεί τις προτάσεις του εκάστοτε Υπουργού Εξωτερικών και έμμεσα να του μεταφέρει τις αρμοδιότητές του, όμως αυτό δεν μπορεί να αποτελεί τον επίσημο θεσμικό τρόπο διαμόρφωσης της εθνικής στρατηγικής καταγεγραμμένο σε σχετικά θεσμικά κείμενα.

Είναι επιτακτική ανάγκη η άμεση συγκρότηση ενός νέου οργάνου, ΚΥ.Σ.Ε.Α. ή Σ.Ε.Α. για την αποτελεσματική διαχείριση των εθνικών θεμάτων και την ασφάλεια της χώρας, ειδικά σήμερα που το διεθνές περιβάλλον χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση ασφαλείας επικίνδυνη για την ειρήνη, και η χώρα αντιμετωπίζει σοβαρή απειλή συμφερόντων επιβίωσης. Η δομή, η συγκρότηση και λειτουργία του οργάνου αυτού αποτελεί ένα ξεχωριστό project. Η ομάδα που θα αναλάβει να το «τρέξει» (project team) θα πρέπει να περιλαμβάνει πολιτικούς, διπλωμάτες, διεθνολόγους, συνταγματολόγους και ενδεχομένως κάποιους άλλους, με επικεφαλής έναν ικανό-έμπειρο project manager (διαχειριστή έργου), ο οποίος θα ακολουθήσει συγκεκριμένη μεθοδολογία για να εντοπίσει και να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις των ενδιαφερομένων μερών (stakeholders) και να συνθέσει όλα όσα πρέπει να γίνουν σε κάθε γνωστικό πεδίο (knowledge area) σε ένα σχέδιο (project), ώστε να καταλήξει σε ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο. Κάποια στιγμή θα πρέπει να σοβαρευτούμε για να απαλλαγούμε από αναποτελεσματικά θεσμικά πλαίσια που αποτελούν εκθέσεις ιδεών «σοφών» συμβούλων.

Copyright © 2020 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στην διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στην διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr και στο linkedin στην διεύθυνση https://www.linkedin.com/company/foreign-affairs-the-hellenic-edition