Θα εγκαταλείψει η Δύση την Ουκρανία;

Όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και εισέβαλε στην ανατολική Ουκρανία το 2014, το Κίεβο είχε πολλούς υποστηρικτές. Η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, και οι Ηνωμένες Πολιτείες επεδίωξαν την αποκατάσταση της ουκρανικής κυριαρχίας μέσω κυρώσεων κατά της Ρωσίας και μέσω της διπλωματίας, αλλά αρνήθηκαν την άμεση στρατιωτική εμπλοκή. Μόνο με καθυστέρηση παρείχαν θανατηφόρα στρατιωτική βοήθεια -όχι πριν από το 2019, στην περίπτωση της Ουάσινγκτον.

Ουκρανοί δόκιμοι στρατιωτικοί στο Κίεβο, τον Σεπτέμβριο του 2023. Viacheslav Ratynskyi / Reuters
---------------------------------------------

Στα τέλη Φεβρουαρίου του 2022, ωστόσο, καθώς η Ρωσία συγκέντρωσε τις δυνάμεις της στα ουκρανικά σύνορα, αυτή η απροθυμία είχε ως επί το πλείστον εκλείψει. Η βίαιη εισβολή που ακολούθησε και η χαρισματική ηγεσία του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, προκάλεσαν έναν πρώτο γύρο Δυτικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας. Οι εντυπωσιακές επιτυχίες της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο του 2022 άνοιξαν την πόρτα για ακόμη πιο φιλόδοξη υποστήριξη.

Ο συνασπισμός των πλουσιότερων και τεχνολογικά πιο προηγμένων χωρών του κόσμου δίνει στην Ουκρανία ένα σημαντικό διαρθρωτικό πλεονέκτημα. Η Ρωσία, αντίθετα, έχει μόνο δύο χώρες -το Ιράν και την Βόρεια Κορέα- που την βοηθούν ανοιχτά στον πόλεμό της, αν και η Κίνα υπήρξε τόσο σημαντικό οικονομικό στήριγμα στην πολεμική προσπάθεια του Κρεμλίνου όσο και πάροχος μη θανατηφόρας στρατιωτικής βοήθειας. Ωστόσο, η Δυτική στρατιωτική υποστήριξη συνοδεύεται από τους δικούς της κινδύνους και προκλήσεις. Η μια είναι η ακραία εξάρτηση της Ουκρανίας από την Δυτική στρατιωτική και οικονομική βοήθεια. Ο στρατός της Ουκρανίας έχει απομακρυνθεί από την γηρασμένη υποδομή και τα απαρχαιωμένα δόγματα που τον καθόριζαν κατά την διάρκεια της μετασοβιετικής εποχής, εξαρτώμενος σε μεγάλο βαθμό από τον εξοπλισμό και τον στρατηγικό σχεδιασμό της Δύσης. Εν τω μεταξύ, η Ρωσία διεξάγει πόλεμο στην οικονομία της Ουκρανίας, η οποία θα δυσκολευόταν να λειτουργήσει χωρίς διεθνή βοήθεια.

Η συνέχιση της δέσμευσης της Δύσης στην Ουκρανία δεν μπορεί να διασφαλιστεί. Πολιτικές ομάδες στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες αμφισβητούν την μακροπρόθεσμη υποστήριξη προς την Ουκρανία. Μέχρι στιγμής, οι φωνές αυτές παραμένουν μειοψηφικές, αλλά πολλαπλασιάζονται και γίνονται όλο και πιο δυνατές. Η προώθηση ανοιχτά φιλορωσικών και αντι-ουκρανικών απόψεων παραμένει μια πολιτική σπανιότητα. Αντιθέτως, ο σκεπτικισμός τείνει να αναδύεται από μακροχρόνιες εσωτερικές πολιτικές συζητήσεις. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει γίνει το τελευταίο σημείο ανάφλεξης στη μάχη για το πόσο οι Αμερικανοί πρέπει να ενδιαφέρονται (και να ξοδεύουν) για την υποστήριξη υπερπόντιων εταίρων και συμμάχων. Στην Ευρώπη, η πανδημία COVID-19 και ο υψηλός πληθωρισμός στον απόηχο του πολέμου έχουν ασκήσει οικονομική πίεση. Η αισιοδοξία για την επιτυχία της Ουκρανίας έχει αρχίσει να κλονίζεται, οδηγώντας σε ανησυχία για έναν μεγάλο, ανοιχτό πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος.

Εν τω μεταξύ, οι εξελίξεις στο μέτωπο -ιδιαίτερα ο σχετικά αργός ρυθμός και τα μέτρια κέρδη της αντεπίθεσης που ξεκίνησε η Ουκρανία νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι- έχουν ενθαρρύνει τους σκεπτικιστές της Δυτικής υποστήριξης προς το Κίεβο. Ακόμα και αν η αντεπίθεση επιταχυνθεί, δεν θα τερματίσει τον πόλεμο σύντομα. Οι υποστηρικτές της Ουκρανίας δεν έχουν μια σαφή, συμφωνημένη θεωρία νίκης, γεγονός που αποτελεί πολιτικό μειονέκτημα. Έξω από την Ουκρανία, άλλες ιστορίες εκτός από τον πόλεμο κυριαρχούν τώρα στις ειδήσεις. Όσο περισσότερο διαρκεί η σύγκρουση, τόσο περισσότερο ο αγώνας του Δαβίδ και του Γολιάθ των πρώτων ημερών της θα ξεθωριάζει στο παρασκήνιο, τροφοδοτώντας την αντίληψη της ματαιότητας και ενισχύοντας τις εκκλήσεις για την εξεύρεση τουλάχιστον μιας διακοσμητικής λύσης.

Ο κύριος κίνδυνος για την Ουκρανία δεν είναι τόσο μια απότομη πολιτική αλλαγή στην Δύση, όσο η αργή διάλυση ενός προσεκτικά υφασμένου ιστού εξωτερικής βοήθειας. Αν συμβεί μια απότομη μετατόπιση, ωστόσο, θα ξεκινήσει από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η βασική κατεύθυνση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής θα τεθεί στην κάλπη τον Νοέμβριο του 2024. Δεδομένου του κινδύνου που θα εγκυμονούσε ακόμη και μια σταδιακή απώλεια της υποστήριξης, για να μην αναφέρουμε μια ξαφνική διακοπή, η ουκρανική κυβέρνηση θα πρέπει να διαφοροποιήσει την προσέγγισή της σε όλο το πολιτικό φάσμα, προσαρμόζοντας τις εκκλήσεις της για βοήθεια στην προοπτική ενός παρατεταμένου πολέμου. Εν τω μεταξύ, οι πολιτικοί ηγέτες στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη θα πρέπει να κάνουν όσα μπορούν για να κατοχυρώσουν την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία σε μακροπρόθεσμους δημοσιονομικούς κύκλους, καθιστώντας πιο δύσκολο για τους μελλοντικούς αξιωματούχους να μειώσουν την βοήθεια.

ΦΙΛΟΙ ΣΤΑ ΕΥΚΟΛΑ;