Πώς η καινοτομία στην Κίνα θα αλλάξει την πράσινη τεχνολογία

Για τους ενθουσιώδεις του τομέα της ενέργειας, η Κίνα έχει καταστεί το επίκεντρο. Η χώρα χρησιμοποιεί περισσότερη ενέργεια και εκπέμπει περισσότερα αέρια θερμοκηπίου από όσο οποιοδήποτε άλλο κράτος στη γη. Η ενεργειακή παραγωγή της είναι επίσης ιδιαίτερα αυξημένη. Κάθε χρόνο, η Κίνα παράγει περίπου 100.000 μεγαβάτ περισσότερο από το προηγούμενο έτος - περισσότερο από το σύνολο της ενέργειας που παράγεται στην Καλιφόρνια ή το Τέξας. Η κλίμακα των συνοδευτικών αλλαγών υποδομής είναι συγκλονιστική: κάθε εβδομάδα, ένα νέο μεγάλο εργοστάσιο άνθρακα ξεκινάει να λειτουργεί κάπου στην Κίνα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εκτεταμένη ρύπανση, προβλήματα υγείας και την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, γεγονός που επιφέρει κόστος για την κινεζική οικονομία της τάξης του 11% του ΑΕΠ.

Αλλά αυτό δεν είναι η ίδια παλιά ανησυχητική ιστορία ρυπογόνας ανάπτυξης: η Κίνα αντιμετώπισε αυτές τις προκλήσεις καθώς και την ανάγκη για ενέργεια και 20 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας ετησίως, ως κίνητρο για επενδύσεις σε «καθαρές» τεχνολογίες. Πράγματι, με την κυβέρνηση να αφιερώνει πάνω από 50 δισεκατομμύρια δολάρια σε Έρευνα και Ανάπτυξη «καθαρής» ενέργειας ετησίως, η Κίνα έχει γίνει ένα παγκόσμιο κέντρο ενεργειακής καινοτομίας.
Η πρόοδος της χώρας προκύπτει από έναν συνδυασμό κυβερνητικών χειρισμών και άμεσων επενδύσεων. Τα παραδείγματα είναι πολλά. Ένας νόμος του 2007 απαιτούσε 4% αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας ετησίως μέχρι το 2012, συμπεριλαμβανομένων των τομέων μεταφορών και βιομηχανίας. Από τότε, η συνολική αποδοτικότητα στον τομέα της ενέργειας έχει αυξηθεί κατά περίπου 10% και είναι πιθανό να συνεχίσει να αυξάνεται. Τέτοιου είδους νομοθετικές προϋποθέσεις έχουν συνδυαστεί με τις απαιτήσεις για περιορισμό των εκπομπών θείου και για καθαρότερο νερό, με το κλείσιμο πολλών χαμηλής απόδοσης ανθρακωρυχείων και εργοστασίων παραγωγής τσιμέντου, καθώς και νέες επενδύσεις στην ηλιακή, την αιολική και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Για όλα αυτά, το δωδέκατο κατά σειράν πενταετές πρόγραμμα της Κίνας, που ανακοινώθηκε νωρίτερα φέτος, πρόσθεσε κι άλλους στόχους για την ανάπτυξη «καθαρών» τεχνολογιών στην εγχώρια αγορά. Αυτές οι καινοτομίες θα είναι κυρίως για οικιακή χρήση, αν και υπάρχει αυξανόμενο ενδιαφέρον στις διεθνείς εξαγωγικές αγορές για τις «καθαρές» τεχνολογίες. Πολλά κρατικά χρηματοδοτούμενα έργα απαιτούν πλέον το 80% της χρησιμοποιούμενης τεχνολογίας να είναι εγχώρια. Δύο υπηρεσίες είναι υπεύθυνες για την εποπτεία της συμμόρφωσης στον κανόνα αυτόν. Πρώτον, ο Εθνικός Οργανισμός Ενέργειας (ΝΕΑ), ο οποίος εγκρίνει τη χρηματοδότηση και την κατασκευή σχεδόν όλων των μεγάλων έργων στον τομέα της ενέργειας. Δεύτερον, το Υπουργείο Επιστήμης και Τεχνολογίας (MOST) που εποπτεύει τις πάνω από 100 Κινέζικες ακαδημίες οι οποίες κάνουν έρευνα στις «καθαρές» τεχνολογίες. Το 2010, η Κίνα διοχέτευσε δεκάδες δισεκατομμύρια για την «πράσινη» καινοτομία μέσω αυτών των δύο οργανισμών.

Οι μαζικές κρατικές επενδύσεις επέτρεψαν στο Πεκίνο να κάνει ό, τι η ιδιωτική βιομηχανία σε όλο τον κόσμο δεν μπορεί. Η παραγωγή ισχύος και ενέργειας απαιτεί εκ των προτέρων μαζικές επενδύσεις κεφαλαίων. Το συνολικό κόστος για την κατασκευή ενός υψηλής απόδοσης εργοστασίου ηλιακής, πυρηνικής ή αιολικής ενέργειας συχνά υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Το υψηλό κόστος καθιστά τα σχέδια αυτά επικίνδυνα για τις κεφαλαιαγορές σε όλο τον κόσμο, για να μην αναφέρουμε ότι είναι το ίδιο για τις περισσότερες ιδιωτικές επιχειρήσεις. Συχνά, οι ιδιωτικές τράπεζες το μόνο που θέλουν είναι να ακολουθήσουν γρήγορα και να επενδύσουν στη δεύτερη γενιά εργοστασίων, όχι στα πρώτης γενιάς εργοστάσια που εφαρμόζουν νέες τεχνικές. Η υποστήριξη του ΝΕΑ και του MOST βοηθά τα σχετικά έργα να ξεπερνούν αυτά τα εμπόδια.

Ένα καλό παράδειγμα είναι η Huaneng, η μεγαλύτερη εταιρεία ενέργειας στον κόσμο, η οποία παράγει περίπου 160.000 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως – 30% περισσότερο από το Τέξας. Κάθε χρόνο, προσθέτει 13.000 μεγαβάτ ενέργειας από μονάδες νέας γενιάς - περίπου της ίδιας τεχνολογίας με τη σημερινή γενιά των μονάδων της Μασαχουσέτης. Για να ανταποκριθεί στις προϋποθέσεις της κυβέρνησης περί «καθαρής» ενέργειας, η Huaneng σχεδιάζει να εγκαταστήσει ανεμογεννήτριες ικανές να παράγουν 10.000 μεγαβάτ ετησίως (περισσότερο από το σύνολο της αιολικής ενέργειας στις ΗΠΑ) και ηλιακούς συλλέκτες ικανούς να παράγουν 10.000 μεγαβάτ ετησίως (ξεπερνώντας το σύνολο των ΗΠΑ). Μέχρι το 2025, η Huaneng αναμένει να προσθέσει περισσότερα από 50.000 μεγαβάτ υδροηλεκτρικής ενέργειας και 10.000 μεγαβάτ πυρηνικής ενέργειας. Εν τω μεταξύ, θα συνεχίσει να προσθέσει περίπου 50 μεγαβάτ ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα.

Πέραν της παραγωγής ενέργειας, η Huaneng καινοτομεί μέσω του δικού της Ινστιτούτου Έρευνας για την «Καθαρή» Ενέργεια, το οποίο χρηματοδοτείται από ίδια έσοδα, από τον ΝΕΑ και το MOST. Έχει σχεδιάσει και κατασκευάσει δύο σημαντικές εγχώριες «καθαρές» τεχνολογίες καύσης άνθρακα κατά την τελευταία δεκαετία. Η πρώτη είναι ένας αεριοποιητής που μετατρέπει το άνθρακα σε συνθετικό αέριο με υψηλή απόδοση και εξαιρετικά χαμηλή ρύπανση. Η δεύτερη είναι μια νέα τεχνολογία δέσμευσης που απομονώνει το διοξείδιο του άνθρακα (CO2) από τις εκπομπές των εργοστασίων που χρησιμοποιούν άνθρακα. Είναι προφανώς η μεγαλύτερη στον κόσμο εγκατάσταση δέσμευσης CO2 μετά από καύση άνθρακα – και η φθηνότερη. Οι προθεσμίες που ορίζονται από τις προϋποθέσεις της κυβέρνησης έφεραν αυτά τα έργα στη ζωή σε τρία μόλις χρόνια και έχουν ήδη οδηγήσει σε διεθνείς συμφωνίες χορήγησης αδειών χρήσης των σχετικών πατεντών αλλά και σε νέα προτεινόμενα έργα στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

Άλλες εταιρείες, επίσης αναπτύσσουν καθαρές τεχνολογίες από το μηδέν, τόσο για οικιακή χρήση όσο και για εξαγωγή. Ο όμιλος XinAo, η Shenhua, η State Grid και η CNOOC, όλες μεγάλες κινεζικές επιχειρήσεις ενέργειας, έχουν δημιουργήσει τις δικές τους καινοτόμες θυγατρικές, υποστηριζόμενες από την οικονομική δύναμη των μητρικών εταιρειών και από το κράτος. Οι προσπάθειές τους περιλαμβάνουν ηλιακούς συλλέκτες λεπτού φιλμ, βιοκαύσιμα, μπαταρίες, αποδοτικά οχήματα, άνθρακα μετατρεπόμενο σε υγρό καύσιμο, σχιστολιθικό φυσικό αέριο και ευφυή δίκτυα. Σε πολλές περιπτώσεις, οι κινεζικές επιχειρήσεις έχουν ιδρύσει ακόμα και κοινές εταιρείες με επιχειρήσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες για την επιτάχυνση της ανάπτυξης και της εμπορευματοποίησης στη Δύση. Για παράδειγμα, η Lishen, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες μπαταριών στον κόσμο, έχει ξεκινήσει από μόνη της μια μονάδα αξίας 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη βελτίωση της τεχνολογίας μπαταριών, έχοντας ήδη συμφωνίες χορήγησης αδειών στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Την ίδια στιγμή, η Κίνα έχει αρχίσει να επαναπατρίζει εκπαιδευμένους στη Δύση κινέζους υπηκόους, ειδικά εκείνους που έχουν εργαστεί σε δυτικές επιχειρήσεις ενέργειας (GE, Dow, DuPont, Areva) ή κορυφαίους επιστήμονες και μηχανικούς από Δυτικά πανεπιστήμια (Johns Hopkins, MIT, Stanford και USC μεταξύ άλλων). Όταν επιστρέφουν στην Κίνα, τους δίνονται επιτελεία εκατοντάδων ατόμων, προϋπολογισμοί πολλών εκατομμυρίων δολαρίων και επιθετικά χρονοδιαγράμματα παράδοσης αποτελεσμάτων. Μερικές φορές ονομάζονται «θαλάσσιες χελώνες» (επειδή επιστρέφουν στις ακτές της γέννησής τους), φέρνουν μια δυτική στρατηγική για την καινοτομία στον κινεζικό σχεδιασμό και συνδυάζονται με τους πνευματικούς και οικονομικούς πόρους που απαιτούνται για να κάνουν τα σχέδια πραγματικότητα.

Από πολλές απόψεις, τα «πράσινα» όνειρα της Κίνας αποτελούν καλά νέα.

Σκεφτείτε τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Από κοινού οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Κίνα αντιπροσωπεύουν το 40% των εκπομπών, το 40% της κατανάλωσης ενέργειας και το 50% της παγκόσμιας χρήσης άνθρακα. Τίποτα από όσα κάνουν άλλες χώρες για το θέμα αυτό δεν μπορεί να συγκριθεί με τον αντίκτυπο των δράσεων (ή της αδράνειας) των Ηνωμένων Πολιτειών ή της Κίνας. Χωρίς την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο να δείχνουν τον δρόμο, ο κόσμος δεν θα μπορέσει να μετριάσει τις χειρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτό το πλαίσιο, οποιεσδήποτε κινεζικές επενδύσεις στις καθαρές τεχνολογίες αποτελούν ένα παγκόσμιο αγαθό.

Πολλές επιχειρήσεις των ΗΠΑ θα ωφεληθούν επίσης. Κατ’ αρχήν, οι κινεζικές επενδύσεις σε «πράσινη» τεχνολογία ήδη δημιουργούν θέσεις εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Χάρη στην κινεζική συνεργασία με τις GE, Applied Materials, Duke Energy και άλλες, οι εταιρίες αυτές έχουν τη δυνατότητα να κατασκευάσουν εργοστάσια, να προσλάβουν ανθρώπους, να επιδείξουν την τεχνολογία τους και γίνουν ανάδοχοι έργων. Επιπλέον, οι εταιρείες των ΗΠΑ επωφελούνται άμεσα από την κινεζική έρευνα. Για παράδειγμα, η FutureFuels, μια αμερικανική εταιρεία ενέργειας στην Πενσυλβάνια, αναπτύσσει ένα καινοτόμο εργοστάσιο καθαρού άνθρακα που η Huaneng δοκίμασε και ανέπτυξε πρώτη. Όταν τεθεί σε λειτουργία, το εργοστάσιο θα μπορεί να φέρει το μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα από κάθε άλλο εργοστάσιο άνθρακα ή φυσικού αερίου στις ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες. Και αυτό θα δημιουργήσει ταυτόχρονα χιλιάδες θέσεις εργασίας στην «Ζώνη της Σκουριάς» νότια της Πενσυλβανίας.

Πέραν τούτου, οι αμερικανικές επιχειρήσεις και οι καταναλωτές θα επωφεληθούν έμμεσα με το να έχουν πρόσβαση σε χαμηλότερου κόστους τεχνολογίες που έχουν ήδη δοκιμαστεί σε μεγάλη εμπορική κλίμακα, επιταχύνοντας την εφαρμογή πιο αποτελεσματικών και βιώσιμων ενεργειακών τεχνολογιών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το ίδιο, επίσης, και οι εταιρικές σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών. Αυτές οι εμπορικές συμφωνίες έχουν ήδη αρχίσει να θέτουν βάσεις εμπιστοσύνης, απολύτως απαραίτητης για μελλοντικές συμφωνίες μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για το εμπόριο, το κλίμα και άλλους βασικούς τομείς.

Ταυτόχρονα, η οικολογική καινοτομία της Κίνας εγείρει ερωτήματα σχετικά με την αμερικανική και την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα. Για χρόνια, η Δύση πίστευε ότι το οικονομικό της πλεονέκτημα ήταν η ικανότητά της να εφεύρει προϊόντα που θα μπορούσαν να πωληθούν στις ανατολικές αγορές. Διαδοχικές κυβερνήσεις πωλούσαν καινοτομία για να πετύχουν τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την άνδρωση του τομέα μεταποίησης. Ωστόσο, εάν η Δύση αγοράζει κινεζική «καθαρή» τεχνολογία, η ιστορία αντιστρέφεται. Τίθεται επίσης το ζήτημα μόνιμης απώλειας κάποιας παραγωγής βαρέως εξοπλισμού, κάποιας τεχνολογικής ανάπτυξης και υψηλής αξίας καινοτομίας.

Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί αν όλα αυτά θα απαντήσουν πραγματικά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Κίνα. Η βελτίωση της ποιότητας της ατμόσφαιρας εξακολουθεί να είναι εντοπισμένη και αργή και οι ανησυχίες για τα σωματίδια και τον υδράργυρο παραμένουν. Ελλείψεις καυσίμων από όλα τα είδη, συμπεριλαμβανομένου του άνθρακα, του φυσικού αερίου και της βενζίνης, επιμένουν να υφίστανται, αυξάνοντας τις τοπικές και τις παγκόσμιες τιμές παρά τις εντυπωσιακές επιδόσεις της Κίνας. Και μερικοί στην Κίνα έχουν προσπαθήσει να πιέσουν προκειμένου να αρχίσουν να εφαρμόζονται σε συμφέρουσες εμπορικές συνεργασίες οι κανόνες περί την πνευματική ιδιοκτησία, που αποθερμαίνουν την καινοτομία και το εμπόριο. Εμπορικές και νομισματικές ανισορροπίες θα μπορούσαν επίσης να μεγεθυνθούν από κινεζικές εξαγωγές «καθαρής» τεχνολογίας, όπως θα μπορούσε να συμβεί και με τις ανησυχίες για την ασφάλεια των εργαζομένων.

Τελικά, οι κινεζικές επενδύσεις στην ανάπτυξη «καθαρής» ενέργειας θα κυριαρχήσουν στα θέματα σχετικά με το κλίμα και τις συναλλαγές για τις επόμενες δεκαετίες - ανεξάρτητα από τις συνέπειες για το εμπόριο, τη βιομηχανία, την ενέργεια και ακόμη και τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη νομισματική πολιτική. Το μέγεθος των προσπαθειών αυτών απλά εκμηδενίζει κάθε άλλη σχετική προσπάθεια πάνω στη γη. Αυτό είναι καλή είδηση για τους ωκεανούς και την ατμόσφαιρα, αλλά βάζει σε θέση αναμονής τα 5,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους αυτού του πλανήτη που δεν ζουν στην Κίνα. Γι 'αυτούς, οι επιπτώσεις στην οικονομία και την ασφάλεια από την δυναμικότητα της καινοτομίας της Κίνας είναι κάτι που δεν έχουν ακόμη δει.

Πρωτότυπο: http://www.foreignaffairs.com/articles/136761/s-julio-friedmann/how-chin...

Copyright © 2002-2010 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Συνδέσεις:
[1] https://www.llnl.gov/