Μπορεί η Ινδονησία να γίνει χώρα υψηλής ανάπτυξης;

Όμως, παρ' όλες τις τυμπανοκρουσίες, τα επιτεύγματα της Ινδονησίας περιέχουν κάποια αποφασιστικά σημάδια ασυμμετρίας. Τα λιμάνια της Ινδονησίας είναι υπερφορτωμένα, το ηλεκτρικό δίκτυό της είναι ανεπαρκές και το οδικό της δίκτυο είναι ένα από τα λιγότερο ανεπτυγμένα στην περιοχή. Αυτές οι συνθήκες καθιστούν την ινδονησιακή οικονομία αναποτελεσματική και θα καταπνίξουν την μελλοντική της ανάπτυξη. Σε ορισμένες περιοχές, οι τιμές των βασικών αγαθών είναι έως και τρεις φορές υψηλότερες από αλλού, όσο στο κύριο νησί της Ιάβας. Εν τω μεταξύ, οι βιομήχανοι και βιοτέχνες πιέζονται από το υπέρογκο κόστος μεταφορών, το οποίο είναι υψηλότερο στην Ινδονησία από ό, τι σχεδόν σε οποιοδήποτε άλλο κράτος της ASEAN. Στον Δείκτη Logistics Performance της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2010, ο οποίος βασίζεται σε μια παγκόσμια καταγραφή αποστολέων και μεταφορέων σε συνδυασμό με δεδομένα σχετικά με την απόδοση της εφοδιαστικής αλυσίδας της κάθε χώρας, η Ινδονησία ήταν στην 75η θέση ανάμεσα σε 155 χώρες, αρκετά κάτω από τους γείτονές της.

Η Τζακάρτα γνωρίζει πολύ καλά αυτά τα προβλήματα, όμως δαπανά σήμερα τα μισά για την ανάπτυξη των υποδομών από όσα ξόδευε στη δεκαετία του 1990. Προσπαθώντας να αντιμετωπίσει σχεδόν συνεχείς επικρίσεις για το θέμα αυτό, τον Μάιο, ο Πρόεδρος της Ινδονησίας κ. Susilo Bambang Yudhoyono εξέδωσε ένα νέο οικονομικό «master plan» με έμφαση στα έργα υποδομής. Έκανε έκκληση, επίσης, για μεγαλύτερες δαπάνες υποδομών στον προϋπολογισμό του 2012. Αλλά ακόμη και αυτός ο προϋπολογισμός θα καλύψει μόνο το ήμισυ περίπου της προϋπολογισμένης από την κυβέρνηση ανάπτυξης έργων υποδομής μέχρι το 2014. Χωρίς αυτή τη νέα εξέλιξη, η Ινδονησία δεν θα επιτύχει τον στόχο του 7% - 8% αύξησης του ΑΕΠ μέχρι το 2014.

Μεγάλο μέρος από το βάρος της διάνοιξης οδών και της παροχής ρεύματος και νερού σε εθνικό επίπεδο πέφτει έτσι στον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο, το ανεπαρκές κανονιστικό πλαίσιο της Ινδονησίας και η χαλαρή εφαρμογή των ισχυόντων κανονισμών έχουν μειώσει το ενδιαφέρον του ιδιωτικού τομέα. Η έλλειψη ουσιαστικών κλαδικών κανονισμών έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα προβληματική. Η αδυναμία να αγοραστεί γη έχει αποτρέψει την εκκίνηση πολλών έργων. Το γραφειοκρατικό χάος στην Εθνική Κτηματική Υπηρεσία, όπου οικόπεδα συχνά καταγράφονται σαν να ανήκουν σε πολλούς ιδιοκτητες, δεν βοηθά. Ο Yudhoyono έχει δεσμευτεί να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα, αλλά η αξιοπιστία του σχετικά με το θέμα μειώνεται.

Η ενδημική διαφθορά προσθέτει περαιτέρω υψηλό κόστος στην οικονομία της Ινδονησίας. Στην αρχή της πρώτης θητείας του, ο Yudhoyono έθεσε την καταπολέμηση της διαφθοράς ως υψηλή προτεραιότητα. Από τότε, η επιτροπή KPK έχει στείλει δεκάδες πολιτικούς και πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους στη φυλακή. Παρόλα αυτά, η διαφθορά υπάρχει βαθιά σε όλα τα επίπεδα της κυβέρνησης, δεδομένου ότι η αποκέντρωση της εξουσίας μετά την πτώση του Σουχάρτο έφερε μαζί της την αποκέντρωση και της διαφθοράς. Τώρα, από τους αξιωματούχους στην Τζακάρτα ως τους τοπικούς άρχοντες στα χωριά, όλοι ζητούν «δώρα» και ανταποδόσεις, αλλά πλέον οι πληρωμές αυτές δεν εξασφαλίζουν ότι θα προχωρήσουν τα πράγματα.

Μια σειρά από υψηλού προφίλ σκάνδαλα κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του Yudhoyono έχουν αναδείξει το εύρος και το βάθος του προβλήματος. Οι έρευνες για την κατάρρευση, το 2008, και τα 700 εκατομμύρια δολάρια που έδωσε η κυβέρνηση για να διασώσει την Bank Century, μια μεσαίου μεγέθους τράπεζα με πολιτικά διασυνδεδεμένους καταθέτες, αποκάλυψε ότι άτομα από κάθε Σώμα επιβολής του νόμου - ανώτεροι αξιωματικοί της αστυνομίας, αξιωματούχοι από το γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα, δικηγόροι, δικαστές - είχαν προσπαθήσει να επωφεληθούν από το κυβερνητικό σχέδιο διάσωσης της τράπεζας.

Έκτοτε, η αστυνομία και άλλοι έχουν προσπαθήσει να αποδυναμώσουν την KPK, μεταξύ άλλων και με το να κατηγορήσουν δύο μέλη της Επιτροπής για διαφθορά. Το επεισόδιο παρέλυσε την KPK για μήνες και γελοιοποίησε το δικαστικό σύστημα της Ινδονησίας. Μολονότι η Επιτροπή βγήκε από αυτό το επεισόδιο άθικτη, από τότε έχει επικεντρωθεί σε υποθέσεις χαμηλότερης εμβέλειας.

Ίσως το χειρότερο είναι ότι το πολιτικό κόμμα του προέδρου ήταν στο επίκεντρο μιας κλιμακούμενης σειράς σκανδάλων διαφθοράς κατά τους τελευταίους μήνες. Ο Muhammad Nazaruddin, πρώην ταμίας του κόμματος, και άλλα ανώτερα μέλη του κόμματος κατηγορούνται ότι εκμαίευαν προμήθειες για την εκπλήρωση κρατικών συμβολαίων αξίας πάνω από 1 δισ. δολαρίων. Ο Nazaruddin εγκατέλειψε τη χώρα το Μάιο και πέρασε τρεις μήνες ως φυγάς πριν συλληφθεί στην Κολομβία. Αυτό το δημόσιο δράμα έχει υπονομεύσει την εγχώρια και διεθνή εμπιστοσύνη στην υποτιθέμενη καταπολέμηση της διαφθοράς από την κυβέρνηση. Ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι κανένα μείζον πολιτικό κόμμα δεν μπορεί πλέον να διεξάγει αξιόπιστα τον αγώνα καταπολέμησης της διαφθοράς.

Η διαφήμιση από την κυβέρνηση Yudhoyono ότι η Ινδονησία είναι μια ανοιχτή, φιλική προς τους επενδυτές οικονομία είναι ένας άλλος τομέας στον οποίο το χάσμα μεταξύ ρητορικής και πραγματικότητας είναι ιδιαίτερα μεγάλο. Ο πιο πρόσφατος επενδυτικό κατάλογος κυβερνητικών αντικινήτρων, ο οποίος προβλέπει περιορισμούς για τις ξένες επενδύσεις, είναι πιο περιοριστικός από ό, τι στο παρελθόν. Η Ινδονησία έχει επίσης διολισθήσει από μερικές από τις διεθνείς δεσμεύσεις της. Η Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών ASEAN-Κίνας, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2010, είναι μια τέτοια περίπτωση. Στο πλαίσιο του συμφώνου, η Ινδονησία και η Κίνα συμφώνησαν να μειώσουν ή να καταργήσουν τους δασμούς για χιλιάδες προϊόντα. Αλλά αφότου η συμφωνία τέθηκε σε ισχύ, οι εγχώριες βιομηχανίες της Ινδονησίας πίεσαν για μεγαλύτερο διάστημα προσαρμογής και για τη δημιουργία νέων μη-δασμολογικών εμποδίων, όπως αυστηρές απαιτήσεις σήμανσης που θα μπορούσε να επηρεάσουν ένα ευρύ φάσμα εισαγωγών και όχι μόνο εκείνες από την Κίνα.