«Ναι» -αλλά με σοβαρότητα- στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

«Ναι» -αλλά με σοβαρότητα- στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Πώς θα γίνουν οικονομικά προσιτές η αιολική και η ηλιακή ενέργεια

Η αιολική ενέργεια, η οποία παράγει περίπου το 1,4% της ηλεκτρικής ενέργειας στον κόσμο, παράγεται με την περιστροφή στροβίλων που μοιάζουν με ανεμιστήρα στην κορυφή πύργων οι οποίοι ορθώνονται εκατοντάδες μέτρα πάνω από το έδαφος. Η ηλιακή ενέργεια προσφέρει ένα ακόμη μικρότερο μερίδιο της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας: μόλις 0,1%. Οι τεχνικές για την παραγωγή της διαφέρουν. Τα πιο δημοφιλή πάνελ περιέχουν στρώσεις πυριτίου λεπτότερες από το ανθρώπινο νύχι για να μετατρέπουν το ηλιακό φως σε ηλεκτρικό ρεύμα. Μερικά από αυτά τα φωτοβολταϊκά πάνελ, όπως είναι γνωστά, μπορεί να τοποθετηθούν απευθείας στην οροφή ενός κτιρίου, επιτρέποντας στους χρήστες του να παράγουν τουλάχιστον ένα μέρος της ενέργειας που καταναλώνουν. Ή εκατοντάδες πάνελ μπορούν να ομαδοποιηθούν στο έδαφος σε τεράστιες σειρές που διοχετεύουν ενέργεια στο ηλεκτρικό δίκτυο - αχανείς, κεντρικές μονάδες παραγωγής ενέργειας ενός νέου είδους, μερικές από τις οποίες έχουν κατασκευαστεί στα Νοτιοδυτικά των ΗΠΑ.

Παρόλο που η αιολική ενέργεια είναι πιο διαδεδομένη σήμερα, η ηλιακή ενέργεια είναι θεωρητικά πιο ελκυστική. Ο ήλιος εκπέμπει μια σχεδόν απεριόριστη ενέργεια και το πράττει κατά τη διάρκεια της ημέρας, όταν οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την πιο πολλή ηλεκτρική ενέργεια. (Ο άνεμος τείνει να φυσά πιο έντονα το βράδυ). Η ηλιακή ενέργεια είναι επίσης εύκολο να διανεμηθεί – ένα πάνελ μπορεί να τοποθετηθεί σε έναν οδικό σηματοδότη ή στο σακίδιο ενός στρατιώτη - λαμβάνοντας υπόψη ότι η αιολική ενέργεια είναι κυρίως μια κεντρική πηγή ενέργειας, που απαιτεί συστάδες ανεμογεννητριών για την παραγωγή αρκετά μεγάλου ποσού ηλεκτρικής ενέργειας. Αλλά και οι δύο μορφές, η αιολική και η ηλιακή, προσφέρουν σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι των ορυκτών καυσίμων. Ο άνεμος και η ηλιοφάνεια είναι καθαρές μορφές ενέργειας, δεν εκπέμπουν ρύπους που προκαλούν νέφος, ούτε διοξείδιο του άνθρακα που συμβάλλει στην κλιματική αλλαγή. Είναι πανταχού παρούσες, παρέχοντας μια εγχώρια πηγή ενέργειας ακόμη και σε μέρη χωρίς εγχώρια ορυκτά καύσιμα. Και ουσιαστικά δεν τελειώνουν ποτέ.

Υπάρχουν τεράστιες επιφυλάξεις σε αυτή τη ρόδινη αξιολόγηση και αφορούν ως επί το πλείστον τα χρήματα. Στα περισσότερα μέρη, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από νέα αιολικά και ηλιακά έργα είναι πιο ακριβή σε σύγκριση με καινούργιες συμβατικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια είναι νεότερες τεχνολογίες, και απομένει πολλή δουλειά για να μειωθεί το κόστος. Τα μειονεκτήματα των ορυκτών καυσίμων, κυρίως οι γεωπολιτικοί και περιβαλλοντικοί κίνδυνοί τους, δεν αντανακλώνται πλήρως στις τιμές της αγοράς. Και τα πάντα στο σύγχρονο ηλεκτρικό σύστημα έχουν ως αφετηρία τη χρήση των ορυκτών καυσίμων: τα ορυχεία άνθρακα και φυσικού αερίου που τα παράγουν. Τους σιδηροδρόμους, τους αγωγούς και τα πλοία που τα μεταφέρουν. Και τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που τα καίνε. Το σύστημα αυτό έχει δημιουργηθεί και το κόστος του έχει καταβληθεί σε μεγάλο βαθμό τις τελευταίες δεκαετίες.

Η αιολική και η ηλιακή ενέργεια δεν απολαμβάνουν καμία τέτοια παγιωμένη υποδομή. Η πρόκληση της κατασκευής και της εγκατάστασης ανεμογεννητριών και ηλιακών συλλεκτών είναι μόνο η αρχή. Τεράστιες νέες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να κατασκευαστούν για να μεταφερθούν μεγάλες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ από τους απομακρυσμένους τόπους όπου παράγονται προς τις μητροπολιτικές περιοχές όπου καταναλώνονται. Αυτός ο νέος εξοπλισμός κοστίζει χρήματα και συχνά συναντά την αντίθεση ανθρώπων που δεν έχουν συνηθίσει να ζουν κοντά σε βιομηχανικής κλίμακας ενεργειακή υποδομή οποιουδήποτε είδους. Μαζί με άλλους αντιπάλους, μια ομάδα γαιοκτημόνων στο Cape Cod, στη Μασαχουσέτη, για παράδειγμα, κατάφερε να καθυστερήσει την κατασκευή ενός υπεράκτιου αιολικού πάρκου που προτάθηκε το 2001. Ακόμα και οι ακτιβιστές υπέρ του περιβάλλοντος συχνά μάχονται τα μεγάλης κλίμακας ενεργειακά έργα ανανεώσιμων πηγών, λόγω της ανησυχίας τους για τα τοπία ή τα ζώα. Την περασμένη άνοιξη, η κυβέρνηση Ομπάμα σταμάτησε προσωρινά την κατασκευή ενός ηλιακού έργου στην έρημο Mojave, λόγω ανησυχιών ότι θα βλάψουν χελώνες υπό εξαφάνιση. Αργότερα η κυβέρνηση επέτρεψε να συνεχιστεί η κατασκευή.

Για να γίνει η αιολική και η ηλιακή ενέργεια ευρέως χρησιμοποιούμενη θα χρειαστούν, επίσης, καλύτεροι τρόποι διανομής προς τους καταναλωτές όποτε χρειάζονται την ενέργεια, καθώς ο χρόνος που οι ανεμογεννήτριες και οι ηλιακοί συλλέκτες παράγουν την περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια δεν συμπίπτει απαραίτητα με την ώρα που οι άνθρωποι χρησιμοποιούν περισσότερο ηλεκτρικό ρεύμα. Οι εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούν με φυσικό αέριο μπορεί να ρυθμιστούν για να ανταποκριθούν στη μεταβαλλόμενη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά ο ήλιος λάμπει και ο άνεμος φυσάει μόνο σε συγκεκριμένες ώρες. Μια πιθανή λύση είναι να αποθηκεύεται η ενέργεια από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είτε σε μεγάλης κλίμακας εξοπλισμό αποθήκευσης, όπως είναι οι τεράστιες συστοιχίες από μπαταρίες, είτε σε μικρότερης κλίμακας συσκευές, όπως είναι τα κοινά ηλεκτρικά - υβριδικά αυτοκίνητα. Άλλες προσεγγίσεις περιλαμβάνουν καλύτερες τεχνολογίες για την πρόβλεψη των ανέμων και των ηλιακών ακτίνων καθώς και «έξυπνα» ηλεκτρικά δίκτυα μεταφοράς που θα μπορούσαν να συνδέουν μεταξύ τους μακρινές ενεργειακές εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών. Αμφότερα θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν έλλειψη ανέμων σε ένα μέρος ή συννεφιασμένο ουρανό κάπου αλλού. Οι επιστήμονες εργάζονται για να μειωθεί το κόστος όλων αυτών των ιδεών. Προς το παρόν, σε ορισμένες περιοχές με πυκνή συγκέντρωση των ανεμογεννητριών, κάποια από την ενέργεια που θα μπορούσε να παραχθεί, χάνεται: Οι ανεμογεννήτριες σταματούν όταν ο άνεμος φυσάει τόσο δυνατά ώστε θα τις έκανε να παράγουν περισσότερη ενέργεια από όση θα μπορούσε να αντέξει το δίκτυο.