Τριπλή ευκαιρία για Ελλάδα και Κύπρο

Τα ανατρεπτικά γεγονότα του 1958 στη Μέση Ανατολή είχαν ως συνέπεια το άρον-άρον κλείσιμο του κυπριακού με τις Συνθήκες Ζυρίχης - Λονδίνου που ακολούθησαν. Εκεί έχουμε και πάλι την προνομιακή μεταχείριση της Τουρκίας, η οποία μαζί με την Βρετανία εξασφάλισαν την εσαεί στρατιωτική τους παρουσία στην Κύπρο, με την Κυπριακή Δημοκρατία να εμφανίζεται στη διεθνή σκηνή με τις γνωστές διεθνείς δουλείες ως ένα κράτος πολιτικά ευνουχισμένο.

Κοντολογίς, οι συνεχιζόμενες από την δεκαετία του 1950 κρίσεις στη Μέση Ανατολή - Ιράν, Νάσσερ/ Σουέζ, Συρία, Ιορδανία, Λίβανος - κλιμακώθηκαν με το αντιδυτικό ιρακινό πραξικόπημα του 1958, το οποίο έσπειρε πανικό στις τάξεις της Δύσης το ίδιο έτος. (Ήταν ακριβώς γι’ αυτό το λόγο που το Ισραήλ και η Τουρκία υπέγραψαν τη μυστική στρατιωτική συμμαχία που προαναφέρθηκε). Από το1957, Αμερικανοί και Άγγλοι με την Τουρκία ως αιχμή του δόρατος (και το Ισραήλ από το παρασκήνιο) οργάνωναν απόπειρες πραξικοπημάτων, δολοφονίες, (απόπειρες δολοφονιών του Νάσσερ και της συριακής ηγεσίας). Μόνο την τελευταία στιγμή οι Αμερικανοί «απέτρεψαν», κατά παραδοχή του προέδρου Αϊζενχάουερ, την Τουρκία του Μεντερές να επιτεθεί σε Συρία και Ιράκ.

Για όλα τα παραπάνω και τα μελλοντικά που θ’ ακολουθήσουν, η Τουρκία θα αποκτήσει βέτο, μέσω των δυτικών πολιτικο-στρατιωτικών μηχανισμών, έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Το βέτο αυτό ισχύει μέχρι τις μέρες μας και εκφράστηκε απόλυτα με το κρατοκτόνο Σχέδιο Ανάν του 2004 και την κυνική παραδοχή του Αμερικανού αξιωματούχου Ντάνιελ Φρήντ (Daniel Fried) ότι σε αντάλλαγμα της «αναμενόμενης» εξυπηρέτησης από τη Τουρκία για τον πόλεμο κατά του Χουσεΐν (2003), οι Αμερικανοί παραχώρησαν την Κύπρο στην Τουρκία «υπό την μορφή του Σχεδίου Ανάν».

Η ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ ΩΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΟΜΦΑΛΟΣ (1958-1968)

Από το 1958 οι ΗΠΑ θα ξεκινήσουν τις διαδικασίες για την ανάπτυξη, την επόμενη δεκαετία, στη Μεσόγειο και επιχειρησιακά στη Ανατολική της λεκάνη του απόλυτου πολεμικού τους όπλου. Αυτό ήταν οι εξοπλισμένοι με πυρηνικές κεφαλές πύραυλοι Πολάρις (Polaris) που έδωσαν και το όνομά τους στα ομώνυμα πυρηνοκίνητα υποβρύχια. Οι υποθαλάσσια εκτοξευόμενοι πύραυλοι ολοκλήρωναν την αμερικανική στρατηγική τριάδα (triad) αέρος, εδάφους, θαλάσσης. Ως τέτοιοι αποτέλεσαν το «απόλυτο» όπλο διότι ο εντοπισμός των υποβρυχίων που τους μεταφέρουν από τους Σοβιετικούς, ήταν εξαιρετικά δύσκολος.

Η πρώτη γενιά των Πολάρις (Α1) είχε εμβέλεια 1.000 περίπου ναυτικά μίλια. Ακολούθησε πολύ γρήγορα, αρχές του 1960, η ανάπτυξη της δεύτερης γενιάς, Α2, με εμβέλεια 1500 ναυτικά μίλια. Και υπήρχαν δύο μόνο γεωγραφικά σημεία του πλανήτη όπου μπορούσαν ν’ αναπτυχθούν ώστε να δύνανται να χτυπήσουν την Μόσχα και τις νοτίως της ευρισκόμενες βιομηχανικές περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης: η μία ήταν η Βόρεια Θάλασσα και η άλλη η Ανατολική Μεσόγειος, κυριολεκτικά κάτω από την Κύπρο. Έτσι οι Αμερικανοί ανέπτυξαν δύο βάσεις για τα υποβρύχια Πολάρις. Μια στην Λοχ Νες της Σκωτίας και μια στη Ρότα της Ισπανίας, απ’ όπου έβγαιναν για περιπολίες. Το πρόβλημα, όμως, με τη Βόρεια Θάλασσα, αντίθετα με την Μεσόγειο, ήταν οι πάγοι για σχεδόν εννέα μήνες τον χρόνο, ένας περιορισμός που η πρώτη γενιά Πολάρις δεν μπορούσε να θεραπεύσει. (Οι επόμενες γενιές πυραύλων –Trident και Poseidon- μετά το 1968, θα καταστούν σταδιακά αυτόνομες, θεραπεύοντας έτσι και το πρόβλημα των πάγων και της απόστασης).

Για να αντιμετωπισθεί αυτός ο υπαρξιακός για την Σοβιετική Ένωση κίνδυνος από την Ανατολική λεκάνη της Μεσογείου, η Μόσχα ανάπτυξε ναυτικές δυνάμεις στη Μεσόγειο – επιφανειακές, υποβρύχιες και κατασκοπευτικές και αναζήτησε χώρους ελλιμενισμού και στήριξης, στην Αίγυπτο, τη Συρία (Ταρσό) και σε αβαθή νερά της Μεσογείου (Κύθηρα, Απόστολος Ανδρέας ) για αγκυροβολία.

Ειδική αναφορά για την στρατηγική σημασία της Μεσογείου αλλά και ειδικότερα της Κύπρου για την ασφάλεια της (Ρωσίας) Σοβιετικής Ένωσης, κάνει στο έργο του Navies in War and Peace ο Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης (τίτλος τιμής Β’ ΠΠ) ναύαρχος Σερκέϊ Γκορσκώφ (Sergei Gorshkov) και διαμορφωτής του σύγχρονου Σοβιετικού πυρηνικού στόλου. Στο κεφάλαιο «The Russians in the Mediterranean» o ναύαρχος γράφει ότι όπως ιστορικά επί τσαρικής εποχής ανεπτύσσετο ο ρωσικός στόλος στη Μεσόγειο για την αντιμετώπιση απειλών, έτσι και με την ιμπεριαλιστική απειλή (υπονοεί τον 6ο Αμερικανικό Στόλο και τα υποβρύχια Πολάρις) το Σοβιετικό Ναυτικό αναπτύχθηκε στρατηγικά στη Μεσόγειο.

Ο εκπληκτικός αριθμός των 160 και πλέον πολεμικών πλοίων «συνωστίζοντο» στη Μεσόγειο τα τέλη της δεκαετίας του 1960, σ’ ένα παιχνίδι θανάσιμου ανταγωνισμού στην επιφάνεια και στα βαθειά της νερά, ειδικά σε αυτά της Ανατολικής Λεκάνης. Από την μία ήταν ο 6ος Στόλος με τους Νατοϊκούς και μη συμμάχους των ΗΠΑ και από την άλλη η Σοβιετική Eskandra, όπως ονομάζετο ο Σοβιετικός στόλος της Μεσογείου.

Αν για ένα μήνα, τον Οκτώβριο του 1962, η Κούβα υπήρξε το πιο στρατηγικό σημείο του πλανήτη, το αντίστοιχο σημείο για ολόκληρη την δεκαετία, ήταν η Μεσόγειος και κυριολεκτικώς η θάλασσα πέριξ της Κύπρου.