Ο κόκκινος Γουάιτ | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ο κόκκινος Γουάιτ

Γιατί ένας από τους πατέρες του μεταπολεμικού καπιταλισμού κατασκόπευε υπέρ των σοβιετικών

Αλλά είχαν οι διασυνδέσεις του Γουάιτ καμία πραγματική επίδραση στην έκβαση του Bretton Woods; Παρά το γεγονός ότι το ευρύ «Σχέδιο του Γουάιτ» για το ΔΝΤ σαφώς δεν είχε κανένα αποτύπωμα της σοβιετικής νομισματικής σκέψης, καθώς δεν υπήρχε κανένας από την πλευρά τους για να μιλήσει σχετικά, ο Γουάιτ ήταν πολύ σχολαστικός με τις κωλυσιεργίες των Σοβιετικών στο ίδιο το συνέδριο - περισσότερο από ό, τι οποιοσδήποτε από τους αμερικανούς συναδέλφους του διαπραγματευτές, και πολύ περισσότερο από όσο οι Ευρωπαίοι, μερικοί από τους οποίους ήταν αγανακτισμένοι από τις συνέπειες της συμπεριφοράς του Γουάιτ. Ανήσυχος ότι η σοβιετική κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να επικυρώσει τις συμφωνίες του συνεδρίου, ο Γουάιτ έξι μήνες αργότερα πρότεινε την χορήγηση ενός αμερικανικού δανείου χαμηλού επιτοκίου, συνολικού ύψους 10 δισ. δολαρίων για την ανοικοδόμηση της Σοβιετικής Ένωσης - περισσότερο από τρεις φορές πάνω από αυτό που πρότεινε ως μεταβατική βοήθεια για το Ηνωμένο Βασίλειο. Το γεγονός ότι μια τέτοια πίστωση δεν προσεφέρθη τελικά αποδείχθηκε ότι ήταν ένας από τους κύριους λόγους που η σοβιετική κυβέρνηση αποφάσισε κατά της ένταξης της χώρας στο ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, όπως ο Γουάιτ φοβόταν ότι θα έκανε.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Χάρι Τρούμαν, είχε σχεδιάσει αρχικά να κάνει τον Γουάιτ τον πρώτο επικεφαλής του ΔΝΤ. Αν ο Γουάιτ είχε πάρει τη δουλειά, οι φιλο-σοβιετικές απόψεις του μπορεί να είχαν επηρεάσει τις εργασίες του οργανισμού. Ωστόσο, ο κύριος λόγος για τον οποίο ο Γουάιτ δεν έγινε επικεφαλής του ΔΝΤ - και για τον οποίο ποτέ κανένας Αμερικανός δεν έγινε επικεφαλής - ήταν οι αναδυόμενες αποκαλύψεις των δραστηριοτήτων του Γουάιτ για λογαριασμό των Σοβιετικών.

Ο Τρούμαν όρισε τον Γουάιτ να είναι ο πρώτος Αμερικανός εκτελεστικός διευθυντής του ΔΝΤ στις 23 Γενάρη του 1946, με σκοπό να τον ορίσει για την κορυφαία θέση του διευθύνοντος συμβούλου λίγο αργότερα. Ο Τρούμαν δεν ήξερε ότι ο Γουάιτ εκείνη την εποχή ήταν υπό την επιτήρηση του FBI ήδη για δύο μήνες, ως ύποπτος ότι ήταν Σοβιετικός κατάσκοπος. Δύο εβδομάδες αργότερα, ο διευθυντής του FBI, Έντγκαρ Χούβερ (J. Edgar Hoover), απέστειλε έκθεση προς τον πρόεδρο περιγράφοντας τον Γουάιτ ως «ένα πολύτιμο στοιχείο σε μια υπόγεια σοβιετική οργάνωση κατασκοπείας» και κατηγορώντας τον για τοποθέτηση στοιχείων των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών στο εσωτερικό της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Ο Χούβερ προειδοποίησε ότι αν οι δραστηριότητες του Γουάιτ δημοσιοποιούνταν, αυτό θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο το ΔΝΤ. Όμως, η Επιτροπή της Γερουσίας για την Τραπεζική και το Συνάλλαγμα, μη γνωρίζοντας τις καταγγελίες, είχε εγκρίνει τον διορισμό του Γουάιτ για να γίνει ο Αμερικανός εκτελεστικός διευθυντής του Ταμείου στις 5 Φεβρουαρίου, μια ημέρα αφότου παραδόθηκε η έκθεση του Χούβερ.

Υπό το φως της έκθεσης του Χούβερ, ο υπουργός Εξωτερικών James Byrnes ήθελε να αποσύρει ο Τρούμαν την υποψηφιότητα. Ο υπουργός Οικονομικών Frederick Vinson ήθελε τον Γουάιτ έξω από την κυβέρνηση συνολικά. Ο Τρούμαν δεν εμπιστευόταν τον Χούβερ, αλλά συνειδητοποίησε ότι είχε ένα πιθανό σκάνδαλο στα χέρια του. Αποφάσισε να αφήσει τον Γουάιτ εκτελεστικό διευθυντή του ΔΝΤ, ένα τεράστιο βήμα προς τα κάτω από το επίπεδο του διευθύνοντα συμβούλου. Αλλά ο διορισμός ένας άλλου Αμερικανού σε θέση πάνω από τον Γουάιτ θα δημιουργούσε εντύπωση, δεδομένου ότι ο Λευκός Οίκος θα έπρεπε να εξηγήσει γιατί ο επικεφαλής αρχιτέκτονας του Ταμείου είχε υπερκεραστεί.

Τον επόμενο μήνα, ο Vinson συναντήθηκε με τον Κέυνς, που ήταν πλέον ο Βρετανός κυβερνήτης τόσο του ΔΝΤ όσο και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Του είπε ότι ο Τρούμαν είχε αποφασίσει να μην προωθήσει το όνομα του Γουάιτ για την κορυφαία θέση του ΔΝΤ και θα στηρίξει αντ’ αυτού έναν Αμερικανό για το πόστο της Παγκόσμιας Τράπεζας, προκειμένου να εξασφαλίσει «την εμπιστοσύνη στην αμερικανική αγορά επενδύσεων». Δεν θα ήταν «σωστό», η κυβέρνηση είχε καταλήξει με ασυνήθιστα δίκαιο πνεύμα, «να έχουμε Αμερικανούς ως επικεφαλής και των δύο φορέων».

Οι σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν περισσότερο από ευτυχείς να συμφωνήσουν, και ένας Βέλγος, ο Camille Gutt, έγινε ο πρώτος επικεφαλής του ΔΝΤ, ενώ ένας Αμερικανός, ο Eugene Meyer, έγινε ο πρώτος επικεφαλής της Παγκόσμιας Τράπεζας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδόν σίγουρα θα μπορούσαν να βάλουν έναν Αμερικανό ως επικεφαλής του ΔΝΤ αφότου αποχώρησε ο Gutt, το 1951, αλλά εκείνη την εποχή, ο ρόλος του Ταμείου είχε υποσκελιστεί από το Σχέδιο Μάρσαλ, και η Ουάσιγκτον ήταν ικανοποιημένη με τον έλεγχο της κορυφαίας καρέκλας της Παγκόσμιας Τράπεζας.

Δεν είναι σαφές τι γνώριζε ή υποπτευόταν ο Γουάιτ για τις έρευνες του FBI. Σε κάθε περίπτωση, η θητεία του στο Ταμείο ήταν μικρή. Παραιτήθηκε την άνοιξη του 1947. Μετά από 13 χρόνια στην Ουάσιγκτον, ήταν απελπισμένος για την κατάσταση των αμερικανο-σοβιετικών σχέσεων και απογοητευμένος από ένα «Δημοκρατικό Κόμμα [που] δεν μπορεί πλέον να αγωνιστεί για την ειρήνη και για μια καλύτερη Αμερική». Έθεσε την ενθουσιώδη υποστήριξή του στον υποψήφιο του Προοδευτικού Κόμματος για τις προεδρικές εκλογές, Henry Wallace, το 1948. Ο Wallace τα είχε σπάσει με τον Τρούμαν, τον οποίο είχε υπηρετήσει ως υπουργός Εμπορίου, εξαιτίας της σκλήρυνσης της στάσης της κυβέρνησής του προς τους Σοβιετικούς. Μαζί με πολλούς εξέχοντες στοχαστές και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού κατά την συγκεκριμένη χρονική στιγμή, ο Wallace πίστευε ότι η Ρωσική Επανάσταση του 1917 ήταν ένα γόνιμο συμβάν στην ιστορία του ανθρώπινου αγώνα για ελευθερία. Στο απίθανο ενδεχόμενο μιας νίκης του Wallace, ο Γουάιτ θα είχε επιστρέψει στην πολιτική ζωή ως υπουργός Οικονομικών - με την προϋπόθεση, δηλαδή, ότι οι κατήγοροι του Γουάιτ δεν θα είχαν πάρει το πάνω χέρι.

«ΤΟ ΔΙΚΟ ΜΟΥ ΔΟΓΜΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΔΟΓΜΑ»