Το μέλλον των ελληνικών τραπεζών

Η ανακεφαλαιοποίηση δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από ένα μεταβατικό στάδιο. Είναι η διαδικασία που επαναφέρει το τραπεζικό σύστημα από την άβυσσο της χρεοκοπίας στο φως της ζωής. Στις αρχές του 2012, εκτός από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες, υπήρχαν ακόμα δέκα εμπορικές τράπεζες: Εμπορική, Αγροτική, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, Millennium, Γενική, Αττικής, Probank, Νέα Proton, FBB και Πανελλήνια.

Ένα χρόνο μετά, η Εμπορική είχε περάσει στον έλεγχο της Alpha Bank, ενώ η Γενική, η Αγροτική και η Millennium πέρασαν στον έλεγχο της Τράπεζας Πειραιώς. Επίσης, η Τράπεζα Πειραιώς απορρόφησε το δίκτυο των κυπριακών τραπεζών (Κύπρου, Λαϊκή και Ελληνική) στην Ελλάδα μετά τις δραματικές εξελίξεις στην Κύπρο. Ακόμη, το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο διασπάστηκε σε «καλή» και «κακή» τράπεζα όπου η «κακή» τέθηκε σε εκκαθάριση, ενώ η καλή τράπεζα πέρασε στο ΤΧΣ.

Από τις υπόλοιπες μη συστημικές είναι αμφίβολο αν θα κατορθώσει κάποια να διατηρήσει την αυτονομία της. Όσες αποτύχουν να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα κεφάλαια θα διασπαστούν σε «καλή» και «κακή» τράπεζα και το κακό κομμάτι θα τεθεί σε εκκαθάριση, ενώ το καλό θα πωληθεί είτε σε μια από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες είτε σε άλλον επενδυτή.

Το φθινόπωρο του 2012 ανακοινώθηκε η πρόθεση της Εθνικής Τράπεζας να συνενώσει τις δυνάμεις της με την Eurobank. Η διοίκηση της Εθνικής, αφού εξασφάλισε τη συμφωνία της οικογένειας Λάτση, κατέθεσε δημόσια πρόταση προς τους μετόχους της τράπεζας. Τον Φεβρουάριο του 2013 η πρόταση ολοκληρώθηκε και η Εθνική απέκτησε το 85% της Eurobank, ενώ λίγους μήνες μετά ξεκίνησαν οι διαδικασίες για τη συγχώνευση των δύο τραπεζών. Ωστόσο, τον Απρίλιο του 2013 κυβέρνηση και τρόικα ανακοίνωσαν την απόφαση να ανασταλούν οι διαδικασίες συγχώνευσης και εξήγγειλαν την ανακεφαλαιοποίηση των δύο τραπεζών ξεχωριστά. Ως βασική αιτία για την ακύρωση της συγχώνευσης αναφέρθηκε η αδυναμία του νέου σχήματος να εξασφαλίσει το 10% της ιδιωτικής συμμετοχής. Αναφέρθηκε ακόμα ότι η νέα τράπεζα θα ήταν υπερβολικά μεγάλη (με μέγεθος που προσεγγίζει το 40% της αγοράς), ενώ παράλληλα θα χανόταν ο ένας από τους συστημικούς πόλους. Με τη συγχώνευση Εθνικής-Eurobank, οι τέσσερις πόλοι μειώνονταν σε τρεις, με την Εθνική-Eurobank να είναι πολύ μεγάλη για να απορροφήσει και άλλες τράπεζες, την Τράπεζα Πειραιώς να έχει ήδη ενσωματώσει έξι τράπεζες, ενώ η Alpha Bank χαρακτηρίζεται ως συντηρητικός παίκτης που δεν επιθυμεί να ανοίγει πολλά μέτωπα ταυτόχρονα. Με τη διατήρηση της αυτονομίας Εθνικής και Eurobank διευρύνονται οι δυνατότητες για την ολοκλήρωση της αναδιάρθρωσης του εγχώριου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Αφού συγκεντρωθεί το σύνολο σχεδόν των εγχώριων τραπεζών κάτω από την ομπρέλα των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, θα ακολουθήσει μια περίοδος εξυγίανσης και ανασυγκρότησης με τελικό στόχο το σύνολο του τραπεζικού συστήματος να επανέλθει σε ιδιωτικά χέρια. Όλο αυτό το διάστημα όλες οι τράπεζες, ακόμα και αυτές που θα κατορθώσουν να συγκεντρώσουν το 10% της ιδιωτικής συμμετοχής, θα βρίσκονται υπό τον ασφυκτικό έλεγχο του δημόσιου τομέα. Στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζών θα μετέχουν εκπρόσωποι του ελληνικού Δημοσίου αλλά και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας. Επιπλέον, όλες οι δραστηριότητες των τραπεζών, καθώς και η υλοποίηση των σχεδίων αναδιάρθρωσης που είναι υποχρεωμένες να πραγματοποιήσουν, θα βρίσκονται υπό την εποπτεία ανεξάρτητων ελεγκτών (monitoring trustee), οι οποίοι θα ενημερώνουν την τρόικα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

ΟΙ ΑΥΞΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

Στις 23 Απριλίου, η διοίκηση της Eurobank ανακοίνωσε την απόφασή της να μην επιδιώξει την επίτευξη της ιδιωτικής συμμετοχής τού 10%, προκρίνοντας την άμεση κάλυψη του συνόλου της αύξησης κεφαλαίου από το ΤΧΣ. Έτσι, στις 30 Απριλίου ήταν η πρώτη συστημική τράπεζα που ανακεφαλαιοποιήθηκε, περνώντας στον έλεγχο του ΤΧΣ. Το ΤΧΣ μετά την αύξηση κεφαλαίου απέκτησε το 98,66% ενώ οι «παλαιοί» μέτοχοι περιορίστηκαν στο 1,44%.

Αντίθετα, οι άλλες τρεις συστημικές τράπεζες -Alpha Bank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς- προχώρησαν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου για την επίτευξη της αναγκαίας ιδιωτικής συμμετοχής και την διατήρηση της ιδιωτικής φυσιογνωμίας τους. Και οι τρεις στάθηκαν ιδιαίτερα τυχερές καθώς οι αυξήσεις πραγματοποιήθηκαν σε μια περίοδο που υπήρξε σημαντική βελτίωση του κλίματος για την Ελλάδα. Το θετικό κλίμα για την χώρα αποτυπώθηκε στην επιτυχία των αυξήσεων κεφαλαίου, σημαντικό μέρος των οποίων καλύφθηκε από ξένους επενδυτές. Η Εθνική συγκέντρωσε από την αγορά κεφάλαια ύψους 1,078 δισ. ευρώ, η Alpha Bank συγκέντρωσε 550 εκατ. ευρώ ενώ, σύμφωνα με αναλυτές, η Τράπεζα Πειραιώς θα αντλήσει ποσό αισθητά υψηλότερα του 1 δισ. ευρώ. Έτσι, λόγω της συμμετοχής ιδιωτών στις αυξήσεις κεφαλαίου των τραπεζών, αναμένεται να εξοικονομηθεί πόσο 2,5 έως 3 δισ. ευρώ από το πακέτο ανακεφαλαιοποίησης των συστημικών τραπεζών. Ως εκ τούτου, το κεφαλαιακό απόθεμα που θα διατηρηθεί για περίπτωση ανάγκης από την Τράπεζα της Ελλάδος και το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας διευρύνεται από 5 δισ. ευρώ (που είχαν προβλεφθεί στον αρχικό σχεδιασμό) σε 8 δισ. ευρώ.

Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ