Η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν

Η Τουρκία έχει δηλώσει επίσημα και δημόσια (Abdullah Gül, TODAY’S ZAMAN 3/1/2013) ότι «η Τουρκία δεν θα επιτρέψει, ένας γείτονας της να έχει όπλα τα οποία δεν θα διαθέτει η Τουρκία», αναφερόμενη στο Ιράν. Η μη οριστική εξαφάνιση της Πιθανής Στρατιωτικής Διάστασης του Ιρανικού πυρηνικού προγράμματος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από την Τουρκία σαν άλλοθι για δικές της επιδιώξεις. Επ’ αυτού θα πρέπει να αναφερθεί η ήδη εκφρασθείσα εύγλωττα από τον έγκυρο γερμανικό τύπο (Die Welt, 22/9/2014) υποψία, ότι η Άγκυρα «…θέλει να εξοπλίσει πυρηνικά την χώρα. Πρότυπο για την στρατηγική της Τουρκίας είναι προφανώς το Ιράν». Μια ενδεχόμενη προσπάθεια πυρηνικοποίησης της Τουρκίας πηγάζει ασφαλώς από την φιλοδοξία για ανάδειξή της σε υπερδύναμη περιφερειακής εμβέλειας. Ένας εθνικός στρατηγικός στόχος που έχει καταδειχθεί έμπρακτα με την στάση της τόσο κατά την περίοδο της Αραβικής Άνοιξης όσο και κατά τις τρέχουσες βίαιες εξελίξεις γύρω από το Ισλαμικό Κράτος.

Η Σαουδική Αραβία έχει σε κάθε ευκαιρία δηλώσει ότι δεν θα δεχόταν μια λύση της ιρανικής κρίσης χωρίς την ταπεινωτική ήττα του Ιράν. Οι λόγοι για αυτήν την τοποθέτηση θα πρέπει να αναζητηθούν στον θρησκευτικό φανατισμό με έντονο χαρακτηριστικό του τον επεκτατισμό σε όλον τον μωαμεθανικό κόσμο. Επί πλέον, ο πρώην πανίσχυρος αρχηγός των υπηρεσιών πληροφοριών της χώρας πρίγκιπας Turki al Faisal, στο πλαίσιο της διάσκεψης ασφαλείας του Μονάχου το 2014 έχει δηλώσει ότι: «Οποιαδήποτε τελική συμφωνία η οποία θα επέτρεπε στο Ιράν να διατηρήσει μια ικανότητα εμπλουτισμού (ουρανίου) θα ανάγκαζε την Σαουδική Αραβία και άλλα αραβικά κράτη να επικαλεσθούν το δικαίωμά τους να εμπλουτίσουν ουράνιο. Πιστεύω ότι πρέπει να επιμείνουμε στην ισχύ ίσων δικαιωμάτων για όλους, όπως ορίζει η διεθνής Συνθήκη Μη-Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων».

Τέλος, το κατά πόσο η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν θα θεωρηθεί από τον αραβικό κόσμο ένας αξιοπρεπής συμβιβασμός ή μια ταπεινωτική ήττα του Ιράν κάτω από το βάρος των ισχυρών οικονομικών και εμπορικών κυρώσεων εναντίον του, κυρίως από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους, θα διαμορφώσει ανάλογα την αντίδραση του αραβικού κόσμου στην αναμενόμενη συμφωνία. Ερώτημα παραμένει αν τελικά θα ενταθεί η εχθρότητα των αραβικών κρατών (Arab League) ενάντια στο Ισραήλ και στις πυρηνικές δυνατότητές του και συγχρόνως θα ενισχυθεί το κλίμα αλληλεγγύης μεταξύ τους, στο οποίο κλίμα σημειωτέον ηγετικό ρόλο παίζει η Αίγυπτος.

Τελικά, ένα είναι σίγουρο. Η δεκαετής διάρκεια του ιρανικού προβλήματος δημιούργησε μια δυναμική εξελίξεων και εντάσεων, οι οποίες σε συνδυασμό με το πολύ αναταραγμένο θέατρο βίας της ευρύτερης περιοχής γεννάει νέους εχθρούς και υπαγορεύει καινούργιες συμμαχίες και ανάταξη στρατηγικών σχεδιασμών και εθνικών στόχων στα περισσότερα κράτη της περιοχής. Η αναμενόμενη συμφωνία και οι επακόλουθες πολλαπλές αντιδράσεις θα πρέπει να ληφθούν πολύ προσεκτικά υπόψη από τους χώρους χάραξης εθνικής πολιτικής και προ παντός με στρατηγική προοπτική μέλλοντος.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr