Ο χειρότερος εχθρός της Κένυας

Επιπλέον, υπάρχει κι η μακροχρόνια διαμάχη της Κένυας με την τοπική ριζοσπαστικοποίηση. Αν κι ο Κενιάτα αναγνώρισε μετά την επίθεση στην Γκαρίσα ότι εκείνοι που βρίσκονταν πίσω από το περιστατικό ήταν «βαθιά ριζωμένοι» [10] στο εσωτερικό της μουσουλμανικής κοινότητας της χώρας, φαίνεται πως η κυβέρνηση ακόμα δεν έμαθε να αντιμετωπίζει τις αιτίες τους. Ευτυχώς δεν χρειάζεται κανείς να κοιτάξει μακριά: Το Ναϊρόμπι έχει υπάρξει ο χειρότερος εχθρός του εαυτού του στην προσπάθεια αντιστροφής αυτής της τάσης [11].

Το καλά τεκμηριωμένο ιστορικό καταχρήσεων, διακρίσεων και αυταρχισμού των δυνάμεων ασφαλείας είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ριζοσπαστικοποίηση. Μια δύναμη ασφαλείας που αποτελείται σχεδόν εξολοκλήρου από Χριστιανούς που είναι γνωστοί για αδιάκριτα μαζικές συλλήψεις και εκτελέσεις χωρίς δίκη, εξακολουθεί να θέτει σε άμυνα τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς της Κένυας. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία ενός ξεκάθαρου ρήγματος ανάμεσα σε αυτές τις ομάδες, που μπορεί εύκολα να αποτελέσει αντικείμενο εκμετάλλευσης από την αλ Σαμπάμπ. Το σκεπτικό είναι απλό: Η «σταυροφόρος» κυβέρνηση της Κένυας είναι μέρος ενός συνασπισμού που βρίσκεται σε πόλεμο με το Ισλάμ, καταλαμβάνοντας μουσουλμανικά εδάφη και αρνούμενη στους Μουσουλμάνους πολίτες τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους.

Οι Αρχές της Κένυας αγωνίζονται να βρουν μια απάντηση. Νεαροί άνδρες εξαφανίζονται από πόλεις της Κένυας με ανησυχητικό ρυθμό [12]. Η αποκάλυψη ότι ο ηγέτης της επίθεσης στην Γκαρίσα δεν ήταν ο στερεότυπος άνεργος, φτωχός, χωρίς δικαιώματα νεαρός άνδρας, αλλά επρόκειτο μάλλον για έναν εύπορο γιο αξιωματούχου της κυβέρνησης [13], διέλυσε μερικούς από τους μύθους που σχετίζονται με τα τρομοκρατικά κίνητρα. Η ριζοσπαστικοποίησή του, καθώς και η συμμετοχή μη-Σομαλών στην αλ Σαμπάμπ, υπογραμμίζουν ότι η ιδεολογία είναι εκείνη που βρίσκεται στο επίκεντρο της γοητείας της τρομοκρατικής οργάνωσης.

Αντί να προσπαθήσουν να αντιμετωπίσουν όλα αυτά τα προβλήματα, οι ηγέτες της Κένυας έχουν επιστρέψει στις συνηθισμένες απαντήσεις τους: Επιθέσεις σε εύκολους στόχους και εφαρμογή σπασμωδικών πολιτικών. Όπως και πριν, αυτές οι αντιδράσεις κάνουν απλώς τα πράγματα χειρότερα. Η άμεση αντίδραση της κυβέρνησης μετά την επίθεση στην Γκαρίσα ήταν να διεξάγει αεροπορικές επιδρομές ενάντια σε στόχους της αλ Σαμπάμπ στην Σομαλία [14]. Ήταν μια εικονική στρατιωτική επιχείρηση που επέτρεψε απλώς στους ηγέτες της Κένυας να αποδείξουν στον κόσμο ότι «έκαναν κάτι». Η Κένυα στοχοποίησε τις βάσεις που υποτίθεται ότι χτύπησαν τα αεροπλάνα αρκετές φορές στο παρελθόν, ενώ τα μέλη της αλ Σαμπάμπ γνωρίζουν καλά πως πρέπει να μείνουν μακριά από αυτές μετά τις επιθέσεις υψηλού προφίλ που έγιναν. Η επιχείρηση ήταν μια άσκηση βομβαρδισμών εδάφους, χωρίς επακόλουθους θανάτους ή υλικές απώλειες.

Ένας φρουρός αρπάζει από τον λαιμό έναν Σομαλό πρόσφυγα αφότου εκείνος προσπάθησε να παρακάμψει την ουρά στο κέντρο διανομής του Παγκόσμιου Προγράμματος Τροφίμων σε προσφυγικό καταυλισμό στο Νταντάμπ, στην 1η Σεπτεμβρίου του 2011. (Jonathan Ernst / Reuters)

Έπειτα, η κυβέρνηση καταδίωξε τους Σομαλούς πρόσφυγες. Ο εκτεταμένος προσφυγικός καταυλισμός στο Νταντάμπ αποτελούσε ανέκαθεν μέρος ενός δημοφιλούς ρητορικού στόχου μετά τις επιθέσεις της αλ Σαμπάμπ, και, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος μετά το περιστατικό στην Γκαρίσα για να ζητήσει η κυβέρνηση το κλείσιμό του [15]. Η απειλή που προβάλει ο καταυλισμός για την εθνική ασφάλεια της Κένυας ισχύει, αν και είναι υπερβολική, αλλά μια τέτοια συζήτηση είναι κούφια. Αν η Κένυα αποφάσιζε να κλείσει με την βία τις εγκαταστάσεις, κάτι τέτοιο όχι μόνο θα παραβίαζε διεθνείς συμφωνίες, αλλά θα αύξανε ραγδαία τον κίνδυνο στρατολόγησης της αλ Σαμπάμπ. Η αποστολή μισού εκατομμυρίου Σομαλών πίσω στο πουθενά θα έδινε το πλεονέκτημα στους τρομοκράτες.

Τέλος, η κυβέρνηση δημοσίευσε έναν κατάλογο προσώπων και οντοτήτων με ύποπτες διασυνδέσεις με την αλ Σαμπάμπ [16]. Μερικοί αποτελούσαν προφανείς επιλογές, όπως κάποιοι ιδιαίτερα γνωστοί ηγέτες της οργάνωσης, αλλά οι άλλοι δεν ήταν τόσο αναμενόμενοι. Ανάμεσα στα πρόσωπα που αναφέρονταν στην λίστα ήταν οι εταιρείες εμβασμάτων που αποτελούν χρηματοοικονομικές σανίδες σωτηρίας για χιλιάδες στην Κένυα και την Σομαλία. Αναμφίβολα η αλ Σαμπάμπ έχει λάβει κάποια χρήματα από τέτοιου είδους Υπηρεσίες, αλλά μια σειρά φορέων παροχής βοήθειας λένε ότι το μαζικό πάγωμα των τραπεζικών λογαριασμών τους θα πλήξει τους φτωχότερους και τους πιο ευάλωτους [17] και θα μετριάσει σε μεγάλο βαθμό το ανθρωπιστικό τους έργο στην Σομαλία. Εν τω μεταξύ, η αμφίβολη ένταξη δύο σεβαστών οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια σειρά εταιρειών μεταφορών [16] χωρίς κάποια εξήγηση, θέτει επίσης την ακεραιότητα της λίστας υπό αμφισβήτηση.

Η επίθεση στην Γκαρίσα έχει επίσης ενισχύσει την προβολή δύο λυπηρών ιδεών: Την οικοδόμηση ενός μακρού τείχους 400 μιλίων κατά μήκος των συνόρων της Σομαλίας και την απόσυρση των στρατευμάτων από την Σομαλία. Η ανεξέλεγκτη διαφθορά στην Κένυα θα κάνει πιθανότατα το σχέδιο του τείχους αδύνατο ούτως ή άλλως, αλλά η πεποίθηση ότι τα μέτρα αυτά θα μπορούσαν να επιλύσουν τα προβλήματα που έχει η Κένυα αναφορικά με την τρομοκρατία αποτελεί μέρος του προβλήματος. Και αν η Κένυα κατέληγε να υποχωρήσει λόγω των πιέσεων και να απομακρύνει τα στρατεύματά της από την Σομαλία πριν ολοκληρώσουν την δουλειά τους, το μόνο που θα πετύχαινε θα ήταν να δώσει ζωή στην αλ Σαμπάμπ [18].