Ένας καυγάς στον Κόλπο

Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί οι μοναρχίες του Κόλπου αύξησαν τόσο γρήγορα την πίεση αυτή την φορά. Ήταν η αντίδρασή τους προϊόν των πρόσφατων εξελίξεων ή μια απάντηση στην αντιληπτή αποτυχία του Κατάρ να τηρήσει από πλευράς του την συμφωνία του 2014; Είτε έτσι είτε αλλιώς, η τελευταία σταγόνα θα μπορούσε να ήταν η προθυμία του Κατάρ να πληρώσει τεράστια λύτρα [17] σε μια ιρακινή σιιτική πολιτοφυλακή, τον Απρίλιο, για να εξασφαλίσει την επιστροφή 26 Καταρινών, συμπεριλαμβανομένου ενός αριθμού μελών της οικογένειας al-Thani οι οποίοι είχαν απαχθεί κατά την διάρκεια κυνηγίου με γεράκια στο νότιο Ιράκ, 16 μήνες νωρίτερα. (Η πολύπλοκη συμφωνία που έφερε την απελευθέρωσή τους περιλάμβανε επίσης τεράστιες μεταφορές ομήρων [18] στην Συρία). Παρ’ όλο που ορισμένες αναφορές [19] υπονοούν ότι μεγάλο μέρος των χρημάτων παραμένει στην ιρακινή κυβέρνηση στην Βαγδάτη, για ορισμένους παρατηρητές της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων [20], η συμφωνία ήταν περαιτέρω απόδειξη της προθυμίας του Κατάρ να συνωμοτεί με τον εχθρό.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η διαμάχη φούντωσε σύντομα μετά το πρώτο ταξίδι του Trump στο εξωτερικό. Σε αντίθεση με οποιονδήποτε νέο πρόεδρο πριν από αυτόν, ο Trump έκανε την πρώτη στάση του στην Σαουδική Αραβία. Οι μοναρχίες του Κόλπου, μετά την δύσκολη σχέση τους με την διοίκηση του Μπαράκ Ομπάμα, δεν θα μπορούσαν να έχουν δεχθεί καλύτερη επίσκεψη. Η παρουσία του Trump αντιπροσώπευε μια εκπληκτική ψήφο εμπιστοσύνης και η ομιλία του προς τους Άραβες ηγέτες στο Ριάντ ήταν υποστηρικτική στο έπακρο. Η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αισθάνθηκαν ενθουσιασμένοι.

Το Κατάρ, εν τω μεταξύ, είναι γνωστό στους πολιτικούς κύκλους της Ουάσιγκτον λιγότερο ως αξιόπιστος συνεργάτης και ως η πατρίδα του Al Jazeera (που συχνά επικρίνει την αμερικανική πολιτική), από όσο ένας υποστηρικτής της Μουσουλμανικής Αδελφότητας (στην οποία πολλοί Αμερικανοί παρατηρητές [21] αντιτίθενται), και ένας ανταγωνιστής του υποστηριζόμενου από την αμερικανική κυβέρνηση Αιγύπτιου προέδρου Abel Fattah el-Sisi.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, ωστόσο, η χώρα φιλοξένησε δυνάμεις των ΗΠΑ σε ολοένα και μεγαλύτερους αριθμούς και αγόρασε αυξανόμενες ποσότητες στρατιωτικού εξοπλισμού των ΗΠΑ. Η στρατιωτική βάση Al-Udeid της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, νοτιοδυτικά της Ντόχα, αποτελεί βασικό τμήμα της παγκόσμιας στρατιωτικής υποδομής της Ουάσινγκτον. Λόγω του μεγέθους και της σημασίας της αμερικανικής βάσης στο Κατάρ, θα ήταν σχεδόν αδύνατο να μετακινηθεί σε οποιοδήποτε λογικό χρονικό πλαίσιο. Αλλά αυτό δεν αποκλείει άλλες παρεμβάσεις εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις 6 Ιουνίου, ο Trump έγραψε στο Tweeter για την υποστήριξή του στην πίεση προς το Κατάρ. Μια μέρα αργότερα, κάλεσε για ηρεμία και διάλογο.

Μέχρι στιγμής, το Κατάρ έχει αποδειχθεί ανθεκτικό. Η πιστοληπτική του ικανότητα έχει υποβαθμιστεί από δύο αξιολογητικούς οίκους, αλλά παραμένει οικονομικά ισχυρό. Τα λιμάνια του Ομάν, Sohar και Salalah, λειτουργούν ως σταθμοί για τα εμπορεύματα που προορίζονται για το Κατάρ, ανακουφίζοντας κάποια από την πίεση. Η Τουρκία και το Ιράν προμήθευαν την χώρα με [22] εκατοντάδες τόνους φρούτων, λαχανικών και γαλακτοκομικών προϊόντων την ημέρα. Και το υγροποιημένο φυσικό αέριο του Κατάρ είναι κρίσιμο για κράτη σε όλο τον κόσμο, από το Ηνωμένο Βασίλειο έως την Κίνα, την Ινδία, την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα: Ένα σημαντικό σύνολο συμμάχων, εάν η κατάσταση κλιμακωθεί περαιτέρω.

Αλλά η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι στον αφρό, με αυτοπεποίθηση ως περιφερειακές δυνάμεις [23] και λόγω των σχέσεών τους με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Βεβαίως, αυτή η διαμάχη δεν είναι χωρίς κόστος για τις δύο χώρες: Χάνουν στο εμπόριο και έχουν βλάψει την δική τους φήμη με το να θυσιάσουν διεθνή επιχειρηματικά συμβόλαια προς χάριν των τοπικών πολιτικών αντιπαραθέσεων. Αλλά το Κατάρ πληγώνεται περισσότερο. Και με κρίσιμο τρόπο, είναι παγιδευμένο από τον χρόνο. Κάποια στιγμή, το σχέδιο του κράτους να φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA το 2022 θα απειληθεί εάν το Κατάρ δεν μπορέσει να εισαγάγει τα υλικά για να τελειώσει την προετοιμασία για αυτό.

Το Κατάρ δεν μπορεί να αλλάξει την τοποθεσία του˙ πρέπει να βρει έναν τρόπο να φθάσει σε μια διευθέτηση με τους τρεις πλησιέστερους γείτονές του. Η Ντόχα πρέπει να συμβιβαστεί. Αλλά και οι γείτονες του Qatar δεν μπορούν να πιέζουν τόσο δημόσια την Ντόχα να αλλάξει τις πολιτικές της. Είναι πιθανό ότι τα άλλα κράτη του Κόλπου θα απαιτήσουν από το Κατάρ να κλείσει το Al Jazeera ως προϋπόθεση συμφιλίωσης. Αλλά αυτό θα ήταν μια επαχθής απαίτηση, και η Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ μπορούν να πιέσουν τη Ντόχα μόνο μέχρι τόσο, αν οι σχέσεις πρόκειται να επανέλθουν ποτέ στο φυσιολογικό. Πρέπει να αφήσουν στο Κατάρ έναν αξιοπρεπή τρόπο να αποκλιμακώσει, όπως ακριβώς και το Κατάρ πρέπει να πείσει τους πρώην συμμάχους του ότι αυτή την φορά έλαβε πραγματικά το μήνυμά τους.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/middle-east/2017-06-13/dustup-gulf