Πώς οι ΗΠΑ προωθούν τον εξτρεμισμό στο όνομα της θρησκευτικής ελευθερίας

ΚΑΡΟΤΑ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΜΑΣΤΙΓΙΑ

Όλα τα κράτη στην Κεντρική Ασία και στον Καύκασο που έχουν αντιμετωπίσει κατηγορίες από την USCIRF διατηρούν θετικές και εποικοδομητικές σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ως αποτέλεσμα αυτών των θερμών σχέσεων, μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες και τις συμβουλές των ΗΠΑ σχετικά με ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, υπό την προϋπόθεση ότι οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ προσφέρουν την κριτική σε ένα πνεύμα συνεργασίας -και είναι ακριβείς σε όσα υποστηρίζουν. Αλλά αντί να σέβεται τις δύσκολες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτές οι χώρες και να συνεργάζεται με τις κυβερνήσεις τους για την επίλυση αυτού του «κύβου του Rubik», η USCIRF φαίνεται να ενδιαφέρεται μόνο να ονοματίζει και να ντροπιάζει. Αφού ακολούθησε αυτή την τακτική χωρίς επιτυχία για σχεδόν δύο δεκαετίες, είναι καιρός η επιτροπή -και το Κογκρέσο- να αναγνωρίσει ότι δεν λειτουργεί.

Διάφορες φιλελεύθερες δημοκρατίες σε όλο τον κόσμο έχουν υιοθετήσει διαφορετικά μοντέλα για τον διαχωρισμό της εκκλησίας και του κράτους. Για παράδειγμα, υπάρχει έντονη αντίθεση μεταξύ του αμερικανικού και του γαλλικού μοντέλου. Τα μουσουλμανικής πλειοψηφίας κράτη της Κεντρικής Ασίας και το Αζερμπαϊτζάν υιοθέτησαν κάτι κοντά στο γαλλικό μοντέλο, το οποίο υποστηρίζει την δημόσια κοσμικότητα και εστιάζει στην υπεράσπιση του κράτους και της κοινωνίας από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Έτσι, η Γαλλία και τα κράτη που ακολουθούν το μοντέλο της περιορίζουν την έκφραση της θρησκείας στην δημόσια σφαίρα. Αυτό το μοντέλο μπορεί να φαίνεται σκληρό για τους Αμερικανούς, οι οποίοι ποτέ δεν είχαν να αντιμετωπίσουν μια κυρίαρχη θρησκευτική εξουσία και ασχολήθηκαν περισσότερο με την εξασφάλιση της ελευθερίας των εκκλησιών τους στο να λειτουργούν, παρά με την προστασία των πολιτών τους από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Ωστόσο, η USCIRF και άλλα αμερικανικά θεσμικά όργανα που ασχολούνται με την θρησκευτική ελευθερία σε παγκόσμιο επίπεδο πρέπει να είναι πιο ανεκτικά στην ποικιλομορφία των διαφόρων προσεγγίσεων στην διαχείριση της σχέσης εκκλησίας και κράτους και να δεχθούν ότι διαφορετικά κράτη με διαφορετικές ιστορικές προκλήσεις θα υιοθετήσουν διαφορετικά μοντέλα.

Αντί να οδηγούν σε θετική αλλαγή, οι τρέχουσες τακτικές της Ουάσιγκτον προκαλούν σύγχυση και θυμό. Ένας Τατζίκος πρώην υπουργός διερωτήθηκε γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιτάχθηκαν στην πάλη της χώρας του ενάντια στους εξτρεμιστές και ρώτησε ιδιωτικά έναν από τους συγγραφείς αυτού του άρθρου αν οι ΗΠΑ σχεδίαζαν να θυσιάσουν την Κεντρική Ασία στο ISIS σε κάποια μελλοντική συμφωνία με την οργάνωση. Πράγματι, την ώρα που οι δυνάμεις των ΗΠΑ βομβαρδίζουν τις βάσεις των Ισλαμιστών ανταρτών στο Ιράκ και την Συρία, η USCIRF επιτίθεται σε συμμάχους στον μουσουλμανικό κόσμο που έχουν κοσμικές κυβερνήσεις, κοσμικούς νόμους και δικαστήρια και κοσμικά συστήματα εκπαίδευσης. Η αμαρτία τους; Προσπάθησαν να κρατήσουν αυτούς τους ίδιους εξτρεμιστές σε απόσταση.

Δεδομένου ότι η διοίκηση Trump και το Κογκρέσο διορίζουν νέους επιτρόπους και σταθμίζουν την τελευταία έκθεση της USCIRF, είναι σημαντικό να επανεξετάσουν διεξοδικά τον σκοπό και τις πρακτικές της επιτροπής. Προχωρώντας προς τα εμπρός, πρέπει να γίνουν πολλά βήματα. Πρώτον, η USCIRF θα πρέπει να αναγνωρίσει ότι η προσέγγιση των Ηνωμένων Πολιτειών στις σχέσεις εκκλησίας-κράτους δεν είναι το μόνο έγκυρο μοντέλο -ειδικότερα, θα πρέπει να δεχθεί τη νομιμότητα των μοντέλων που εμπνέονται από την Γαλλία και αποσκοπούν στην προστασία του κράτους και της κοινωνίας από τον θρησκευτικό εξαναγκασμό. Περαιτέρω, η USCIRF θα πρέπει να αναφέρει μόνο πληροφορίες που μπορεί να επαληθεύσει με ανεξάρτητο τρόπο. Οι ξένες κυβερνήσεις θα είναι πολύ πιο συγκαταβατικές στις συστάσεις των ΗΠΑ εάν επικεντρωθούν μόνο σε παραβιάσεις που έγιναν καλόπιστα.

Τέλος, η USCIRF πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο στα καρότα απ' ότι στα μαστίγια. Αντί να ταξινομεί και να καταδικάζει τους εταίρους των ΗΠΑ ή να απαιτεί κυρώσεις, θα πρέπει να επικεντρωθεί σε εποικοδομητικά βήματα που θα μπορούσαν να αναλάβουν διάφοροι φορείς της αμερικανικής κυβέρνησης σε συνεργασία με εκείνες τις κυβερνήσεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα και να βελτιώσουν την διακυβέρνησή τους όσον αφορά την θρησκευτική ελευθερία.

Copyright © 2017 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/central-asia/2017-08-24/how-us-p...