Το κλειδί της πολιτικής μακροζωίας του Evo Morales

Στη Χιλή επίσης, οι αποστασίες από τον αριστερόστροφο κυβερνητικό συνασπισμό οδήγησαν την αριστερά στην απώλεια της προεδρίας το 2009 και το 2017. Δείτε πρώτα τις εκλογές του 2009. Ο συνασπισμός Concertación, ο οποίος βρισκόταν στην εξουσία μέχρι εκείνη την στιγμή, ήταν πάντα κεντροαριστερός, χρονολογώντας την ίδρυσή του το 1988, με τους Χριστιανοδημοκράτες (PDC) να βρίσκονται στο κέντρο του. Αλλά με την στροφή προς προοδευτικότερες πολιτικές υπό τους προέδρους Ricardo Lagos και Michelle Bachelet μεγάλωσαν οι εντάσεις στο συνασπισμό, και οδήγησαν στην παραίτηση πέντε βουλευτών του PDC το 2008. Οι προεδρικές προκριματικές του Concertación το 2009 θεωρήθηκαν ευρέως ότι ήταν νοθευμένες υπέρ του πρώην προέδρου Eduardo Frei, κάτι που κινητοποίησε τον Μάρκο Ενρίκεζ-Ομινάμι, βουλευτή του Σοσιαλιστικού Κόμματος, να ξεκινήσει την υποψηφιότητά του ως ανεξάρτητου. Έλαβε το 20% των ψήφων στον πρώτο γύρο των εκλογών. Σε αντιδιαστολή, η δεξιά ενώθηκε πίσω από τον Sebastián Piñera από νωρίς, και κατάφερε να προσελκύσει το 51,6% των ψήφων στον δεύτερο γύρο των εκλογών, κερδίζοντας έτσι την προεδρία.

Όταν η αριστερά κέρδισε την χιλιανή προεδρία στις εκλογές του 2013, τα πράγματα άλλαξαν. Υπήρξαν σημαντικές διαμάχες μέσα από μια περίπλοκη προκριματική διαδικασία στην δεξιά, ενώ η αριστερά διεύρυνε τον συνασπισμό της για να συμπεριλάβει το Κομμουνιστικό Κόμμα και ενώθηκε πίσω από την Bachelet, η οποία είχε εγκαταλείψει την Προεδρία το 2010 με πολύ υψηλά ποσοστά δημοφιλίας. Τα αποτελέσματα των εκλογών ήταν τα ισχυρότερα για την αριστερά από την εποχή της μετάβασης της χώρας στην δημοκρατία, με το 62% να ψηφίζει υπέρ της Bachelet και [να δίνει] κέρδη [επιπλέον] δύο εδρών στην Γερουσία και δέκα στο κοινοβούλιο.

Όταν η αριστερά έχασε την χιλιανή προεδρία για άλλη μια φορά το 2017, ήταν με ακόμα μεγαλύτερα ρήγματα από όσα υπήρχαν το 2009, και πάλι σε έντονη αντίθεση με την ενότητα της βολιβιανής αριστεράς υπό τον Μοράλες. Τα συμμετέχοντα κόμματα του Nueva Mayoría («Νέα πλειοψηφία»), του αριστερού συνασπισμού που αντικατέστησε τον Concertación το 2013, ενώθηκαν σταδιακά πίσω από έναν υποψήφιο, τον Alejandro Guillier, αλλά οι Χριστιανοδημοκράτες έφυγαν συνολικά από τον συνασπισμό και όρισαν τον δικό τους υποψήφιο. Επιπλέον, ο Enríquez-Ominami για άλλη μια φορά κατέβηκε στις εκλογές ως ανεξάρτητος και η Beatriz Sánchez, η προεδρική υποψήφια ενός νεοσυσταθέντος αριστερού συνασπισμού που αποτελείται από διάφορα κοινωνικά κινήματα και ονομάζεται Frente Amplio («Ευρύ Μέτωπο») κατάφερε να προσελκύσει ευρεία υποστήριξη. Το αποτέλεσμα ήταν ότι η κεντροαριστερή ψήφος στον πρώτο γύρο χωρίστηκε μεταξύ τεσσάρων υποψηφίων. Στα δεξιά, ο Piñera κέρδισε στον πρώτο γύρο εύκολα και αντιμετώπισε μόνο έναν μικρό ανταγωνιστή από τα δεξιά. Τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου έδωσαν το 48,7% των ψήφων στους τρεις υποψηφίους από την αριστερά και το 44,5% στους δύο από την δεξιά, με τον υποψήφιο Χριστιανοδημοκράτη να κατέχει το 5,8%. Αν και αυτά δεν σηματοδοτούν μια στροφή του εκλογικού σώματος από την αριστερά, η δεξιά ήταν τελικά πιο επιτυχημένη στο να κινητοποιήσει και να ενώσει τους υποστηρικτές της στον δεύτερο γύρο, κερδίζοντας μια νίκη για τον Piñera.

Η μέτρια αλλά σταθερή οικονομική ανάπτυξη της Χιλής δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί ότι έχει την ευθύνη για τα διευρυνόμενα ρήγματα στην κεντρο-αριστερά. Παρόλα αυτά, παρά τις σημαντικές πρωτοβουλίες για την κοινωνική πολιτική υπό τον Lagos (υγειονομική περίθαλψη που επεκτείνει τις δωρεάν εγγυήσεις ή επιδοτούμενη θεραπεία για συγκεκριμένο αριθμό ασθενειών) και στην πρώτη θητεία της Bachelet (τεράστια επέκταση και τροποποίηση του μη ανταποδοτικού συνταξιοδοτικού συστήματος) και την δραματική μείωση της φτώχειας, δεν υπήρξε ουσιαστικά καμία αλλαγή στα υψηλά επίπεδα ανισότητας από το 2005, σε έντονη αντίθεση με αυτό που γνώρισε η Βολιβία. Ήταν αδιαμφισβήτητα η απογοήτευση για την περιορισμένη πρόοδο που σημειώθηκε στο φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της Bachelet που οδήγησε στα προβλήματα την αριστερά.

ΤΙ ΕΠΙΦΥΛΑΣΣΕΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Εν ολίγοις, ο Μοράλες κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία χάρη στις συνεχιζόμενες ισχυρές οικονομικές επιδόσεις και την σημαντική πρόοδο στην αναδιανομή του εισοδήματος και της ισχύος. Αυτό έχει μέχρι στιγμής αποτρέψει την εμφάνιση σημαντικών εκλογικών προκλήσεων από την αριστερά ή την αντιπολίτευση. Παρόμοιες τάσεις ευθύνονται για τη μακροζωία των αριστερών κομμάτων στο Εκουαδόρ και την Ουρουγουάη, ενώ η αντίθετη δυναμική ήταν υπεύθυνη για την ήττα της αριστεράς στην Αργεντινή και την Χιλή.

Επιπλέον, φαίνεται ότι ο Μοράλες πρόκειται να συνεχίσει την θητεία του. Χωρίς έναν βιώσιμο διάδοχο, το MAS ανταποκρίθηκε στη ζημία του δημοψηφίσματος του 2016 που απαγορεύει στον Μοράλες να επιδιώξει άλλη μια θητεία ζητώντας από το Πανεθνικό Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας να αφαιρέσει τα όρια στις θητείες και να λάβει ευνοϊκή δικαστική απόφαση. Παρά αυτό το νομικά αμφισβητήσιμο ελιγμό, ωστόσο, οι πιθανότητες του Μοράλες να κερδίσει την επανεκλογή του για άλλη μια φορά παραμένουν υψηλές, δεδομένης της συνεχούς δημοτικότητάς του.

Copyright © 2018 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/bolivia/2018-02-14/key-evo-moral...