Μετά την αξιοπιστία...

Ο Trump δεν θα ήταν ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που θα επιχειρούσε αυτή τη στρατηγική, την οποία οι μελετητές αποκαλούν «η θεωρία του τρελού» ή «η λογική του παραλογισμού». Κατά την διάρκεια του πολέμου στο Βιετνάμ, ο πρόεδρος Richard Nixon ζήτησε από τον σύμβουλό του για την εθνική ασφάλεια, Henry Kissinger, να πει στους Ρώσους και τους Βορειοβιετναμέζους ότι ήταν απρόβλεπτος και μπορούσε ακόμη και να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα στο Βιετνάμ. Αλλά είδαν τη μπλόφα του Νίξον, και το παιχνίδι απέτυχε. Ο πρώτος κανόνας του παιχνιδιού του τρελού είναι να μην δηλώσεις ποτέ δημόσια ότι παίζεις το παιχνίδι του τρελού. Ο Trump έκανε ακριβώς αυτό. Η ακολουθία αυτής της προσέγγισης θα τον κάνει να εμφανίζεται απλοϊκός και ανώριμος.

Μια άλλη εξήγηση που προσέφεραν οι υπερασπιστές του Trump είναι ότι ο πρόεδρος δημιούργησε σκόπιμα ασάφεια προκειμένου να φέρει τους αντιπάλους του εκτός ισορροπίας. Κατά την διάρκεια της εκστρατείας, ο Trump δήλωσε ότι δεν θα «μεταδώσει στον εχθρό ακριβώς ποιό είναι το σχέδιό μου». Είναι σίγουρα αλήθεια ότι όταν σχεδιάζονται προσεκτικά και εφαρμόζονται με συνέπεια, οι διφορούμενες δηλώσεις μπορούν να προσφέρουν στρατηγικά οφέλη, όπως να επιτρέπουν στους ηγέτες να μιλούν σε πολλαπλά ακροατήρια, τα οποία μπορεί να έχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα, χωρίς να αποξενώνει κανένα από αυτά. Αλλά οι δηλώσεις του Trump δεν είναι στρατηγικά διφορούμενες˙ στην πραγματικότητα, είναι γενικά αρκετά ξεκάθαρες. Το πρόβλημα είναι ότι είναι ασυνεπείς. Ο παρορμητικός τόνος του και το γεγονός ότι μερικές από τις δηλώσεις του μεταδίδονται μέσω του Twitter στη μέση της νύχτας, μειώνουν περαιτέρω την αξιοπιστία τους.

Όταν τους ζητήθηκε να μελετήσουν την συμπεριφορά του Trump, ορισμένοι από τους υποστηρικτές του υπονόησαν ακόμη και ότι τα λόγια του προέδρου δεν πρέπει να εκλαμβάνονται κυριολεκτικά. Η σύμβουλος του Trump, Kellyanne Conway, είπε στον Chris Cuomo του CNN ότι ο πρόεδρος θα πρέπει να κριθεί με βάση «τι έχει στην καρδιά του» και όχι «τι έχει βγει από το στόμα του». Οι σύμμαχοι των ΗΠΑ, αντιμέτωποι με το δύσκολο έργο του να διακρίνουν αυτό που βρίσκεται στην καρδιά του Trump, είναι απίθανο να βρουν αυτή την συμβουλή καθησυχαστική.

Η ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΜΕΤΡΑΕΙ

Είναι πιθανό ότι το αμερικανικό κοινό και ο υπόλοιπος κόσμος έχουν ήδη συνηθίσει στις απρόβλεπτες δηλώσεις του Trump και στα αντιφατικά tweets. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φήμη του ότι δεν ανταποκρίνεται στον λόγο του μπορεί να είναι καθησυχαστική: Ο κόσμος ξέρει ότι είναι απίθανο να ακολουθήσει κάποιες από τις πιο ανησυχητικές δηλώσεις του, όπως η απειλή του να «καταστρέψει εντελώς» την Βόρεια Κορέα. Αλλά αυτό αποτελεί μικρή ανακούφιση. Τι συμβαίνει όταν ο λόγος του πρέπει πραγματικά να μετρήσει; Πώς μπορούν οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποτρέψουν αντιπάλους και να καθησυχάσουν συμμάχους στην επόμενη κρίση, όταν ο πρόεδρος δεν μπορεί να τύχει εμπιστοσύνης για το ότι επικοινωνεί αξιόπιστα τις προθέσεις των ΗΠΑ;

Οι αισιόδοξοι ισχυρίζονται ότι ο Trump θα μάθει τελικά την σημασία της τήρησης του λόγου του. Από αυτή την άποψη, η ασυνέπεια του Trump απορρέει από την έλλειψη εμπειρίας του, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την εξωτερική πολιτική. Μερικές φορές, ο ίδιος ο Trump το έχει παραδεχτεί αυτό. Ο Τραμπ επέκρινε την Κίνα επειδή δεν κατάφερε να συγκρατήσει την Βόρεια Κορέα, αλλά στην συνέχεια μετέβαλλε άποψη αφού μίλησε γι’ αυτό με τον Κινέζο πρόεδρο Xi Jinping [13]. «Αφού τον άκουσα για 10 λεπτά, συνειδητοποίησα ότι δεν είναι τόσο εύκολο», δήλωσε ο Trump στην Wall Street Journal. Ομοίως, ο πρόεδρος άλλαξε τις δηλωμένες θέσεις του σχετικά με τον πόλεμο των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν, την ανάμειξη της Ρωσίας στις εκλογές του 2016 και την πολιτική των ΗΠΑ στην Συρία μετά την εκλογή του, πιθανώς γιατί είχε μάθει περισσότερα για αυτά τα θέματα.

Δεν είναι ασυνήθιστο οι απόψεις ενός προέδρου για την εξωτερική πολιτική να εξελίσσονται όσο κατέχει το αξίωμα. Αλλά η ανησυχία για την διαδικασία μάθησης του Trump είναι ότι οι νέες απόψεις του παραμένουν τόσο ρευστές όσο κι οι παλιές του, και δεν φαίνεται να προκύπτουν από προσεκτική επανεκτίμηση και προβληματισμό. Αντίθετα, φαίνεται να καθορίζονται από την διάθεσή του ή από τις απόψεις του τελευταίου με τον οποίον έχει μιλήσει ή έχει παρακολουθήσει στα καλωδιακά ειδησεογραφικά δίκτυα.

Ο Tillerson και ο Mattis σε συνέντευξη Τύπου στην Ουάσιγκτον, τον Ιούνιο του 2017. KEVIN LAMARQUE / REUTERS
------------------------------------------------------------------------------