Το καθαρτήριο της Αμερικής στη Μέση Ανατολή | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Το καθαρτήριο της Αμερικής στη Μέση Ανατολή

Η υπόθεση του να κάνεις λιγότερα*

Αλλά αυτή η παραμυθένια προσέγγιση της Ξανθομαλλούσας (Goldilocks) στηρίζεται στην εσφαλμένη υπόθεση ότι υπάρχει μια τέτοια καθαρά επιχειρησιακή στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Στην πραγματικότητα, οι αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις [5] στις χώρες του Κόλπου έχουν στρατηγικές επιπτώσεις επειδή δημιουργούν έναν ηθικό κίνδυνο: Ενθαρρύνουν τους ηγέτες της περιοχής να ενεργούν με τρόπους που διαφορετικά δεν θα μπορούσαν, ασφαλείς έχοντας επίγνωση ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επενδύσει στην σταθερότητα των καθεστώτων τους. Το 2011, για παράδειγμα, οι Μπαχρεϊνοί και οι Σαουδάραβες κατανόησαν σαφώς το μήνυμα υποστήριξης που έστειλε η ναυτική βάση των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν όταν αγνόησαν την αποδοκιμασία του Ομπάμα και συνέτριψαν τις διαδηλώσεις των Σιιτών εκεί. Στην Υεμένη, η υποστήριξη των ΗΠΑ στην στρατιωτική εκστρατεία των Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας δείχνει το πώς η προσφορά βοήθειας μπορεί να θέσει τις Ηνωμένες Πολιτείες σε βαθιά διλήμματα: Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλέκονται σε αεροπορικές επιθέσεις που σκοτώνουν πολίτες, αλλά οποιαδήποτε πρόταση για να σταματήσουν οι προμήθειες των κατευθυνόμενων βλημάτων ακριβείας αντιμετωπίζεται με την κατηγορία ότι η άρνηση [παροχής] πιο έξυπνων πυρομαχικών στην Σαουδική Αραβία θα μπορούσε μόνο να αυξήσει τις παράπλευρες απώλειες αμάχων. Οι προσπάθειες των ΗΠΑ να εκπαιδεύσουν, να εξοπλίσουν και να συμβουλεύσουν τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) [6] στον αγώνα κατά του ISIS, αποτελούν ακόμα μια υπενθύμιση ότι καμία από τις εταιρικές σχέσεις της Ουάσινγκτον δεν έχει καθαρά επιχειρησιακές συνέπειες: Η στήριξη των ΗΠΑ προς τις SDF που θεωρούνται από την Άγκυρα ως θυγατρική του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), έχει κάνει τις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών με την Τουρκία πιο μπερδεμένες από ποτέ.

Οι υποστηρικτές της παραμυθένιας προσέγγισης προτείνουν επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να υποκαταστήσουν την στρατιωτική δέσμευση με την σθεναρή διπλωματία. Ωστόσο, η εμπειρία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, John Kerry, στις διαπραγματεύσεις για τον εμφύλιο πόλεμο στην Συρία, όπου οι προσπάθειές του υπονομεύθηκαν από την απροθυμία του Ομπάμα να εμπλέξει τις Ηνωμένες Πολιτείες, απέδειξαν ότι μια διπλωματία χωρίς δόντια δεν σε φτάνει πολύ μακριά. Οι υποστηρικτές της Ξανθομαλλούσας φαντάζονται ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να ξεφύγουν με κάποιο τρόπο από την δυναμική διελκυστίνδα της εμπλοκής στη Μέση Ανατολή, αλλά όλη αυτή η προσέγγιση καταλήγει στο να παρατείνει τον χρόνο μέσα στο καθαρτήριο. Ωστόσο, δεν αρκεί να προτείνουμε απλώς οι Ηνωμένες Πολιτείες να κάνουν λιγότερα στην περιοχή χωρίς να εξηγηθεί το πώς θα μοιάζει αυτό στην πράξη. Είναι σαφές ότι η Ουάσιγκτον πρέπει να μειώσει τον ρόλο της στη Μέση Ανατολή˙ το πώς θα αποκλιμακώσει και με ποια κατάληξη είναι τα κρίσιμα ερωτήματα.

Μια νέα προσέγγιση στην περιοχή θα πρέπει να αρχίσει με την αποδοχή ενός οδυνηρού συμβιβασμού: Ότι αυτό που είναι καλό για τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να μην είναι καλό για τη Μέση Ανατολή. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ και το κοινό φαίνονται ήδη εκπληκτικά άνετοι βλέποντας καταπιεστές Άραβες ηγέτες να εδραιώνουν την εξουσία τους σε ορισμένες χώρες, ενώ σε άλλες βίαιοι εξεγερμένοι εκτοπίζουν πολίτες και καταστρέφουν πόλεις. Αλλά μια υπερδύναμη πρέπει να κάνει δύσκολες επιλογές, δίνοντας προτεραιότητα στις συγκρούσεις και τα ζητήματα που έχουν μεγαλύτερη σημασία για την παγκόσμια στρατηγική της. Κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες υιοθέτησαν μια προσέγγιση περίπου «μη εγγίζετε» για το μεγαλύτερο μέρος της Αφρικής, υποστηρίζοντας αντικομμουνιστές αυταρχικούς και πληρεξούσιους σε λίγα μέρη, ακόμη και με κόστος την μακροπρόθεσμη σταθερότητα. Αυτό είχε τρομερές συνέπειες για τον λαό, λόγου χάρη, της Αγκόλα ή του τότε Ζαΐρ (τώρα Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό), αλλά ήταν μια ανεκτή απόφαση για τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Το ίδιο ισχύει και για τη Μέση Ανατολή σήμερα.

Δεν αρκεί απλώς να τεθούν όρια στις δεσμεύσεις τους˙ οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει επίσης να κοινοποιήσουν με σαφήνεια τα όρια αυτά σε άλλες χώρες. Σε μια σύνοδο κορυφής στο Camp David το 2015, ο Obama ανησύχησε τους εταίρους του Κόλπου όταν τους είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα τους προστατεύσουν από τις εξωτερικές απειλές, αλλά δηκτικά αρνήθηκε να αναφερθεί στις αλληλοεξοντωτικές [απειλές]. Ο Ομπάμα είχε δίκιο να θέσει το βάρος στα κράτη του Κόλπου για να αντιμετωπίσουν τις δικές τους εσωτερικές προκλήσεις και να καταστήσει σαφές ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είχαν θέση στις περισσότερες περιφερειακές διαμάχες τους. Σήμερα, ομοίως, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επισημάνουν στους περιφερειακούς εταίρους τους ότι δεν θα υποστηρίξουν μερικά από τα αγαπημένα πολιτικά σχέδιά τους, όπως η προσπάθεια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να επαναφέρουν τον Παλαιστίνιο πολιτικό Mohammad Dahlan στην Λωρίδα της Γάζας ή την προσπάθειά τους, μαζί με την Αίγυπτο, να στηρίξουν τον στρατιωτικό διοικητή Χαλίφα Χαφτάρ στην Λιβύη. Η Ουάσιγκτον πρέπει επίσης να θέσει σαφείς κατευθυντήριες γραμμές για το πότε θα ή δεν θα χρησιμοποιεί βία. Πρέπει να διευκρινίσει, για παράδειγμα, ότι θα στοχεύει τρομοκράτες που απειλούν τις Ηνωμένες Πολιτείες ή τους εταίρους τους, αλλά δεν θα επεμβαίνει στρατιωτικά σε εμφύλιους πολέμους παρά μόνο για να τους περιορίζει (σε αντίθεση με την επίλυσή τους δια της βίας).