Το καθαρτήριο της Αμερικής στη Μέση Ανατολή

Ακόμη και καθώς τα προβλήματα της Μέσης Ανατολής έχουν γίνει λιγότερο επιδεκτικά σε εποικοδομητική εξωτερική επιρροή, τα παγκόσμια συμφέροντα των Ηνωμένων Πολιτειών έχουν επίσης αλλάξει -ιδίως όταν πρόκειται για την Ασία. Για δεκαετίες, οι Αμερικανοί πολιτικοί συζητούσαν εάν η Κίνα θα μπορούσε να αναπτυχθεί ειρηνικά [4], αλλά η αποσταθεροποιητική συμπεριφορά της χώρας, και ιδιαίτερα η επιμονή της ότι οι γείτονές της αποδέχονται τις εδαφικές της διεκδικήσεις στην Θάλασσα της Νότιας Κίνας και την Ταϊβάν, οδήγησαν πολλούς να ανησυχούν ότι δεν θα το κάνει. Τόσο ο Ομπάμα όσο και ο Trump αναγνώρισαν ότι η Ασία έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία για την υψηλή στρατηγική των ΗΠΑ. Όπως το έθεσε ο πρώτος όταν ανακοίνωσε αυτό που έγινε γνωστό ως «στροφή» στην Ασία, «Μετά από μια δεκαετία κατά την οποία πολεμήσαμε δύο πολέμους που μας κόστισαν ακριβά, σε αίμα και πλούτο, οι Ηνωμένες Πολιτείες στρέφουν την προσοχή μας στις τεράστιες δυνατότητες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού». Η Ρωσία, εν τω μεταξύ, έχει προκαλέσει αυξανόμενη ανησυχία μετά την εισβολή της στην Κριμαία το 2014 και οι φόβοι για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και σταθερότητα έχουν ωθήσει τη Μέση Ανατολή ακόμα πιο κάτω στον κατάλογο των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ.

Στην συνέχεια, υπάρχει το πετρέλαιο -το καύσιμο που πρωτοτράβηξε τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Μέση Ανατολή μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής παραμένει ένα σημαντικό εμπόρευμα για την παγκόσμια οικονομία, αλλά αποδυναμώνεται [4] ως οδηγός της πολιτικής των ΗΠΑ. Ένας λόγος είναι η πιο άφθονη παγκόσμια προσφορά, συμπεριλαμβανομένων νέων εγχώριων πηγών που υποστηρίζονται από τεχνολογίες όπως το fracking. Ένας άλλος, είναι μια ευρέως αναμενόμενη στασιμότητα στην παγκόσμια ζήτηση, καθώς οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι ανησυχίες για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου προκαλούν την αποστασιοποίηση των χωρών από τα ορυκτά καύσιμα. Το αποτέλεσμα είναι μια Μέση Ανατολή που είναι λιγότερο κεντρική στις παγκόσμιες ενεργειακές αγορές και λιγότερο σε θέση να ελέγχει την τιμολόγηση -και τις Ηνωμένες Πολιτείες που μπορούν να ανησυχούν λιγότερο για την προστασία της ροής του πετρελαίου από την περιοχή.

Πολλά από τα πράγματα που είχαν σημασία για τις Ηνωμένες Πολιτείες όταν ενεπλάκησαν για πρώτη φορά στη Μέση Ανατολή εξακολουθούν να έχουν σημασία σήμερα. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να εξακολουθούν να ενδιαφέρονται για την προστασία της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στους μεγάλους θαλάσσιους διαύλους της περιοχής, εμποδίζοντας τους παραγωγούς πετρελαίου ή τους ταραχοποιούς από το να διακόψουν ξαφνικά την ροή, και να περιορίσουν επίδοξους περιφερειακούς ηγεμόνες και άλλους δρώντες εχθρικούς έναντι της Ουάσινγκτον. Το ερώτημα είναι πόσο σημαντικές είναι αυτές οι προτεραιότητες σε σχέση με άλλες, και πόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επενδύσουν σε αυτές. Η απάντηση είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει πιθανώς να εμπλέκονται λιγότερο στην διαμόρφωση της τροχιάς της περιοχής από όσο κάνουν σήμερα.

ΧΑΜΕΝΕΣ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΙΣ

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής είχαν δελεαστεί από την ιδέα ότι υπάρχει κάποιο είδος χρυσής τομής για την εμπλοκή των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, έλεγε το επιχείρημα, μπορούν κάπως να αναπτύξουν μια στρατηγική που να τις εντάσσει στα πιο κρίσιμα ζητήματα, αλλά να να τους επιτρέψει να αποφεύγουν να ρουφηχτούν στις πιο εσωτερικές μάχες της περιοχής. Σε αυτό το σενάριο, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να μειώσουν την στρατιωτική τους παρουσία, διατηρώντας παράλληλα μια ικανότητα «ορμής», στηριζόμενες περισσότερο στους τοπικούς εταίρους προκειμένου να αποτρέψουν τις απειλές και χρησιμοποιώντας την βοήθεια και τα εμπορικά κίνητρα για την οικοδόμηση συνασπισμών μεταξύ των τοπικών δρώντων για την προώθηση σταθεροποιητικών πολιτικών, όπως η επίλυση συγκρούσεων.

Ένας μαχητής των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) στην Raqqa, στην Συρία, τον Ιούνιο του 2017. Rodi Said / REUTERS
---------------------------------------------------------------------