Με τα σπουδαία δημογραφικά έρχεται και η μεγάλη δύναμη | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Με τα σπουδαία δημογραφικά έρχεται και η μεγάλη δύναμη

Γιατί ο πληθυσμός θα καθοδηγήσει την γεωπολιτική

Το πιο εμφανές δημογραφικό πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών είναι το μέγεθός τους. Είναι η τρίτη πιο πολυπληθής χώρα στον κόσμο και είναι πιθανό να παραμείνει έτσι μέχρι το 2040. Καμία άλλη ανεπτυγμένη χώρα δεν έρχεται ακόμη κοντά -η δεύτερη και η τρίτη μεγαλύτερη, η Ιαπωνία και η Γερμανία, έχουν πληθυσμούς που είναι στα δύο πέμπτα και στο ένα τέταρτο του μεγέθους του πληθυσμού των ΗΠΑ, αντίστοιχα. Μεταξύ του 1990 και του 2015, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρήγαγαν σχεδόν ολόκληρη την αύξηση του πληθυσμού για τις «πιο ανεπτυγμένες περιφέρειες» του ΟΗΕ και τόσο οι προβλέψεις του Γραφείου Απογραφής των Ηνωμένων Εθνών όσο και εκείνου των ΗΠΑ υποδηλώνουν ότι θα παραγάγει όλη την δημογραφική ανάπτυξη των περιφερειών αυτών μεταξύ 2015 και 2040. Στην πραγματικότητα, εξαιρουμένης της υποσαχάριας Αφρικής -η μόνη περιοχή στην οποία εξακολουθεί να επιταχύνεται ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού- ο πληθυσμός των ΗΠΑ βρίσκεται σε καλό δρόμο να αναπτυχθεί ελαφρώς ταχύτερα από τον παγκόσμιο πληθυσμό μέχρι το 2040.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επωφελούνται από αυτό που μπορεί να ονομαστεί «αμερικανική δημογραφική εξαίρεση». Σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν από καιρό απολαύσει σημαντικά υψηλά επίπεδα μετανάστευσης και γεννήσεων. Μεταξύ 1950 και 2015, σχεδόν 50 εκατομμύρια άνθρωποι μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ της καθαρής μετανάστευσης του ανεπτυγμένου κόσμου κατά την διάρκεια εκείνης της χρονικής περιόδου. Αυτοί οι μετανάστες και οι απόγονοί τους έφτιαξαν το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την διάρκεια εκείνων των δεκαετιών. Αλλά η γονιμότητα των ΗΠΑ είναι επίσης ασυνήθιστα υψηλή για μια εύπορη κοινωνία. Εκτός από την προσωρινή βουτιά κατά την διάρκεια και αμέσως μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, οι γεννήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχουν υπερβεί με συνέπεια τον μέσον όρο των ανεπτυγμένων χωρών. Μεταξύ των μέσων της δεκαετίας του 1980 και της οικονομικής κρίσης του 2008, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η μόνη πλούσια χώρα με γονιμότητα σε επίπεδο αντικατάστασης. Υποθέτοντας ότι τα επίπεδα μετανάστευσης και γονιμότητας θα συνεχίσουν να είναι σε επίπεδα κοντά στην [πληθυσμιακή] αντικατάσταση, οι περισσότεροι δημογράφοι προβάλλουν ότι μέχρι το 2040 οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν πληθυσμό περίπου 380 εκατομμυρίων. Θα έχουν έναν νεότερο πληθυσμό από σχεδόν οποιαδήποτε άλλη πλούσια δημοκρατία και ο πληθυσμός τους σε ηλικία εργασίας θα συνεχίσει να επεκτείνεται. Και σε αντίθεση με τον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο το 2040, ακόμα θα έχουν περισσότερες γεννήσεις από θανάτους.

Ωστόσο, το δημογραφικό πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι απλά μια συνάρτηση αριθμών. Για περισσότερο από έναν αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επωφεληθεί από ένα μεγάλο και αυξανόμενο σώμα υψηλά ειδικευμένων εργαζομένων. Η έρευνα των οικονομολόγων Robert Barro και Jong-Wha Lee σχετικά με τα μορφωτικά προσόντα υποδεικνύει ότι μεταξύ του 1870 και του 2010 οι Αμερικανοί ήταν οι πιο μορφωμένοι άνθρωποι παγκοσμίως όσον αφορά τον μέσο όρο ετών σχολικής φοίτησης στον σε ηλικία εργασίας πληθυσμό. Το 2015, σύμφωνα με την εκτίμησή τους, 56 εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες ηλικίας 25 έως 64 ετών είχαν προπτυχιακά ή πτυχιακά διπλώματα: Δύο φορές περισσότεροι από όσοι στην Κίνα και σχεδόν το ένα έκτο του παγκόσμιου συνόλου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγούνται στον κόσμο στην Έρευνα και Ανάπτυξη, όπως μετράται από διεθνείς αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας και επιστημονικές δημοσιεύσεις, καθώς και στην παραγωγή πλούτου, με τους Αμερικανούς να έχουν συσσωρεύσει περισσότερο ιδιωτικό πλούτο από το 2000 από όσο οι Κινέζοι στην καταγεγραμμένη ιστορία.

ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΕΝΟΨΕΙ

Παρά τα πλεονεκτήματα αυτά, δεν είναι όλα καλά για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι προειδοποιητικές λυχνίες αναβοσβήνουν για μια σειρά βασικών δημογραφικών μετρήσεων. Το 2014, το προσδόκιμο ζωής των ΗΠΑ ξεκίνησε σιγά-σιγά, αλλά σταθερά να πέφτει για πρώτη φορά σε έναν αιώνα. Η πτώση αυτή οφείλεται εν μέρει στην αύξηση των λεγόμενων θανάτων απόγνωσης (θάνατοι από αυτοκτονία, υπερβολική δόση ναρκωτικών ή επιπλοκές από τον αλκοολισμό), ειδικά σε οικονομικά ταλαιπωρημένες περιοχές της χώρας. Ωστόσο, ακόμη και πριν αρχίσει η παρακμή, η πρόοδος των ΗΠΑ στους δείκτες δημόσιας υγείας ήταν οδυνηρά αργή και εκπληκτικά δαπανηρή. Οι βελτιώσεις στο μορφωτικό επίπεδο έχουν επίσης σταματήσει εδώ και δεκαετίες: Από το 2010, οι Αμερικανοί ενήλικες που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 είχαν κατά μέσο όρο 13,7 χρόνια σχολικής φοίτησης, ελάχιστα μόνο υψηλότερα από τον μέσο όρο των 13,5 ετών για την γενιά γονέων τους, στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά απασχόλησης των Αμερικανών ανδρών της πρωταρχικής εργάσιμης ηλικίας (25-54) βρίσκονται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί ξανά από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης.

Επιπλέον, είναι πιθανό οι συναινετικές προβολές για την αύξηση του πληθυσμού των ΗΠΑ να είναι υπερβολικά αισιόδοξες. Τέτοιες προβολές γενικά υποθέτουν ότι η γονιμότητα των ΗΠΑ θα επιστρέψει στα επίπεδα αντικατάστασης. Ωστόσο, η γονιμότητα των ΗΠΑ μειώθηκε κατά περίπου 10% μετά το 2008 και δεν δείχνει κανένα σημάδι ανάκαμψης. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention), το 2017, το TFR των Ηνωμένων Πολιτειών ανερχόταν στο 1,77, το χαμηλότερο επίπεδο από την δεκαετία του 1970 και κάτω από τα επίπεδα ευρωπαϊκών χωρών όπως η Γαλλία και η Σουηδία. Οι περισσότερες δημογραφικές προβλέψεις υποθέτουν επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διατηρήσουν την καθαρή μετανάστευση στο σημερινό της επίπεδο του περίπου ενός εκατομμυρίου ετησίως. Αλλά η μετανάστευση είναι ένα εγγενώς πολιτικό φαινόμενο. Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να σταματήσουν τη μετανάστευση ως απάντηση σε εγχώριες αναταράξεις και μπορεί να το κάνουν και πάλι.