Οι επερχόμενες ταραχές στην Κίνα

Το Πεκίνο θα πρέπει επίσης να οικοδομήσει ισχυρότερους δεσμούς με τους συμμάχους των ΗΠΑ για να εμποδίσει την Ουάσινγκτον να τους στρατολογήσει σε έναν ευρύ αντικινεζικό συνασπισμό. Για να γίνει αυτό, το καθεστώς θα πρέπει να προσφέρει τεράστιες οικονομικές, διπλωματικές, στρατιωτικές και πολιτικές παραχωρήσεις, όπως το να ανοίξει την κινεζική αγορά στην Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα και την Ευρώπη˙ να εξασφαλίσει την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας˙ να υλοποιήσει σημαντικές βελτιώσεις στα ανθρώπινα δικαιώματα˙ και να εγκαταλείψει ορισμένες εδαφικές διεκδικήσεις. Η κυβέρνηση του Xi έχει ήδη κάνει βήματα για να επιδιορθώσει τις σχέσεις με την Ιαπωνία. Αλλά για να φλερτάρει αληθινά τους συμμάχους των ΗΠΑ και να αποφύγει μια επιβράδυνση, είτε ο Xi είτε οι διάδοχοί του θα χρειαστεί να προχωρήσουν περαιτέρω, αναλαμβάνοντας μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην αγορά προκειμένου να αντισταθμίσουν τις οικονομικές απώλειες που προκαλούνται από την αποσύνδεση [των οικονομιών ΗΠΑ-Κίνας]. Η ευρείας κλίμακας ιδιωτικοποίηση των κρατικών επιχειρήσεων είναι ένα καλό σημείο εκκίνησης. Αυτά τα αναποτελεσματικά μεγαθήρια ελέγχουν σχεδόν 30 τρισεκατομμύρια δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία και καταναλώνουν περίπου το 80% της διαθέσιμης τραπεζικής πίστωσης της χώρας, αλλά συνεισφέρουν μόνο μεταξύ 23% και 28% του ΑΕΠ. Τα οφέλη αποτελεσματικότητας που θα εξαπολυθούν από την χαλιναγώγηση του άμεσου ρόλου του κράτους στην οικονομία θα ήταν περισσότερο από αρκετά για να αντισταθμίσουν την απώλεια της αμερικανικής αγοράς. Ο οικονομολόγος Nicholas Lardy έχει κάνει την εκτίμηση ότι οι πραγματικές οικονομικές μεταρρυθμίσεις, ιδίως εκείνες που στοχεύουν στις κρατικές επιχειρήσεις, θα μπορούσαν να επιταχύνουν την ετήσια ανάπτυξη του ΑΕΠ της Κίνας μέχρι και κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες στην επόμενη δεκαετία.

Δυστυχώς, ο Xi είναι απίθανο να υιοθετήσει αυτή την στρατηγική. Εξάλλου, είναι αντίθετη με τις βαθιά ιδεολογικές απόψεις του. Οι περισσότερες από τις πρόσφατες πρωτοβουλίες της Κίνας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας φέρουν το προσωπικό του αποτύπωμα. Ο περιορισμός ή η εγκατάλειψή τους θα θεωρηθεί ως παραδοχή αποτυχίας. Ως αποτέλεσμα, το ΚΚΚ ίσως να περιοριστεί σε τακτικές προσαρμογές: Στην προώθηση συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην οικονομία, στην απελευθέρωση ορισμένων τομέων ή στη μείωση των κρατικών δαπανών. Αυτά τα βήματα θα αποτελούσαν βελτίωση, αλλά πιθανότατα δεν θα απέφεραν επαρκή έσοδα ούτε θα ήταν αρκετά ελκυστικά για τους συμμάχους των ΗΠΑ ώστε να αλλάξουν αποφασιστικά την πορεία της αμερικανο-κινεζικής αντιπαράθεσης.

Αντ' αυτού, ο Xi πιθανώς θα κρούσει τα τύμπανα του κινεζικού εθνικισμού για να αντιμετωπίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες. Από τις διαμαρτυρίες της πλατείας Τιενανμέν του 1989 [19] -που κλόνισαν το κόμμα ως τον πυρήνα του και οδήγησαν σε κυβερνητική καταστολή της διαφωνίας- το ΚΚΚ εκμεταλλεύτηκε ασταμάτητα το εθνικιστικό συναίσθημα για να ενισχύσει τη νομιμοποίησή του. Σε περίπτωση αποσύνδεσης [των οικονομιών ΗΠΑ-Κίνας] και οικονομικής επιβράδυνσης, το κόμμα πιθανότατα θα αυξήσει τις προσπάθειες αυτές. Αυτό δεν θα είναι δύσκολο στην αρχή: Οι περισσότεροι Κινέζοι είναι πεπεισμένοι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν την τρέχουσα σύγκρουση για να αναχαιτίσουν την άνοδο της Κίνας. Αλλά, ειρωνικά, το να τροφοδοτηθούν οι φλόγες του εθνικισμού θα μπορούσε τελικά να καταστήσει πιο δύσκολο στο κόμμα να στραφεί σε μια πιο ευέλικτη στρατηγική, δεδομένου ότι η ανάληψη μιας σθεναρής αντι-αμερικανικής στάσης θα κλειδώσει τις συγκρούσεις και θα περιορίσει τις πολιτικές επιλογές του Πεκίνου.

Το κόμμα θα πρέπει στην συνέχεια να στραφεί στον κοινωνικό έλεγχο και την πολιτική καταπίεση. Χάρη στον τεράστιο και αποτελεσματικό μηχανισμό ασφαλείας του, το κόμμα θα έχει μικρή δυσκολία να καταστείλει τις εσωτερικές προκλήσεις στην εξουσία του. Αλλά η καταστολή θα έχει κόστος. Αντιμέτωπο με την αυξανόμενη αναταραχή που θα τροφοδοτείται από την οικονομική στασιμότητα, το κόμμα θα πρέπει να αφιερώσει σημαντικούς πόρους στην σταθερότητα, σε μεγάλο βαθμό εις βάρος άλλων προτεραιοτήτων. Ο αυστηρός κοινωνικός έλεγχος θα μπορούσε επίσης να αποξενώσει κάποιες ελίτ, όπως οι ιδιώτες επιχειρηματίες και οι υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκοί και συγγραφείς. Η κλιμάκωση της καταπίεσης θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη αντίσταση στην περιφέρεια της Κίνας -το Θιβέτ, την Xinjiang και το Χονγκ Κονγκ- και να προκαλέσει διεθνή κριτική, ειδικά από τις ευρωπαϊκές χώρες τις οποίες η Κίνα χρειάζεται να φλερτάρει.

ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟ

Το ΚΚΚ είναι μακράν του να είναι νεκρό. Εκτός κι αν η Κίνα χάσει μια άμεση στρατιωτική σύγκρουση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το κόμμα μπορεί πιθανότατα να κρατηθεί στην εξουσία. Τούτου λεχθέντος, ένα καθεστώς που επηρεάζεται από την οικονομική στασιμότητα και την αυξανόμενη κοινωνική αναταραχή εγχωρίως και τον ανταγωνισμό μεγάλων δυνάμεων στο εξωτερικό είναι εγγενώς εύθραυστο. Το ΚΚΚ πιθανότατα θα ξηλωθεί με ακανόνιστο τρόπο. Η σήψη θα εισέλθει αργά αλλά στην συνέχεια θα εξαπλωθεί γρήγορα.

Είναι δυνατόν, αλλά όχι πιθανό, ότι η αυξανόμενη δυσαρέσκεια εντός του καθεστώτος θα μπορούσε να παρακινήσει ανώτερα μέλη να οργανώσουν ένα πραξικόπημα για να αντικαταστήσουν τον Xi. Το κόμμα, ωστόσο, υιοθέτησε εξελιγμένες τεχνικές προστασίας από πραξικόπημα: Το Γενικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής παρακολουθεί τις επικοινωνίες μεταξύ των μελών της επιτροπής, [που είναι] το μοναδικό όργανο που θα μπορούσε ενδεχομένως να απομακρύνει τον Xi. Επιπλέον, οι πιστοί του Xi κυριαρχούν στα μέλη του Πολιτικού Γραφείου και της Κεντρικής Επιτροπής και ο στρατός είναι σταθερά υπό τον έλεγχό του. Υπό αυτές τις συνθήκες, μια συνωμοσία εναντίον του κορυφαίου ηγέτη θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη.