Οι επερχόμενες ταραχές στην Κίνα | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Οι επερχόμενες ταραχές στην Κίνα

Ο ανταγωνισμός, ο κορωνοϊός και η αδυναμία του Xi Jinping

Καθώς η οικονομία αποδυναμώνεται, το ΚΚΚ μπορεί να χρειαστεί να αντιμετωπίσει την διάβρωση της λαϊκής στήριξης που απορρέει από ένα πτωτικό ή στάσιμο βιοτικό επίπεδο. Στην εποχή μετά τον Μάο, το ΚΚΚ βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στις οικονομικές υπερεπιδόσεις για να διατηρήσει τη νομιμοποίησή του [16]. Πράγματι, οι γενιές που γεννήθηκαν μετά την Πολιτιστική Επανάσταση γνώρισαν σταθερά αυξανόμενο βιοτικό επίπεδο. Μια παρατεταμένη περίοδος μέτριων οικονομικών επιδόσεων -για παράδειγμα, λίγα χρόνια κατά τα οποία ο ρυθμός ανάπτυξης θα κυμαίνεται γύρω στο 3% με 4%, που είναι ο ιστορικός μέσος όρος για τις αναπτυσσόμενες χώρες- θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά το επίπεδο λαϊκής στήριξης του ΚΚΚ, καθώς οι απλοί Κινέζοι θα παλεύουν με την αυξανόμενη ανεργία και ένα ανεπαρκές δίχτυ κοινωνικής ασφάλισης.

Σε ένα τέτοιο δυσμενές οικονομικό περιβάλλον, θα γίνουν πιο κοινά τα σημάδια της κοινωνικής ανησυχίας, όπως οι ταραχές, οι μαζικές διαμαρτυρίες, και οι απεργίες. Η βαθύτερη απειλή για την σταθερότητα του καθεστώτος θα προέλθει από την κινεζική μεσαία τάξη. Οι καλά μορφωμένοι και φιλόδοξοι πτυχιούχοι πανεπιστημίων θα δυσκολευτούν στα επόμενα χρόνια να αποκτήσουν τις θέσεις εργασίας που επιθυμούν εξαιτίας της αναιμικής οικονομικής επίδοσης της Κίνας. Καθώς το βιοτικό επίπεδό τους θα βαλτώσει, οι Κινέζοι της μεσαίας τάξης ίσως να στραφούν ενάντια στο κόμμα. Αυτό δεν θα είναι προφανές στην αρχή: Η κινεζική μεσαία τάξη παραδοσιακά έχει αποφύγει την πολιτική. Αλλά ακόμη και αν τα μέλη της μεσαίας τάξης δεν συμμετέχουν σε διαμαρτυρίες κατά του καθεστώτος, μπορεί να εκφράσουν έμμεσα την δυσαρέσκειά τους, σε διαδηλώσεις για θέματα όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η δημόσια υγεία, η εκπαίδευση, και η ασφάλεια των τροφίμων. Η κινεζική μεσαία τάξη θα μπορούσε επίσης να ψηφίσει δια της απουσίας της με το να μεταναστεύσει στο εξωτερικό σε μεγάλους αριθμούς.

Η επιβράδυνση της οικονομίας θα διαταράξει επίσης την δομή της πατρωνίας του ΚΚΚ, τα προνόμια και τις εύνοιες που παρέχει η κυβέρνηση σε εμπίστους και συνεργάτες. Στο πρόσφατο παρελθόν, μια ανθηρή οικονομία παρείχε στην κυβέρνηση αφθονία εισοδημάτων –τα συνολικά έσοδα σε απόλυτες τιμές τριπλασιάστηκαν [17] μεταξύ 2008 και 2018- προσφέροντας τους πόρους που χρειαζόταν το ΚΚΚ για την εξασφάλιση της νομιμοφροσύνης των μεσαίων υπαλλήλων, των ανώτερων επαρχιακών ηγετών και των διαχειριστών των κρατικών επιχειρήσεων. Καθώς το κινεζικό οικονομικό θαύμα εξασθενεί, το κόμμα θα δυσκολευτεί να παράσχει τα προνόμια και τις υλικές ανέσεις που έχουν φθάσει να περιμένουν τέτοιοι αξιωματούχοι. Οι ελίτ του κόμματος θα πρέπει επίσης να ανταγωνίζονται σκληρότερα μεταξύ τους για να λάβουν έγκριση και χρηματοδότηση για τα σχέδιά τους. Η δυσαρέσκεια μεταξύ των ελίτ μπορεί να αυξηθεί δραματικά εάν οι πολύτιμες προτεραιότητες του Xi, όπως η BRI, συνεχίσουν να λαμβάνουν προνομιακή μεταχείριση και όλοι οι άλλοι πρέπει να εξοικονομούν.

Τέλος, σε περίπτωση μιας δραματικής επιβράδυνσης, η κινεζική κυβέρνηση πιθανότατα θα βρεθεί αντιμέτωπη με μεγαλύτερη αντίσταση στην ανυπάκουη περιφέρεια της χώρας, ειδικά στο Θιβέτ και την Xinjiang, [περιοχές] οι οποίες εμπεριέχουν τις πιο ηχηρές εθνοτικές μειονότητες της Κίνας, και στο Χονγκ Κονγκ, που ήταν βρετανικό έδαφος μέχρι το 1997 και διατηρεί ένα διαφορετικό σύστημα διακυβέρνησης με πολύ περισσότερες πολιτικές ελευθερίες. Βεβαίως, η κλιμάκωση των εντάσεων στην περιφέρεια της Κίνας δεν θα ανατρέψει το ΚΚΚ. Αλλά μπορεί να είναι περισπασμοί με μεγάλο κόστος. Αν το κόμμα καταφύγει σε υπερβολικά σκληρές απαντήσεις για να βεβαιώσει τον έλεγχό του, όπως είναι πιθανό να συμβεί, η χώρα θα υποστεί διεθνή κριτική και σκληρές νέες κυρώσεις. Η κλιμάκωση των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα θα συμβάλει επίσης στην ώθηση της Ευρώπης πιο κοντά στις Ηνωμένες Πολιτείες, διευκολύνοντας έτσι την δημιουργία ενός ευρέος συνασπισμού κατά της Κίνας, κάτι που το Πεκίνο έχει προσπαθήσει απεγνωσμένα να αποτρέψει.

Αν και η δυσαρέσκεια της μεσαίας τάξης, η εθνοτική αντίσταση, και οι φιλοδημοκρατικές διαμαρτυρίες δεν θα εξαναγκάσουν τον Xi να εγκαταλείψει την εξουσία, μια τέτοια διαδεδομένη κακουχία αναμφισβήτητα θα διάβρωνε περαιτέρω την εξουσία του και θα έσπερνε αμφιβολίες για την ικανότητά του να κυβερνά αποτελεσματικά. Η οικονομική αδυναμία και η πτώση του ηθικού των ελίτ θα μπορούσαν τότε να ωθήσουν το Πεκίνο πέρα από τα όρια, οδηγώντας το ΚΚΚ προς τον όλεθρο.

ΧΤΥΠΩΝΤΑΣ ΤΑ ΤΥΜΠΑΝΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ

Θεωρητικά, το ΚΚΚ θα πρέπει να είναι σε θέση να αποφεύγει ή να μετριάζει τις ζημίες από μια οικονομική επιβράδυνση. Μια αποτελεσματική στρατηγική θα ενσωμάτωνε μερικά από τα πολύτιμα διδάγματα που έμαθαν οι προκάτοχοι του Xi από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Η Μόσχα συνέχισε να παρέχει σημαντική βοήθεια [18] στην Κούβα, το Βιετνάμ και σε πολλά υποτελή κράτη στην Ανατολική Ευρώπη, για τα καλά μέσα στα χρόνια του λυκόφωτος της Σοβιετικής Ένωσης. Το καθεστώς συνέχισε επίσης μια δαπανηρή στρατιωτική επέμβαση στο Αφγανιστάν και χρηματοδότησε πληρεξούσιους στην Αγκόλα και τη Νοτιοανατολική Ασία. Για να αποφευχθούν αυτά τα λάθη, το Πεκίνο πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην συντήρηση των περιορισμένων οικονομικών του πόρων για να διατηρήσει μια ανοικτού χρονικού ορίζοντα διαμάχη μεγάλων δυνάμεων. Ειδικότερα, η Κίνα θα πρέπει να αποσυρθεί από τα επεκτατικά της προγράμματα, κυρίως από την BRI, και άλλα προγράμματα εξωτερικής βοήθειας, όπως οι επιχορηγήσεις και τα δάνεια με ευνοϊκούς όρους που χορήγησε στην Καμπότζη, την Κούβα, την Βενεζουέλα και αρκετές αναπτυσσόμενες χώρες στην Αφρική. Το Πεκίνο μπορεί να υποστεί σημαντικά βραχυπρόθεσμα κόστη –δηλαδή, την απώλεια κύρους και φήμης- αλλά μακροπρόθεσμα, η Κίνα θα αποφύγει τους κινδύνους της αυτοκρατορικής υπερέκτασης και θα διαφυλάξει αρκετά κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματός της που εξαντλήθηκε από την υπερβολική δανειοδότηση την τελευταία δεκαετία.