Οι αντιπαραγωγικές κυρώσεις της ΕE κατά του Ιράν

Γενικότερα, η νέα επιθετικότητα της Ευρώπης πηγάζει από μια έκθεση του ΙΑΕΑ που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Νοέμβριο, η οποία υποστήριξε ότι το Ιράν προσπαθεί να αναπτύξει τη δυνατότητά του για πυρηνικά όπλα. Άλλες εκθέσεις που δημοσιεύθηκαν φέτος έχουν κάνει την υπόθεση ότι το Ιράν έχει σημειώσει πρόοδο όσον αφορά τον εμπλουτισμό ουρανίου στις στρατιωτικές του εγκαταστάσεις σε βαθμό που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για όπλα. Σε συνδυασμό με την έκθεση του ΙΑΕΑ και της δικής της αξιολόγηση των στόχων και των δυνατοτήτων του Ιράν, η Ένωση έχει συνειδητοποιήσει ότι παρά το ότι η θετική διπλωματία έχει σημειώσει κάποια πρόοδο προς τη βελτίωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ιράν, αποδείχθηκε ένα αναποτελεσματικό εργαλείο για να σταματήσει το οπλικό πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης. Και είναι η κατάλληλη στιγμή για να δοκιμάσει κάτι άλλο: Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι πεπεισμένη ότι η ισραηλινή στρατιωτική επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν αποτελεί μια πραγματική πιθανότητα για το επόμενο διάστημα. Και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στο εφιαλτικό σενάριο ενός πλήρους κλίμακας περιφερειακού πολέμου στα σύνορα της Ευρώπης.

Για όλους αυτούς τους λόγους, η Ευρώπη έχει θέσει ως προτεραιότητα την εξομάλυνση των εντάσεων και την σιγή σχετικά με έναν ενδεχόμενο πόλεμο, κάτι που θα μπορούσε να εμποδίσει τη δική της οικονομική ανάκαμψη και να αποσταθεροποιήσει τη Μέση Ανατολή για δεκαετίες. Για το σκοπό αυτό, είναι πρόθυμη να θυσιάσει την περίζηλη θέση της ως υπ 'αριθμόν ένα εμπορικού εταίρου του Ιράν σε μη πετρελαϊκά προϊόντα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εισήγαγε περίπου 450.000 βαρέλια ιρανικού πετρελαίου την ημέρα το 2011, είναι επίσης έτοιμη να απορροφήσει το οικονομικό κόστος μιας προληπτικής ιρανική απαγόρευση στις πωλήσεις πετρελαίου προς την Ευρώπη πριν από το Ευρωπαϊκό εμπάργκο πετρελαίου που ξεκινά τον Ιούλιο του 2012. Νωρίτερα αυτό το μήνα, η Τεχεράνη διέκοψε τις πωλήσεις πετρελαίου στη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό ήταν αρκετά κακό: ώθησε την τιμή της βενζίνης στο Ηνωμένο Βασίλειο στις 1,3539 λίρες (2,1262 δολάρια) ανά λίτρο, από 1,3225 στερλίνες (2,0770 δολάρια) στις αρχές του Ιανουαρίου. Επίσης, οδήγησε σε σχεδόν ρεκόρ τιμών πετρελαίου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ζημιά θα είναι πολύ μεγαλύτερη, εάν το Ιράν επεκτείνει την απαγόρευση πωλήσεων στην Ελλάδα, την Ιταλία και την Ισπανία - τις χώρες της ΕΕ που είναι πιο ευάλωτες στην συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και εξαρτώνται περισσότερο από το ιρανικό πετρέλαιο.

Λαμβάνοντας υπόψη το πιθανό οικονομικό μειονέκτημα της κίνησης και την προηγούμενη αποτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ενεργήσει με ενιαίο τρόπο σε έντονα φορτισμένα διεθνή θέματα, η ΕΕ αξίζει τα εύσημα για την ενότητά της. Τα τελευταία χρόνια, ο Γάλλος Πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί πίεσε για μια όλο και πιο σκληρή γραμμή για το Ιράν, κατηγορώντας ακόμη και τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα ότι ήταν πολύ ήπιος στα πρώτα χρόνια της προεδρίας του. Αλλά οι προσπάθειές του έπεσαν στο κενό. Η επιτυχία των ΕΕ-3 να προσεταιριστούν το υπόλοιπο της Ευρώπης, αυτή τη φορά δείχνει ότι, λαμβάνοντας υπόψη το σωστό σύνολο των εσωτερικών και εξωτερικών συνθηκών, η Ένωση μπορεί να δράσει συνεκτικά με έναν ισχυρό τρόπο για μείζονα διεθνή ζητήματα. Δεν είναι λιγότερο σημαντικό, ότι η πίεση κατά του Ιράν επισημαίνει την αποτυχία των από μακρού χρόνου προσπαθειών της Τεχεράνης να εκμεταλλευτεί το χάσμα μεταξύ ευρωπαϊκών και Αμερικανικών πολιτικών.

Τίποτε από αυτά δεν έχει ξεφύγει από το Ιράν – σημειώστε την προληπτική απαγόρευση εξαγωγών πετρελαίου και την καταδίκη της κίνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως «ψυχολογικό πόλεμο». Εν τω μεταξύ, η Τεχεράνη τελικά απάντησε στην επιστολή της Ashton μέσω του επικεφαλής διαπραγματευτή της για τα πυρηνικά, Saeed Jalili, εκφράζοντας την προθυμία για διάλογο και «νέες πρωτοβουλίες». Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, Ali Akbar Salehi, έχει υποσχεθεί επίσης νέες συνομιλίες με τους Ρ5 συν 1. Λόγω της νέας στάσης της Ευρώπης, το Ιράν έχει αρχίσει να πιέζεται.

Παρά τις επιτυχίες αυτές, η Ευρώπη απέτυχε να δείξει στο Ιράν και τη διεθνή κοινότητα ότι, αν ενεργεί με τρόπο ενιαίο και αποφασιστικό, μπορεί να κάνει κι άλλους παίκτες - κλειδιά να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα δεν συστρατεύθηκαν στην απότομη στροφή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Ρωσία και η Κίνα απέρριψαν τη νέα στρατηγική αμέσως. Αντί να υποκύψει στις ευρωπαϊκές πιέσεις, η Ινδία, η οποία ξεπέρασε πρόσφατα την Κίνα ως ο μεγαλύτερος αγοραστής ιρανικού πετρελαίου, ενδιαφέρεται περισσότερο να κάνει μαθήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με τη σημασία της διπλωματίας και να οργανώνει τις εμπορικές αντιπροσωπείες της στο Ιράν ώστε να αξιοποιήσει την ντε φάκτο απόσυρση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την ιρανική αγορά. Και για να προσθέσουν προσβολές πάνω στις πληγές, Κίνα, Ινδία και Ιαπωνία έχουν αποδεχθεί απρόθυμα να μειώσουν τις εισαγωγές πετρελαίου από το Ιράν κατά περίπου 10% για να αντιμετωπίσουν την πίεση που προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Με άλλα λόγια, δεν βλέπουν την ευρωπαϊκή επιθετικότητα ως κάτι που έχει και πολύ μεγάλη σημασία.