Γιατί χρειαζόμαστε ακόμα την Παγκόσμια Τράπεζα

Η Παγκόσμια Τράπεζα κινήθηκε γρήγορα, σε συνεργασία με υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών για να συστήσει το Πρόγραμμα Παρέμβασης για την Παγκόσμια Επισιτιστική Κρίση και για τη δημιουργία ενός μηχανισμού ταχείας χρηματοδότησης για τη στήριξη γεωργών. Παράλληλα, οι υψηλότερες τιμές και η μεγαλύτερη ζήτηση για αγροτικά προϊόντα εξαιτίας της αύξησης του πληθυσμού πρόσφερε μια ευκαιρία προώθησης της ανάπτυξης, στο βαθμό που η Τράπεζα θα μπορούσε να βοηθήσει στην αύξηση της παραγωγικότητας και την παραγωγής. Σήμερα, το πρόγραμμα της Τράπεζας για την κρίση έχει βοηθήσει 40 εκατομμύρια ευάλωτα άτομα σε 47 χώρες. Οι επενδύσεις της εκτείνονται σε όλη την γεωργική αλυσίδα παραγωγής αξίας, που περιλαμβάνει την έρευνα, τα δικαιώματα ιδιοκτησίας (συμπεριλαμβανομένων των γυναικών αγροτών), σπόρους, άρδευση, λιπάσματα, αποθήκευση και μάρκετινγκ – πάντα ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Η χρηματοοικονομική εμπειρία της Τράπεζας μπορεί να βοηθήσει τους γεωργούς και τους αγοραστές τροφίμων να διαχειριστούν τα ρίσκα τους μέσω χρηματοοικονομικών παραγώγων σχετικών με τους μετεωρολογικούς παράγοντες, μέσω της ασφάλισης των καλλιεργειών και των αγορών συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (futures).

Όταν οι κρίσεις των τροφίμων και των καυσίμων ξεπεράστηκαν από την παγκόσμια οικονομική κρίση, η Παγκόσμια Τράπεζα κινητοποίησε χρηματοδοτικές δεσμεύσεις άνω των 200 δισ. δολαρίων για την στήριξη των αναπτυσσόμενων χωρών, εκταμιεύοντας πολύ γρήγορα τα περισσότερα από αυτά. Εξίσου σημαντικό είναι ότι αντιμετώπισε συγκεκριμένα ελαττώματα της αγοράς με την επέκταση της χρηματοδότησης του εμπορίου, ανακεφαλαιοποιώντας τράπεζες στις αναπτυσσόμενες χώρες και εξαγοράζοντας προβληματικά στοιχεία ενεργητικού. Συνεργάστηκε με την Αυστραλία, την Ιαπωνία και την Αναπτυξιακή Τράπεζα της Ασίας (Asian Development Bank) για να προσφέρει 5,5 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ινδονησία ώστε να τα αντλήσει, αν οι συνθήκες επιδεινώνονταν. Η ύπαρξή αυτής της δυνατότητας επέτρεψε στην ινδονησιακή κυβέρνηση να δαπανήσει περισσότερα για την αντιμετώπιση της ύφεσης και να διαβεβαιώσει τους επενδυτές για την ικανότητά της να χρηματοδοτήσει τον επεκτατικό της προϋπολογισμό. Σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Παγκόσμια Τράπεζα ανακοίνωσε ότι θα παράσχει μέχρι και 25 δισεκατομμύρια δολάρια για να ενθαρρύνει τις τράπεζες στην ΕΕ να διατηρήσουν την ροή των πιστώσεων προς την Ανατολική Ευρώπη.

Η Τράπεζα συνεργάζεται επίσης με τους «πελάτες» της σχετικά με μακροπρόθεσμες επενδύσεις για να θέσει τα θεμέλια της ανάκαμψης, εστιάζοντας σε τρεις τομείς. Πρώτον, επενδύσεις σε υποδομές που συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, αυξάνουν τη μελλοντική παραγωγικότητα και διογκώνουν την ζήτηση για μηχανήματα και υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από τις αναπτυγμένες χώρες. Δεύτερον, προωθεί δίκτυα ασφαλείας για την προστασία των πλέον ευάλωτων. Με το να μοιράζεται τα μαθήματα που πήρε από τη Βραζιλία και το Μεξικό, η Τράπεζα έχει βοηθήσει πάνω από 40 χώρες να ξεκινήσουν προγράμματα μεταφοράς μετρητών υπό όρους, με τα οποία πληρώνουν τις φτωχές οικογένειες που κρατούν τα παιδιά τους στο σχολείο και λαμβάνουν προληπτική υγειονομική περίθαλψη. Τρίτον, μέσω της IFC, η Παγκόσμια Τράπεζα έχει επεκταθεί στη χρηματοδότηση προς τον ιδιωτικό τομέα, ιδίως για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και τα ιδρύματα μικροχρηματοδότησης. Αυτή η εξειδικευμένη προσέγγιση απέχει πολύ από τον αδιάκριτο δανεισμό του παρελθόντος. Μερικές φορές, η τράπεζα πρέπει να πει «όχι» στους «πελάτες» που αρνούνται να ανταποκριθούν στις προδιαγραφές και τις εγγυήσεις σχετικά με τον τομέα της διαφθοράς, του περιβάλλοντος και της διακυβέρνησης. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία θέλει να αναβαθμίσει τόσο την ποιότητα όσο και την ποσότητα της ανάπτυξής της.

ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

Για να συγκεντρώσει κεφάλαια και να κάνει αποτελεσματικές επενδύσεις, η Παγκόσμια Τράπεζα πρέπει να παράγει αποτελέσματα, να διευρύνει τη βάση της οικονομικής της υποστήριξης και να προσφέρει στους «πελάτες» της καινοτόμα χρηματοοικονομικά εργαλεία. Κάθε τρία χρόνια, η τράπεζα πρέπει να αναπληρώνει το ταμείο της για τις φτωχότερες χώρες, τον IDA. Ακόμα και τώρα, σε μια εποχή οικονομικών περιορισμών, οι μέτοχοι της Παγκόσμιας Τράπεζας – οι 187 χώρες-μέλη της - αποφάσισαν ότι οι προτεραιότητες και οι επιδόσεις του θεσμού αυτού δικαιολογούν πρώτης τάξεως οικονομική υποστήριξη. Το 2007 και το 2010, δύο χρονιές που η αναπλήρωση του IDA έφτασε σε ύψη ρεκόρ συγκεντρώθηκαν περισσότερα από 90 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 2010, οι μέτοχοι υποστήριξαν επίσης την πρώτη αύξηση κεφαλαίου της IBRD μετά από περισσότερα από 20 χρόνια, επιτρέποντάς της να ανταποκριθεί στις ανάγκες των πελατών της σε μια περίοδο κρίσης, με την έκδοση ομολόγων που βαθμολογούνται με ΑΑΑ.