Γοητευμένοι από τον ισχυρό;

Ο στρατιωτικός ακτιβισμός της Αιγύπτου ήταν, επίσης, απόλυτα εμφανής στην ώθηση της χώρας κατά την διάρκεια της πρόσφατης συνόδου κορυφής του Αραβικού Συνδέσμου για την δημιουργία μιας κοινής στρατιωτικής δύναμης στο πλαίσιο του συνασπισμού αυτού. Ως απάντηση στην πρόταση που ανακοινώθηκε από τον Σίσι στην σύνοδο κορυφής τον Μάρτιο του 2015, ο Αραβικός Σύνδεσμος συμφώνησε να δημιουργήσει μια δύναμη ταχείας αντίδρασης η οποία θα διασφάλιζε την εθνική κυριαρχία των κρατών-μελών και θα αναλάμβανε τις απειλές κατά της ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προέρχονται από τρομοκρατικές οργανώσεις. Από την στιγμή που διαθέτει τον μεγαλύτερο στρατό της περιοχής, είναι γενικά αποδεκτό το γεγονός ότι η Αίγυπτος θα αποτελέσει μια σημαντική πάροχο στρατιωτικών μονάδων σε περίπτωση δημιουργίας μιας τέτοιας δύναμης (γεγονός που αποτελεί, φυσικά, ένα ανοιχτό ζήτημα, δεδομένου του ιστορικού της ομάδας σχετικά με την πραγματοποίηση υψηλών πρωτοβουλιών).

Για άλλη μια φορά, υπάρχει μια σημαντική εγχώρια προσέγγιση στο ενδιαφέρον της Αιγύπτου στο κοινό στρατιωτικό σχέδιο. Το καθεστώς του Σίσι υποστηρίζει ότι ο στρατός αποτελεί το μοναδικό όργανο που είναι ικανό να ενοποιήσει, να προστατεύσει και να εκσυγχρονίσει την Αίγυπτο (μια άποψη που υπονομεύεται, φυσικά, από την επιδείνωση της κατάστασης ασφάλειας της Αιγύπτου). Τώρα ο Σίσι ψάχνει για πρόσθετες ευκαιρίες ώστε να παρουσιάσει τον στρατό του ως δύναμη για εξουσία, κύρος και ασφάλεια.

Η μυθοπλασία είναι μια από τις βασικές ικανότητες του αιγυπτιακού στρατού, ενώ το να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας κοινής Αραβικής δύναμης για την σταθεροποίηση της περιοχής είναι απλώς η τελευταία έκφανσή της. Σε ομιλία του στην οποία περιγράφει τα κίνητρα που οδήγησαν στην δημιουργία μιας κοινής δύναμης, ο Σίσι προέτρεψε το στρατιωτικό του κοινό «να αναρωτηθεί με ποιόν τρόπο η χώρα τους θα μπορούσε να καταλάβει την θέση που της αξίζει μεταξύ των εθνών-κρατών». Στην συνέχεια, κοιτάζοντας προς τα πάνω για να προσδώσει δραματική έμφαση, ο Σίσι, συγκινημένος, προσέθεσε ότι κάτι τέτοιο θα γίνει μέσω «δουλειάς, υπομονής, οικοδόμησης και θυσίας, έτσι ώστε σε αυτήν την χώρα, οι άνθρωποι να κοιτάζουν την χώρα τους υπό αυτό το πρίσμα».

ΤΟ ΠΑΖΛ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ

Δυστυχώς, για τους αξιωματούχους των ΗΠΑ, δεν υπάρχουν απλές πολιτικές λύσεις. Πράγματι, όσοι επικρίνουν την αιγυπτιακή πολιτική της χώρας ως μια εγκατάλειψη των αρχών υπέρ των στενών στρατηγικών συμφερόντων αγνοούν την αδιέξοδη φύση των εναλλακτικών της Ουάσιγκτον. Όταν η κυβέρνηση Ομπάμα έκανε κινήσεις, έστω και καθυστερημένα, για να αναστείλει τμήματα της βοήθειας που έστειλε στην Αίγυπτο μετά την ανατροπή του πρώην προέδρου Mohamed Morsi από τον στρατό, το καθεστώς του Καΐρου αντιμετώπισε την απόφαση με περιφρόνηση˙ δεν υπάρχουν ορατές βελτιώσεις στην δέσμευση του Σίσι σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις δημοκρατικές πρακτικές. Από την άλλη πλευρά, η αποκατάσταση της ροής των ενισχύσεων δεν έχει δημιουργήσει έναν εποικοδομητικότερο εταίρο, ενώ οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ αυταπατώνται αν νομίζουν ότι με τις τροποποιήσεις ήσσονος σημασίας που επήλθαν στο καθεστώς, όπως η σταδιακή κατάργηση της ροής χρημάτων που χρηματοδοτούν και συνδέουν εξαγορές με ένα στενότερο σύνολο στρατιωτικών επιχειρήσεων, πρόκειται να αλλάξουν το παιχνίδι.

Με απλά λόγια, όποιες ασταθείς ρυθμίσεις κι αν γίνουν σε ό,τι αφορά το πακέτο βοήθειας δεν θα καταφέρουν να αλλάξουν την βασική δύσκολη κατάσταση. Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι εγκλωβισμένες στις σχέσεις τους με έναν εταίρο που φαίνεται ανισόρροπος -με όλα αυτά τα προβλήματα που δημιουργούν οι σχέσεις συνεργασίας στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Η αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης προϋποθέτει την παραδοχή ότι η διατήρηση της συμμαχίας δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Το μέτρο με το οποίο πρέπει να αξιολογηθούν οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Αίγυπτο και άλλες αραβικές χώρες-εταίρους δεν θα πρέπει να περιορίζεται στην ταχύτητα με την οποία οι στρατηγοί απαντούν στις εκκλήσεις του Ομπάμα, αλλά στο αν οι σχέσεις συμβάλουν στο ξεκάθαρο όφελος των συμφερόντων των ΗΠΑ. Και αυτό προϋποθέτει το να είμαστε ανοιχτοί στο ενδεχόμενο ότι κάτι τέτοιο μπορεί να μην ισχύει.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: https://www.foreignaffairs.com/articles/egypt/2015-04-30/seduced-strongman

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr