Η κίνηση του Ομπάμα στην Κούβα

Πάρτε, για παράδειγμα, τις προσπάθειες του Λευκού Οίκου να χρησιμοποιήσει την εκτελεστική εξουσία του για να καθιερώσει εξαιρέσεις από το εμπάργκο. Οι αρχικές αλλαγές στους κανόνες στις αρχές του 2015, ενέκριναν επιλεγμένους τύπους εξαγωγών, όπως τα οικοδομικά υλικά, οι συσκευές τηλεπικοινωνιών και τα γεωργικά μηχανήματα, σε τελικούς χρήστες στον πρωτόγονο ιδιωτικό τομέα της Κούβας. Αρχικά ήταν ασαφές, ωστόσο, εάν οι κανονισμοί θα επιτρέπουν την επεξεργασία των εν λόγω εξαγωγών μέσω των κρατικών πρακτορείων εισαγωγών της Κούβας, που είναι η μόνη επιλογή υπό το σοσιαλιστικό σύστημα του νησιού. Η σύγχυση οδήγησε σε περισσότερο διάλογο και αλλαγές κανόνων, και αυτά με την θεωρία να δοθεί στα δολάρια και τα αμερικανικά εμπορεύματα περισσότερο νομικό περιθώριο για να εισρεύσουν. Αλλά οι αξιωματούχοι συνεχίζουν να μιλούν για άλλα αντί άλλων. Η υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Penny Pritzker, [7] πρόσφατα υπονόησε ότι αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν εγκρίνει έναν αριθμό ρεκόρ επιχειρηματικών συμφωνιών -490 το 2015 και μόνο, που ανέρχονται σε 4,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε συμφωνίες- η Κούβα δεν είχε κάνει αρκετά για να φέρει αυτές τις συμφωνίες στην γραμμή του τερματισμού. Ο ίδιος ο υπουργός Ξένων Επενδύσεων της Κούβας επέμεινε ότι συνέβαινε το αντίθετο. Η συσσωρευμένη γραφειοκρατία στην Ουάσιγκτον, είπε ότι του είπαν Αμερικανοί επενδυτές, ήταν το πρωταρχικό εμπόδιο που κράτησε πίσω πολλές επιχειρήσεις.

Ως αποτέλεσμα αυτών των ρυθμιστικών και επικοινωνιακών υστερήσεων, οι πραγματικές εμπορικές σχέσεις αναπτύχθηκαν βραδύτερα από ό, τι είχε ελπίσει ο Λευκός Οίκος. Αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή το μεγαλύτερο μέρος του εμπορικού εμπάργκο παραμένει στην θέση του (ακόμη και με μια πληθώρα νέων εξαιρέσεων να αναγράφονται στους όρους του). Αλλά οι Κουβανοί αξιωματούχοι έχουν εμφανιστεί επίσης να μην είναι σε θέση να επεξεργαστούν τον αριθμό των αιτημάτων των επενδυτών που έχουν δεχθεί. Πιο πρόσφατες αμερικανικές ρυθμιστικές αλλαγές τον Ιανουάριο, και άλλες μόλις αυτή την εβδομάδα, ανοίγουν περισσότερο την πόρτα για το εμπόριο από όσο ποτέ πριν. Οι τράπεζες των ΗΠΑ, για παράδειγμα, μπορούν τώρα να επεξεργαστούν συναλλαγές της κουβανικής κυβέρνησης, και πλέον υπάρχει ευρύ περιθώριο για την εξαγωγή προϊόντων σε κρατικές επιχειρήσεις που «ικανοποιούν τις ανάγκες του κουβανικού λαού». Παρ’ όλα αυτά, οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις του νησιού που θα μπορούσαν να διευκολύνουν την είσοδο περισσότερων αμερικανικών αγαθών και κεφαλαίων, συνεχίζουν να κινούνται με ρυθμούς χελώνας. Εκτός κι αν αυτές οι μεταμορφώσεις αποκτήσουν ταχύτητα, η ικανότητα του κουβανικού λαού να επωφεληθεί από μια απροσδόκητη τύχη μετά το εμπάργκο, αν και όταν έρθει, θα παραμείνει περιορισμένη.

Εν τω μεταξύ, οι αυξανόμενες ανισότητες και η περιορισμένη αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων στην Κούβα συμβάλλουν σε ένα μεγαλύτερο, αν και σε αργή κίνηση, πρόβλημα που ούτε η κυβέρνηση φαίνεται ιδιαίτερα διατεθειμένη να αντιμετωπίσει κατά μέτωπον. Με λίγα λόγια, η αύξηση στον τουρισμό έχει επηρεάσει τις τοπικές τιμές. Σε μια χώρα όπου η γεωργική παραγωγή παραμένει υποτονική και οι αγορές χονδρικής στήνονται ακόμα στα πόδια τους, η ζήτηση από τους εστιάτορες έχει αυξήσει σημαντικά το κόστος των τροφίμων [8] για τον μέσο πολίτη. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία της κουβανικής κυβέρνησης, η τιμή των τροφίμων που καταναλώνονται από την μέση κουβανική οικογένεια αυξήθηκε 24% το 2014. Το ποσοστό αυτό είναι αναμφίβολα υψηλότερο για το περασμένο έτος. Για τους Κουβανούς που κερδίζουν πενιχρούς κρατικούς μισθούς σε υποτιμημένα πέσος χωρίς να έχουν ένα πάτημα στην οικονομία του σκληρού νομίσματος στην οποία κινείται ο κουβανέζικος τουρισμός, τα αυξανόμενα έξοδα θέτουν τον κίνδυνο κάποια αγαθά να γίνουν απρόσιτα.

Ο 20χρονος Electro Rosseel, φοράει ένα μπλουζάκι με την εικόνα του Αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, στην Αβάνα, στην Κούβα, στις 14 Αυγούστου του 2015. ALEXANDRE MENEGHINI / REUTERS
-----------------------------------

Κατά συνέπεια, οι Κουβανοί ίσως να ψηφίζουν με την φυγή τους. Το 2015, 70.000 και πλέον νησιώτες [9] μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες (συχνά μέσω της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής), ο υψηλότερος αριθμός σε 35 χρόνια. Φυσικά, ένα μεγάλο μέρος από αυτό περιλαμβάνει τον φόβο ότι τα μοναδικά μεταναστευτικά προνόμια τους [10] στις Ηνωμένες Πολιτείες θα εξαφανιστούν -δηλαδή, η πολιτική που χρονολογείται από το 1990 και ο νόμος περί της Κουβανικής Ρύθμισης του 1966 που επιτρέπει σε Κουβανούς που καταφέρνουν να φτάσουν στις ακτές των ΗΠΑ να επιδιώξουν άδεια παραμονής μετά από έναν χρόνο. Αλλά ακόμα και αν αυτός ο παράγοντας έλξης έχει προκαλέσει μια ήσυχη έξοδο, η επισφαλής αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων του κρατικού τομέα, σε συνδυασμό με μια κατανοητή ανυπομονησία για καλύτερες μέρες, πιέζει χωρίς αμφιβολία πολλούς Κουβανούς να αναχωρήσουν. Σε εθνικό επίπεδο, οι μισθοί αυξήθηκαν κατά μόλις 14% το 2014, από έναν ήδη αναιμικό μέσο όρο αυτού που είναι το ισοδύναμο των 30 δολαρίων ΗΠΑ μηνιαίως. Σε συνομιλίες με Κουβανούς φίλους, αυτή η σύνδεση μεταξύ των χαμηλών μισθών και της επιθυμίας να μεταναστεύσουν πάντα αναδύεται ως ένα κεντρικό ζήτημα.

Δεδομένων όλων αυτών των ζητημάτων, λοιπόν, τι μπορεί να ελπίζει να ολοκληρώσει ο Ομπάμα σε ένα διήμερο ταξίδι στο νησί;