Ευρώπη, πλήρωνε! | Foreign Affairs - Hellenic Edition
Secure Connection

Ευρώπη, πλήρωνε!

Τι καταλαβαίνει ορθώς ο Trump για το ΝΑΤΟ

Αυτή η αδιαφορία για τον καθιερωμένο ρόλο των ΗΠΑ στην Ευρώπη δεν είναι απλώς μια προσωπική εκκεντρικότητα που θα εξαφανιστεί μετά την αποχώρηση του Trump. Οι Αμερικανοί ψηφοφόροι, τελικά, ήξεραν τις απόψεις του και τον εξέλεξαν ως αρχηγό. Για πολλούς από αυτούς, η συζήτηση σχετικά με τις ρωσικές απειλές και την αποτροπή των ΗΠΑ στην Ευρώπη φαίνεται μακράν ξεπερασμένη. Ακόμη και οι Αμερικανοί που βλέπουν συμπαθητικά την ανάγκη για συνεχιζόμενη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην [γηραιά] ήπειρο, γνωρίζουν ότι οι πλούσιες ευρωπαϊκές χώρες είναι σε θέση να συμβάλουν περισσότερο για την δική τους ασφάλεια. Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Τζέιμς Μάττις, μίλησε εξ ονόματος πολλών όταν δήλωσε στα μέλη του ΝΑΤΟ σε συνάντηση στις Βρυξέλλες τον Φεβρουάριο ότι θα πρέπει να αυξήσουν τις στρατιωτικές τους δαπάνες αφού «οι Αμερικανοί δεν μπορεί να ενδιαφέρονται περισσότερο για το μέλλον των παιδιών σας από ό, τι εσείς».

Το 2014, τα ευρωπαϊκά μέλη του ΝΑΤΟ συμφώνησαν όντως να αφιερώσουν το 2% του ΑΕΠ τους στην άμυνα μέχρι το 2024, αλλά μόνο πέντε από τα 29 μέλη του ΝΑΤΟ το κάνουν αυτή την στιγμή. Αυτός ο στόχος είναι αυθαίρετος και η επίτευξή του δεν θα μεγιστοποιούσε από μόνη της την στρατιωτική ισχύ της συμμαχίας. Παρόλα αυτά, η επίτευξη [αυτού του στόχου] θα στείλει ένα μήνυμα στο αμερικανικό κοινό ότι η Ευρώπη παίρνει στα σοβαρά την υπεράσπισή της και έτσι αξίζει την υποστήριξη των ΗΠΑ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

Όσο σημαντικές κι αν είναι οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες, το ΝΑΤΟ δεν μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά μόνο με στρατιωτικά μέσα την απειλή που θέτει η Ρωσία του Πούτιν. Εξάλλου, η στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ των δύο συνασπισμών του Ψυχρού Πολέμου έληξε σε αδιέξοδο. Ήταν στην οικονομική σφαίρα που η Δύση θριάμβευσε: Οι οικονομίες της τής ελεύθερης αγοράς ξεπέρασαν αποφασιστικά τα κεντρικά σχεδιασμένα συστήματα του κομμουνιστικού κόσμου. Η ευημερία της Δυτικής Γερμανίας σε αντιπαραβολή με την σχετική οικονομική καθυστέρηση της Ανατολικής Γερμανίας προσέφερε την πιο ξεκάθαρη αντίθεση.

Σήμερα, η αντιπαλότητα μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας έρχεται πιο κοντά στην αναπαραγωγή του ανταγωνισμού μεταξύ των δύο Γερμανιών. Μια σταθερή, ευημερούσα και δημοκρατική Ουκρανία θα αποτελέσει το παράδειγμα για τον λαό της Ρωσίας που θα κάνει περισσότερα από οτιδήποτε άλλο για να δυσφημίσει και να ανατρέψει το κλεπτοκρατικό ρωσικό πολιτικό σύστημα.

Το δίδυμο σοκ της επανάστασης του Euromaidan και της ρωσικής εισβολής παρήγαγε μια ουκρανική κυβέρνηση που δεσμεύτηκε, τουλάχιστον ρητορικά [10], στην φιλελεύθερη δημοκρατία και στην οικονομία της αγοράς. Αν και έχει σημειώσει κάποια πρόοδο, η χώρα απέχει πολύ από την επίτευξη αμφοτέρων. Η επιτυχία θα εξαρτηθεί κυρίως από τις προσπάθειες των ίδιων των Ουκρανών. Παρόλα αυτά, άλλες χώρες μπορούν να παράσχουν οικονομική στήριξη στην αναμορφωτική κυβέρνηση στο Κίεβο, όπως κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, μέσω της ΕΕ, έχουν ήδη κάνει. Με αυτόν τον τρόπο, οι ευρωπαϊκές χώρες συμβάλλουν σημαντικά στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.

10062018-3.jpg

Φάλαγγα Αμερικανών στρατιωτών σε αυτοκινητόδρομο κοντά στην Βαρσοβία, στην Πολωνία, τον Μάρτιο του 2017. KACPER PEMPEL / REUTERS
-----------------------------------------------------------------------------------

Εκτός από την υποστήριξη της Ουκρανίας, η Δύση προσπάθησε να τιμωρήσει την Ρωσία. Σε απάντηση της εισβολής της Ρωσίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ επέβαλαν κυρώσεις σε αρκετές ρωσικές προσωπικότητες και επιχειρήσεις. Μαζί με τις χαμηλές τιμές του πετρελαίου, αυτά βλάπτουν την οικονομία της χώρας, καταστρέφοντας το κύρος του Πούτιν στο ρωσικό κοινό. Έχουν επίσης σηματοδοτήσει ότι περαιτέρω επιθέσεις θα προκαλέσουν ακόμη πιο σκληρές οικονομικές κυρώσεις.

Επειδή έχουν επιφέρει ένα οικονομικό κόστος όχι μόνο στην Ρωσία αλλά και στις χώρες που τις επιβάλλουν, οι κυρώσεις έχουν γίνει αμφιλεγόμενες στην Ευρώπη. Πράγματι, ο Πούτιν θα μπορούσε εύκολα να σκεφθεί ότι η δημόσια αντιπολίτευση θα αναγκάσει τους Ευρωπαίους ηγέτες να τις άρουν. Αν ναι, έκανε λάθος. Έμειναν στην θέση τους, σε μεγάλο βαθμό χάρη στις προσπάθειες της Μέρκελ, που καταλαβαίνει, όπως πολλοί από τους συμπατριώτες της, την απειλή που θέτει ο Πούτιν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η ΕΕ θα πρέπει να είναι έτοιμες να επιβάλουν πρόσθετες, αυστηρότερες οικονομικές κυρώσεις, αν το δικαιολογήσει η ρωσική πολιτική.

ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ

Η Ευρώπη δεν είναι ο μόνος τόπος όπου μια επιθετική δύναμη απειλεί την ασφάλεια των γειτόνων της. Στη Μέση Ανατολή, το Ιράν έχει επιδιώξει [να αποκτήσει] πυρηνικά όπλα και πολέμησε πολέμους δια πληρεξουσίων στην Συρία και την Υεμένη. Σε ανταπόκριση της επιθετικότητάς του, οι ευρωπαϊκές χώρες εντάχθηκαν στο διεθνές καθεστώς κυρώσεων κατά του Ιράν που προηγήθηκε της πυρηνικής συμφωνίας του 2015, η οποία [συμφωνία] επιβράδυνε το πρόγραμμα πυρηνικών όπλων του Ιράν. Δεδομένων των αδυναμιών των περιορισμών αυτής της συμφωνίας και της έντασης με την οποία το Ιράν προσπαθεί να κυριαρχήσει στην περιοχή, οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι ευρωπαϊκές χώρες ενδέχεται σύντομα να χρειαστεί να επιβάλλουν εκ νέου οικονομικούς περιορισμούς στην χώρα.