Η χαμένη υπόσχεση του Διαδικτύου

Μερικές φορές, οι αυταρχικοί μέχρι που βάζουν ιδιωτικές εταιρείες για να κάνουν το θέλημά τους. Η τουρκική κυβέρνηση, εν μέσω της καταστολής της αντιπολίτευσης από τότε που έγινε η αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016, ανάγκασε το Facebook να καταργήσει περιεχόμενο. (Η Wikipedia εγκατέλειψε την χώρα αντί να επεξεργαστεί ή να καταργήσει περιεχόμενο). Και σε ορισμένες χώρες -κυρίως στην Κίνα, το Ιράν και την Ρωσία- οι κυβερνήσεις απαιτούν να φυλάσσονται τα δεδομένα των πολιτών εντός της χώρας.

Η πιο εξελιγμένη προσπάθεια προέρχεται από την Κίνα, η οποία, εκτός από το Great Firewall [7], αναπτύσσει ένα σύστημα «κοινωνικών βαθμών», το οποίο πηγαίνει την ιδέα ενός πιστωτικού αποτελέσματος στην πιο ανατριχιαστική επέκτασή του. Η ιδέα είναι να συγκεντρωθούν πληροφορίες από δημόσια και ιδιωτικά αρχεία για την αξιολόγηση της συμπεριφοράς των πολιτών, δημιουργώντας ένα σκορ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσδιοριστούν οι δυνατότητές τους για απασχόληση, εκπαίδευση, στέγαση και ταξίδια.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αγωνιστεί να ανταποκριθούν στην αυταρχική online απειλή. Ως υπουργός Εξωτερικών, η Χίλαρι Κλίντον προώθησε μια ατζέντα ελευθερίας του Διαδικτύου για να ενισχύσει τους αντιφρονούντες. Το Υπουργείο Εξωτερικών αφιέρωσε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε προγράμματα που αποσκοπούσαν στην ενίσχυση της πρόσβασης στο Διαδίκτυο, στην καταπολέμηση της λογοκρισίας και στην δημιουργία τεχνολογιών για την παράκαμψη των ελέγχων. Και το 2016 ίδρυσε το Παγκόσμιο Κέντρο Δέσμευσης (Global Engagement Center), το οποίο είχε επιφορτιστεί με τον συντονισμό των προσπαθειών για την αντιμετώπιση της διάδοσης της προπαγάνδας από κράτη και μη κρατικούς φορείς. Αλλά αυτός ο οργανισμός δεν ήταν ποτέ πλήρως στελεχωμένος ή πλήρως χρηματοδοτημένος. Καθ’ όλο αυτό το διάστημα, τα εργαλεία για την επιτήρηση και τον έλεγχο έχουν γίνει πιο εξελιγμένα.

ΚΑΝΟΝΤΑΣ HACKING ΣΤΗΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Το Διαδίκτυο δεν έχει χρησιμοποιηθεί μόνο για την ενίσχυση των αυταρχικών κρατών˙ έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για την αποδυνάμωση των δημοκρατιών. Όπως αναφέρθηκε λεπτομερώς στα κατηγορητήρια που εξέδωσε το Φεβρουάριο ο Robert Mueller, ο ειδικός εισαγγελέας των ΗΠΑ που διερευνά την ρωσική παρέμβαση στις εκλογές του 2016, Ρώσοι δημιούργησαν ψεύτικα online πρόσωπα με σκοπό την διάδοση ψευδών πληροφοριών. Για παράδειγμα, ένας λογαριασμός Twitter με το όνομα @TEN_GOP που υποτίθεται ότι αντιπροσώπευε [8] το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Τενεσί και δημοσίευε μια σταθερή ροή περιεχομένου υποστηρίζοντας τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο Donald Trump. Στην πραγματικότητα, λειτουργούσε από την Υπηρεσία Έρευνας του Internet (Internet Research Agency), μια οργάνωση που συνδέεται με την ρωσική κυβέρνηση και είναι υπεύθυνη για επιχειρήσεις online επιρροής. Ένας ιδιαίτερος στόχος ήταν να μειωθεί η συμμετοχή των Αφροαμερικανών [στις εκλογές], προκειμένου να πληγεί η υποψηφιότητα της Κλίντον. Σύμφωνα με έρευνα του CNN, η εκστρατεία μέσων κοινωνικής δικτύωσης που ονομάζεται «Blacktivist» ήταν στην πραγματικότητα μια ρωσική επιχείρηση troll˙ είχε περισσότερα «μου αρέσει» (Like) στο Facebook από την επίσημη σελίδα «Black Lives Matter».

Εκείνοι που οργανώνουν εκστρατείες παραπληροφόρησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εκμεταλλεύονται τα συστήματα εμπορικής συλλογής δεδομένων και στόχευσης. Συγκεντρώνουν προσωπικά δεδομένα από πολλές πηγές σε διάφορες συσκευές και κατηγοριοποιούν τους ανθρώπους ανάλογα με την συμπεριφορά, τα ενδιαφέροντά τους και τα δημογραφικά στοιχεία. Στην συνέχεια, στοχεύουν ένα συγκεκριμένο τμήμα χρηστών με διαφημίσεις και bots [στμ: ηλεκτρονικά «ρομπότ» του Διαδικτύου], που ενθαρρύνουν τους χρήστες να κάνουν Like σε σελίδες, να «ακολουθούν» λογαριασμούς και να μοιράζονται πληροφορίες. Με αυτόν τον τρόπο, οι εκστρατείες παραπληροφόρησης οπλοποιούν τις ψηφιακές πλατφόρμες, των οποίων οι αλγόριθμοι φαίνεται να επιβραβεύουν την οργή, διότι αυτή [η οργή] διατηρεί δεσμευμένους τους χρήστες. Όπως διαπίστωσε ο μελετητής Zeynep Tufekci [9], ο αλγόριθμος συστάσεων (recommendation algorithm) του YouTube κατευθύνει τους θεατές σε όλο και πιο ριζοσπαστικά και εξτρεμιστικά βίντεο.

Για να είμαστε δίκαιοι, οι μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας έχουν αρχίσει να ξυπνούν σχετικά με την κλίμακα του προβλήματος. Αφού διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία συμβούλων Cambridge Analytica συγκέντρωσε τις προσωπικές πληροφορίες 87 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook για χρήση σε πολιτικές εκστρατείες, ο Mark Zuckerberg, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, κατέθεσε στο Κογκρέσο ότι το Facebook θα επεκτείνει παγκοσμίως τους ελέγχους που εφαρμόζει για να ικανοποιήσει τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (General Data Protection Regulation) της ΕΕ. (Αλλά το ότι η εταιρεία αφαίρεσε τα μη ευρωπαϊκά δεδομένα από τους ευρωπαϊκούς διακομιστές [servers], κάτι που θέτει τις πληροφορίες εκτός των ρυθμιστικών Αρχών της ΕΕ, εγείρει αμφιβολίες για την δέσμευσή του). Το Twitter άρχισε να καταργεί τους ψεύτικους λογαριασμούς με επιταχυνόμενο ρυθμό, διαγράφοντας 70 εκατομμύρια ύποπτους λογαριασμούς τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2018. Όλες αυτές οι εταιρείες έχουν λάβει μέτρα για να αυξήσουν την διαφάνεια όταν πρόκειται για το ποιος έχει πληρώσει για μια συγκεκριμένη πολιτική διαφήμιση.