Σι, αυτός που επιβιώνει

Πρόσθετες αποδείξεις της τιθάσευσης από τον Σι λέγεται ότι βρέθηκαν στις επικήδειες τιμές που έδωσε στην κηδεία του πρώην προέδρου, Jiang Zemin, ο οποίος πέθανε [3] λίγες ημέρες μετά τις διαδηλώσεις του Νοεμβρίου. Ένας πληγωμένος Σι και το Πολιτικό του Γραφείο φέρεται να φοβήθηκαν ότι ο θάνατος του Jiang θα μπορούσε να προκαλέσει πρόσθετες αναταραχές, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν με τον θάνατο άλλων σεβάσμιων ηγετών του ΚΚΚ.

Μια τέτοια ανάλυση υποθέτει ότι ο Σι είναι είτε ανόητος είτε φανατικός, ενώ είναι σαφές ότι δεν είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Το πιθανότερο είναι ότι άρχισε να επανεξετάζει την πολιτική του για μηδενική COVID μετά το καταστροφικό lockdown στην Σαγκάη την περασμένη άνοιξη, το οποίο εποπτευόταν από τον σύμμαχό του Li Qiang. Ο Li υπάκουσε στις εντολές, αλλά πιθανώς είπε στον Σι εκ των υστέρων ότι η πολιτική είχε αρχίσει να γίνεται μη βιώσιμη. Το δίλημμα που αντιμετώπισε ο Σι, εξάλλου, ήταν διαφορετικό από εκείνο που προτείνουν οι σχολιαστές. Μήνες νωρίτερα, σε ένα άλλο μεγάλο στοίχημά του, φαίνεται ότι αποφάσισε να διώξει τους συμμάχους του πρώην προέδρου, Hu Jintao, από το Πολιτικό Γραφείο με ένα αιφνιδιαστικό πραξικόπημα καθώς ολοκληρωνόταν το συνέδριο του κόμματος. Αυτό κατέστησε αναγκαίο να ελεγχθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι κίνδυνοι, και η χαλάρωση της COVID-19 θα σήμαινε ένα κύμα θανάτων για το οποίο ο Σι και το κόμμα θα κινδύνευαν να κατηγορηθούν. Εξάλλου, το σύνθημα του ΚΚΚ από την αρχή της πανδημίας ήταν «πρώτα ο λαός, πρώτα οι ζωές» και ο Σι είχε αυτοχαρακτηριστεί ως «ο ηγέτης του λαού».

Οι διαδηλώσεις [4] τού έδωσαν ακριβώς την διέξοδο που έψαχνε. Αν η εγκατάλειψη της μηδενικής COVID πήγαινε καλά, θα μπορούσε να κρατήσει τον νέο του τιμητικό τίτλο και να πει ότι άκουσε τον κόσμο. Αν πήγαινε άσχημα, θα μπορούσε να κατηγορήσει τους διαδηλωτές και τις «εχθρικές ξένες δυνάμεις» που ο ανώτατος επικεφαλής ασφαλείας του πρότεινε δημοσίως ότι βρίσκονταν πίσω από αυτές. Αυτός ο υπολογισμός, η ζημιά στην οικονομία της Κίνας, και η συνειδητοποίηση από τους συμμάχους του στις επαρχίες ότι η παραλλαγή Όμικρον είχε επικρατήσει, πιθανώς ενθάρρυναν τον Σι να βάλει ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα και να αφήσει την ασθένεια να ξεσπάσει. Υπό αυτήν την έννοια, το στοίχημα του Σι απέδωσε, διότι η επιδημία, αν και ακατάστατη και άσκοπα θανατηφόρα, δεν προκάλεσε ούτε μια νέα παραλλαγή που θα μπορούσε να διαφύγει από την Κίνα ούτε την επιστροφή [της πανδημίας] που προέβλεπαν πολλοί ειδικοί. Αυτό αφήνει την κινεζική οικονομία έτοιμη να επιστρέψει στην ανάπτυξη πολύ νωρίτερα από όσο ανέμεναν οι παγκόσμιοι επενδυτές.

Σε αυτό το πλαίσιο, η ιδέα ότι ο Σι προσπάθησε να είναι προσεκτικός στην κηδεία του Jiang μοιάζει υπερβολική. Όπως παρατήρησε ο David Bandurski, από το China Media Project, η επίσημη αντιμετώπιση του θανάτου του Jiang ήταν πολύ περισσότερο τελετουργική παρά αποκαλυπτική, και ήταν σχεδόν πανομοιότυπη με την αγιογράφηση που ακολούθησε τον θάνατο του Deng Xiaoping το 1997. Όπως και με τον θάνατο του Deng, το Πολιτικό Γραφείο είχε άφθονο χρόνο να προετοιμαστεί για τον θάνατο του Jiang, με αποτέλεσμα να ανησυχεί λιγότερο για τις διαδηλώσεις από όσο μετά τον αιφνίδιο θάνατο του πρώην επικεφαλής του κόμματος, Hu Yaobang, το 1989, ο οποίος προκάλεσε τις διαδηλώσεις στην πλατεία Τιενανμέν. Ομοίως, η συμμετοχή του Hu στις τελετουργίες του πένθους, την οποία ορισμένοι αναλυτές χαρακτήρισαν ως απόδειξη της αδυναμίας του Σι, ήταν προβλέψιμη˙ ως πρώην πρόεδρος και άμεσος διάδοχος του Jiang, η απουσία του θα σηματοδοτούσε έναν ανασφαλή Σι.

ΠΟΛΕΜΟΙ ΜΕ ΜΠΑΛΟΝΙΑ

Η πρόσφατη δήλωση του ανώτερου αξιωματούχου του Πενταγώνου, Colin Kahl, ότι «ένα σημαντικό χάσμα μεταξύ πολιτών και στρατιωτικών» στην Κίνα βρίσκεται πίσω από το κατασκοπευτικό μπαλόνι που εκτροχίασε την προγραμματισμένη επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Antony Blinken, στην Κίνα είναι άλλη μια ανησυχητική παρερμηνεία των γεγονότων. Πράγματι, φαίνεται περίεργο το γεγονός ότι ο Σι θα ενέκρινε μια τόσο επικίνδυνη επιχείρηση, όταν προφανώς ήθελε η επίσκεψη να συμβάλει στην σταθεροποίηση των σχέσεων με την Ουάσινγκτον. Αλλά η κατανόηση της συνολικής κοσμοθεωρίας του Σι [5], καθώς και του συστήματος του ΚΚΚ και των προσπαθειών του Σι να διαχειριστεί καλύτερα ορισμένες από τις εγγενείς αδυναμίες του, μπορεί να απομυθοποιήσει την κατάσταση.

Ένα στοιχείο που συνηγορεί υπέρ της θεωρίας περί αδίστακτου στρατού, το οποίο επικαλούνται οι υποστηρικτές της, είναι ότι το Υπουργείο Εξωτερικών της Κίνας φάνηκε να μην γνωρίζει πραγματικά για την επιχείρηση. Όμως, η τμηματοποίηση είναι ένα χαρακτηριστικό της διακυβέρνησης του ΚΚΚ, όχι ένα σφάλμα. Ο ρόλος του Υπουργείου Εξωτερικών είναι να διαχειρίζεται τις αντιλήψεις του εξωτερικού για την Κίνα και να υπερασπίζεται το καθεστώς όταν προκύπτουν αμηχανίες. Υπό αυτήν την έννοια, το Υπουργείο Εξωτερικών είναι ο «πολιτικός στρατός» της Κίνας, αλλά αντιμετωπίζεται επίσης με αδιαφορία, αν όχι με περιφρόνηση, από τα μυστικοπαθή αφεντικά του ΚΚΚ. Δεν συμβαίνει το ίδιο με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό (PLA), ο οποίος, δεδομένου του ρόλου του ως η ένοπλη πτέρυγα του ΚΚΚ (και όχι ως ο εθνικός στρατός της Κίνας), είναι αναπόσπαστο κομμάτι της επιβίωσης του καθεστώτος. Ο PLA είναι ο απόλυτος εγγυητής της εξουσίας του ΚΚΚ, όπως απέδειξε αδίστακτα κατά την διάρκεια της καταστολής της Τιενανμέν το 1989. Μπορεί επίσης να αποτελέσει εργαλείο σε συγκρούσεις της ελίτ του ΚΚΚ και χρησιμοποιήθηκε για την σύλληψη διαφόρων επιφανών προσωπικοτήτων στην δεκαετία του 1970. Εν ολίγοις, το Υπουργείο Εξωτερικών δεν χαράσσει πολιτική και σίγουρα δεν λέει στον PLA τι πρέπει ή δεν πρέπει να κάνει.