Μπορεί η Ινδία να φέρει Ρωσία και Ουκρανία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;

Έχει γίνει κοινότυπο να υποστηρίζεται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι μόνο μια Δυτική εμμονή. Σύμφωνα με αυτό το επιχείρημα, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία κινητοποίησε την Δύση και ενέπνευσε την συντονισμένη δράση για την υπεράσπιση μιας δημοκρατικής χώρας, αλλά απέτυχε να έχει απήχηση σε πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Οι χώρες του παγκόσμιου Νότου αδιαφορούν σε γενικές γραμμές για την δυσχερή θέση της Ουκρανίας ή απλώς ενοχλούνται από την ταλαιπωρία που έχει προκαλέσει στις οικονομίες τους ο πόλεμος. Οι παρατηρητές του παγκόσμιου Νότου ίσως να επισημαίνουν με οξυδέρκεια τις αγνοηθείσες συγκρούσεις που μαίνονται στα δικά τους μέρη, αλλά οι επικριτές τους στην Δύση θεωρούν ότι η αμφιθυμία και η λειτουργική ουδετερότητα δημοκρατιών όπως η Βραζιλία, η Ινδία, και η Νότια Αφρική ισοδυναμεί με επιδοκιμασία των ρωσικών ενεργειών ή απόρριψη των φιλελεύθερων κανόνων και αξιών.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας, Ναρέντρα Μόντι, και ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δίνουν τα χέρια στην Χιροσίμα, στην Ιαπωνία, τον Μάιο του 2023. Ukrainian Presidential Press Service / Reuters
----------------------------------------------

Και όμως, αυτές οι αμφίθυμες [χώρες] δεν περιμένουν απλώς παθητικά στο περιθώριο˙ πολλές από αυτές επιδιώκουν ενεργά τον τερματισμό του πολέμου. Μια σειρά από ειρηνευτικά σχέδια προέρχονται από χώρες του παγκόσμιου Νότου τους τελευταίους μήνες, με ξεχωριστές πρωτοβουλίες που προωθούνται από την Βραζιλία, την Ινδονησία, και μια ομάδα αφρικανικών χωρών, μεταξύ άλλων. Οι Δυτικοί παρατηρητές τείνουν να απορρίπτουν αυτές τις προτάσεις εκ προοιμίου ή να μην τους δίνουν ιδιαίτερη προσοχή, και τόσο οι Ρώσοι όσο και οι Ουκρανοί αξιωματούχοι έχουν απορρίψει πολλές πτυχές των σχεδίων επειδή παραχωρούν πολλά στην άλλη πλευρά.

Σίγουρα, οι συνθήκες στο πεδίο της μάχης θα πρέπει να αλλάξουν αποφασιστικά πριν είτε η Μόσχα είτε το Κίεβο είναι πρόθυμοι να ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Η Ρωσία και η Ουκρανία δεν έχουν φτάσει σε ένα αμοιβαία επιζήμιο αδιέξοδο που θα τους ανάγκαζε να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Οι συζητήσεις που είχα κατά την διάρκεια επισκέψεων στην Ρωσία και την Ουκρανία από την έναρξη του πολέμου πέρυσι καθιστούν απολύτως σαφές ότι καμία από τις δύο πλευρές δεν επιδιώκει επί του παρόντος κατάπαυση του πυρός ή διπλωματικό τερματισμό του πολέμου. Η Ρωσία φαίνεται να τείνει προς έναν παρατεταμένο πόλεμο, πιστεύοντας ότι μακροπρόθεσμα έχει το πάνω χέρι. Αν και θα μπορούσε να μην αντιτίθεται σε μια κατάπαυση του πυρός, το Κρεμλίνο δεν θα παραδώσει τα κατεχόμενα εδάφη. Αυτό είναι κάτι που κάνει την Ουκρανία να μην ξεκινά [ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις]. Η κυβέρνηση στο Κίεβο, βασιζόμενη στην τεράστια λαϊκή υποστήριξη των στρατευμάτων της, πιστεύει ότι η δυναμική είναι υπέρ της, αλλά ότι χωρίς περισσότερες μεγάλες νίκες στο πεδίο της μάχης, η Ουκρανία θα διαπραγματεύεται μόνο από θέση αδυναμίας.

Όμως, εκτός από το να υπάρξει οριστική λύση, η διπλωματία μπορεί ακόμη να συμβάλει στον περιορισμό και την άμβλυνση της καταστροφής του πολέμου και των επιπτώσεών του στην παγκόσμια οικονομία. Οι χώρες του παγκόσμιου Νότου που δεν έχουν πάρει σαφή θέση στον πόλεμο είναι σε καλύτερη θέση από τις Δυτικές χώρες ή την Κίνα για να λειτουργήσουν ως ουδέτεροι διαιτητές στην προσπάθεια να οικοδομηθεί μια διπλωματική διαδικασία που μπορεί να συμβάλει στον περιορισμό των υπερβολών του πολέμου και να θέσει τα θεμέλια μιας κατάπαυσης του πυρός ή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.

Η Ινδία, ως μια σημαντική δύναμη που φλερτάρεται επιμελώς τόσο από την Ρωσία όσο και από την Ουκρανία από την αρχή του πολέμου, έχει έναν ρόλο να διαδραματίσει εδώ. Η άρνηση του Νέου Δελχί να καταδικάσει ανοιχτά την ρωσική εισβολή τού επέτρεψε να διατηρήσει τους ιστορικούς δεσμούς του με τη Μόσχα. Αλλά επίσης τον τελευταίο χρόνο έχει γίνει πιο θερμό προς την Ουκρανία. Όταν ο Ινδός πρωθυπουργός, Ναρέντρα Μόντι, συναντήθηκε με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, στο πλαίσιο της συνόδου κορυφής του G-7 στην Ιαπωνία στα τέλη Μαΐου, τον διαβεβαίωσε ότι η Ινδία θα κάνει «ό,τι μπορεί» για να βοηθήσει στον τερματισμό του πολέμου.

Αναλαμβάνοντας τον ρόλο του διαμεσολαβητή μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, η Ινδία μπορεί να διευκολύνει τις αναγκαίες συνομιλίες μεταξύ των αντιμαχόμενων μερών, να μετριάσει τις ανθρωπιστικές επιπτώσεις της σύγκρουσης, και να συμβάλει στην ανακούφιση της οικονομικής ζημίας που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στον παγκόσμιο Νότο. Η Ινδία δεν θα πρέπει να υπερεκτιμήσει το τι μπορεί να επιτύχει, αλλά ούτε και να φοβηθεί να εμφανιστεί ως διαιτητής και να αξιώσει τις ιδέες της σε μια σύγκρουση τόσο μακριά από την πατρίδα της.

Ο ΔΙΑΙΤΗΤΗΣ ΙΝΔΙΑ