Η αρχή της ιστορίας

Βρισκόμαστε στην αρχή της ιστορίας. Για κάθε άνθρωπο που ζει σήμερα, δέκα έχουν ζήσει και πεθάνει στο παρελθόν. Αλλά αν τα ανθρώπινα όντα επιβιώσουν όσο το μέσο είδος θηλαστικού, τότε για κάθε άνθρωπο που ζει σήμερα, χίλιοι άνθρωποι θα ζήσουν στο μέλλον. Εμείς είμαστε οι αρχαίοι. Στην κλίμακα μιας τυπικής ανθρώπινης ζωής, η ανθρωπότητα σήμερα είναι μόλις ένα βρέφος που αγωνίζεται να περπατήσει.

Αν και το μέλλον του είδους μας μπορεί να είναι ακόμη μακρό, ίσως αντί αυτού να είναι φευγαλέο. Από τις πολλές εξελίξεις που έχουν συμβεί από το πρώτο τεύχος αυτού του περιοδικού [2] πριν από έναν αιώνα, η πιο βαθιά είναι η ικανότητα της ανθρωπότητας να τελειώσει τον εαυτό της. Από την κλιματική αλλαγή έως τον πυρηνικό πόλεμο, τις μηχανικές πανδημίες, την ανεξέλεγκτη τεχνητή νοημοσύνη (AI), και άλλες καταστροφικές τεχνολογίες που δεν έχουν ακόμη προβλεφθεί, ένας ανησυχητικός αριθμός κινδύνων συνωμοτεί για να απειλήσει το τέλος της ανθρωπότητας.

Keith Negley
-------------------------------------------------------------------

Μόλις πριν από 30 χρόνια, καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος έφτασε στο τέλος του, ορισμένοι στοχαστές είδαν το μέλλον να ξετυλίγεται με πολύ πιο ήρεμο τρόπο. Η απειλή της Αποκάλυψης, τόσο έντονη στην φαντασία του Ψυχρού Πολέμου, είχε αρχίσει να υποχωρεί. Το τέλος του κομμουνισμού μερικές δεκαετίες μετά την ήττα του φασισμού κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου φαινόταν να έχει διευθετήσει τις κύριες ιδεολογικές συζητήσεις. Ο καπιταλισμός και η δημοκρατία θα εξαπλώνονταν αδυσώπητα. Ο πολιτικός θεωρητικός Φράνσις Φουκουγιάμα χώρισε τον κόσμο σε «μεταϊστορικές» και «ιστορικές» κοινωνίες. Ο πόλεμος θα μπορούσε να συνεχιστεί σε ορισμένα μέρη του κόσμου με τη μορφή εθνοτικών και σεχταριστικών συγκρούσεων, για παράδειγμα. Αλλά οι πόλεμοι μεγάλης κλίμακας θα γίνονταν παρελθόν, καθώς όλο και περισσότερες χώρες συμπαρατάσσονταν με χώρες όπως η Γαλλία, η Ιαπωνία, και οι Ηνωμένες Πολιτείες στην άλλη πλευρά της ιστορίας. Το μέλλον προσέφερε ένα στενό φάσμα πολιτικών δυνατοτήτων, καθώς υποσχόταν σχετική ειρήνη, ευημερία, και συνεχώς διευρυνόμενες ατομικές ελευθερίες.

Η προοπτική ενός ατέλειωτου μέλλοντος έχει δώσει την θέση του σε οράματα χωρίς κανένα μέλλον. Η ιδεολογία παραμένει ένα διχαστικό ζήτημα στην γεωπολιτική, η παγκοσμιοποίηση της αγοράς κατακερματίζεται [3], και η σύγκρουση μεγάλων δυνάμεων [4] γίνεται όλο και πιο πιθανή. Αλλά οι απειλές για το μέλλον είναι ακόμη μεγαλύτερες, με πιθανότητα εξάλειψης του ανθρώπινου είδους. Μπροστά σε αυτήν την δυνητική λήθη, το φάσμα των πολιτικών συζητήσεων και των συζητήσεων για πολιτικές είναι πιθανό να είναι ευρύτερο τα επόμενα χρόνια από όσο ήταν εδώ και δεκαετίες. Οι μεγάλες ιδεολογικές διαμάχες δεν έχουν διευθετηθεί. Στην πραγματικότητα, είναι πιθανό να αντιμετωπίσουμε ευρύτερα ερωτήματα και να αναγκαστούμε να εξετάσουμε πιο ριζοσπαστικές προτάσεις οι οποίες αντικατοπτρίζουν τις προκλήσεις που θέτουν οι μετασχηματισμοί και οι κίνδυνοι που έχουμε μπροστά μας. Οι ορίζοντές μας πρέπει να διευρυνθούν, όχι να συρρικνωθούν.

Η κυριότερη μεταξύ αυτών των προκλήσεων είναι ο τρόπος με τον οποίο η ανθρωπότητα διαχειρίζεται τους κινδύνους της δικής της ιδιοφυΐας. Η πρόοδος στα όπλα, την βιολογία, και την πληροφορική θα μπορούσε να σημάνει το τέλος του είδους, είτε μέσω εσκεμμένης κακής χρήσης είτε λόγω ατυχήματος μεγάλης κλίμακας. Οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν κινδύνους των οποίων η τεράστια κλίμακα θα μπορούσε να παραλύσει οποιαδήποτε συντονισμένη δράση. Όμως οι κυβερνήσεις μπορούν και πρέπει να κάνουν ουσιαστικά βήματα σήμερα για να εξασφαλίσουν την επιβίωση του είδους χωρίς να παραιτηθούν από τα οφέλη της τεχνολογικής προόδου. Πράγματι, ο κόσμος θα χρειαστεί καινοτομία για να ξεπεράσει αρκετούς κατακλυσμικούς κινδύνους που ήδη αντιμετωπίζει -η ανθρωπότητα πρέπει να είναι σε θέση να παράγει και να αποθηκεύει καθαρή ενέργεια, να ανιχνεύει νέες ασθένειες όταν ακόμη μπορούν να περιοριστούν, και να διατηρήσει την ειρήνη μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων [5] χωρίς να βασίζεται σε μια λεπτή ισορροπία αμοιβαία εξασφαλισμένης καταστροφής με πυρηνική ενέργεια.

Μακράν του να είναι ένα ασφαλές μέρος ανάπαυσης, το τεχνολογικό και θεσμικό status quo είναι μια επισφαλής κατάσταση από την οποία οι κοινωνίες πρέπει να ξεφύγουν. Για να τεθούν οι βάσεις για αυτή την διαφυγή, οι κυβερνήσεις πρέπει να συνειδητοποιήσουν περισσότερο τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν και να αναπτύξουν έναν ισχυρό θεσμικό μηχανισμό για την διαχείρισή τους. Αυτό περιλαμβάνει την ενσωμάτωση μιας μέριμνας για τα χειρότερα σενάρια σε σχετικούς τομείς χάραξης πολιτικής και την αποδοχή μιας ιδέας γνωστής ως «διαφορετική τεχνολογική ανάπτυξη» (differential technological development) -χαλιναγωγώντας εργασία που θα είχε δυνητικά επικίνδυνα αποτελέσματα, όπως η βιολογική έρευνα που μπορεί να οπλοποιηθεί, ενώ θα χρηματοδοτούνται και με κάθε τρόπο θα επιταχύνονται εκείνες οι τεχνολογίες που θα βοηθούσαν στη μείωση του κινδύνου, όπως η παρακολούθηση των λυμάτων για ανίχνευση παθογόνων.