Η Αμερική σε αποσύνθεση

Η πολιτική αποσύνθεση, λοιπόν, εμφανίζεται όταν τα θεσμικά όργανα αδυνατούν να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες εξωτερικές συνθήκες, είτε λόγω πνευματικής ακαμψίας είτε εξαιτίας τής δυνατότητας των κατεστημένων ελίτ να προστατεύσουν τις θέσεις τους και να εμποδίζουν την αλλαγή. Η φθορά μπορεί να ταλαιπωρήσει οποιονδήποτε τύπο πολιτικού συστήματος, αυταρχικό ή δημοκρατικό. Και ενώ τα δημοκρατικά πολιτικά συστήματα θεωρητικά έχουν μηχανισμούς αυτο-διόρθωσης που θα τους επιτρέψουν να μεταρρυθμιστούν, επίσης ανοίγουν τον εαυτό τους στην φθορά λόγω της νομιμοποίησης των δραστηριοτήτων των ισχυρών ομάδων συμφερόντων που μπορούν να μπλοκάρουν την αναγκαία αλλαγή.

Αυτό είναι ακριβώς ό, τι έχει συμβεί στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς πολλοί από τους πολιτικούς θεσμούς τους έχουν γίνει ολοένα και πιο δυσλειτουργικοί. Ένας συνδυασμός πνευματικής ακαμψίας και της δύναμης των εδραιωμένων πολιτικών παραγόντων εμποδίζει αυτούς τους θεσμούς από το να μεταρρυθμιστούν. Και δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι η κατάσταση θα αλλάξει πολύ, χωρίς ένα σημαντικό σοκ στην πολιτική τάξη.

ΕΝΑ ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑΤΩΝ

Οι σύγχρονες φιλελεύθερες δημοκρατίες έχουν τρεις κυβερνητικούς κλάδους - τον εκτελεστικό, τον δικαστικό και τον νομοθετικό - που αντιστοιχούν στις τρεις βασικές κατηγορίες πολιτικών θεσμών: Στο κράτος, στο κράτος δικαίου και στην δημοκρατία. Η εκτελεστική εξουσία είναι ο κλάδος που χρησιμοποιεί την εξουσία για να εφαρμόσει τους κανόνες και να εφαρμόσει την πολιτική˙ Το δικαστικό και το νομοθετικό σώμα περιορίζουν την εξουσία και να την κατευθύνουν σε δημόσιους σκοπούς. Στις θεσμικές προτεραιότητες τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες, με μακρά παράδοση δυσπιστίας στην κυβερνητική εξουσία, έχουν τονίσει πάντα τον ρόλο των θεσμικών οργάνων περιορισμού - το δικαστικό και το νομοθετικό σώμα – επί του κράτους. Ο πολιτικός επιστήμονας Stephen Skowronek έχει χαρακτηρίσει την αμερικανική πολιτική κατά την διάρκεια του 19ου αιώνα ως «κράτος των δικαστηρίων και των κομμάτων», όπου οι κυβερνητικές λειτουργίες που στην Ευρώπη θα είχαν εκτελεστεί από μια γραφειοκρατία τού εκτελεστικού κλάδου, αντ’ αυτού εκτελέστηκαν από τους δικαστές και τους εκλεγμένους αντιπροσώπους. Η δημιουργία μιας σύγχρονης, κεντρικής, αξιοκρατικής γραφειοκρατίας ικανής να ασκεί δικαιοδοσία σε ολόκληρη την επικράτεια της χώρας ξείνησε μόλις το 1880, και ο αριθμός των επαγγελματιών δημοσίων υπαλλήλων αυξήθηκε σιγά-σιγά μέσα από το New Deal, μισόν αιώνα αργότερα. Αυτές οι αλλαγές ήρθαν πολύ αργότερα και πιο διστακτικά από ό, τι σε χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Η στροφή προς ένα πιο σύγχρονο διοικητικό κράτος συνοδεύτηκε από μια τεράστια αύξηση στο μέγεθος της κυβέρνησης κατά την διάρκεια των μεσαίων δεκαετιών τού 20ου αιώνα. Τα συνολικά επίπεδα αμφότερων των φόρων και των κρατικών δαπανών δεν έχουν αλλάξει πολύ από το 1970˙ Παρά την αντίδραση ενάντια στο κράτος πρόνοιας που ξεκίνησε με την εκλογή τού προέδρου Ronald Reagan το 1980, το «μεγάλο κράτος» φαίνεται πολύ δύσκολο να διαλυθεί. Αλλά η φαινομενικά μη αναστρέψιμη αύξηση της έκτασης της κυβέρνησης στον 20ο αιώνα, έχει κρύψει μια μεγάλη αποκλιμάκωση τής ποιότητάς του. Αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιστρέψει με ορισμένους τρόπους στο να είναι ένα «κράτος δικαστηρίων και κομμάτων», δηλαδή ένα κράτος στο οποίο τα δικαστήρια και οι νομοθέτες έχουν σφετεριστεί πολλές από τις αρμόζουσες λειτουργίες τής εκτελεστικής εξουσίας, καθιστώντας την λειτουργία τής κυβέρνησης στο σύνολό της και ασυνάρτητη και αναποτελεσματική.

Η ιστορία των δικαστηρίων είναι η σταθερά αυξανόμενη δικαστικοποίησης των λειτουργιών που σε άλλες ανεπτυγμένες δημοκρατίες αντιμετωπίζονται από τις διοικητικές γραφειοκρατίες, οδηγώντας σε μια έκρηξη δαπανηρών αντιδικιών, σε βραδύτητα της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, και σε ιδιαίτερα ασυνεπή εφαρμογή των νόμων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα, αντί να υπάρχουν περιορισμοί στην κυβέρνηση, τα δικαστήρια έχουν γίνει εναλλακτικά μέσα για την επέκταση της κυβέρνησης.

Υπήρξε ένας παράλληλος σφετερισμός από το Κογκρέσο. Οι ομάδες συμφερόντων, που έχουν χάσει την ικανότητά τους να διαφθείρουν τους νομοθέτες άμεσα μέσω δωροδοκίας, έχουν βρει άλλα μέσα να γραπώνουν και να ελέγχουν νομοθέτες. Αυτές οι ομάδες συμφερόντων ασκούν επιρροή με τρόπο δυσανάλογο σε σχέση με την θέση τους στην κοινωνία, στρεβλώνουν τόσο τους φόρους όσο και τις δαπάνες, και αυξάνουν τα συνολικά επίπεδα του ελλείμματος λόγω της ικανότητάς τους να χειραγωγούν τον προϋπολογισμό υπέρ των συμφερόντων τους. Μπορούν επίσης να υπονομεύουν την ποιότητα της δημόσιας διοίκησης μέσα από τις πολλαπλές εντολές που προτρέπουν το Κογκρέσο να υποστηρίζει.

Και τα δύο φαινόμενα - η δικαστικοποίηση της διοίκησης και η εξάπλωση τής επιρροής των ομάδων συμφερόντων - τείνουν να υπονομεύσουν την εμπιστοσύνη που έχουν οι άνθρωποι στην κυβέρνηση. Η δυσπιστία απέναντι στην κυβέρνηση τότε διαιωνίζεται και αυτοτροφοδοτείται. Η δυσπιστία απέναντι στους εκτελεστικούς οργανισμούς οδηγεί σε απαιτήσεις για περισσότερους νομικούς ελέγχους στην κυβέρνηση, κάτι που μειώνει την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά της. Την ίδια στιγμή, η ζήτηση για δημόσιες υπηρεσίες προκαλεί το Κογκρέσο να επιβάλει νέες εντολές στην εκτελεστική εξουσία, κάτι που συχνά να αποδεικνύεται δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να εκπληρώσει. Και οι δύο διαδικασίες οδηγούν σε μείωση της γραφειοκρατικής αυτονομίας, που με την σειρά της οδηγεί σε άκαμπτη, δεσμευμένη από τους κανόνες, μη δημιουργική και ανομοιογενή κυβέρνηση.