Γιατί στην ΕΕ δεν θα υπάρξει φαινόμενο ντόμινο

Σε μια περίφημη ομιλία της τον Δεκέμβριο του 2016, η May επιχειρηματολόγησε για μια μεταβατική συμφωνία με την ΕΕ [33], αλλά ταυτόχρονα υποσχέθηκε τουλάχιστον δύο πράγματα που φαίνονται ασύμβατα με αυτό (το τέλος των δικαιωμάτων μόνιμης διαμονής της ΕΕ [34], καθώς και το τέλος της αρμοδιότητας του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων). Το πρώτο προκάλεσε ένα ρήγμα με την Βουλή των Λόρδων και η κυβέρνησή της πρόσφατα ηττήθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο [35], όταν προσπάθησε να παρακάμψει το Κοινοβούλιο. Εννέα μήνες μετά το δημοψήφισμα, η διαπραγματευτική θέση του Ηνωμένου Βασιλείου παραμένει συγκεχυμένη, με όχι λιγότερους από τρεις υπουργούς (συμπεριλαμβανομένου του Liam Fox) να συναγωνίζονται για τα φώτα της δημοσιότητας. Εν μέσω της αβεβαιότητας, πολλές εταιρείες έχουν ανακοινώσει σχέδια αποεπένδυσης. Η «γέννηση μιας νέας Βρετανίας» δεν έρχεται χωρίς τους πόνους της.

Από την πλευρά της, η ΕΕ αντιμετωπίζει ένα ναρκοπέδιο εκλογών φέτος, από την Ολλανδία στις 15 Μαρτίου μέχρι την Γαλλία τον Απρίλιο και την Γερμανία αυτό το φθινόπωρο, καθώς και πρόωρες εκλογές στην Ελλάδα και την Ιταλία μέσα σε 12 μήνες. Μεταξύ των κορυφαίων οικονομιών, μόνο η Ισπανία θα αποφύγει τις εκλογές. Μήπως αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει επιτέλους ένα ντόμινο;

Ένα αντι-ευρωπαϊκό λαϊκιστικό σάρωμα στην ήπειρο είναι δυνατό εντός του 2017, αλλά όχι πιθανό. Αυτό που είναι πιθανό είναι ότι αυτές οι εκλογές θα οδηγήσουν σε ένα βαθύτερα φιλοευρωπαϊκό αντίστροφο ντόμινο.

Μια συνεδρίαση της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον Μάρτιο του 2017. YVES HERMAN / REUTERS
----------------------------------------------------------

Οι συνήθως βαρετές ολλανδικές εκλογές απασχόλησαν τους παρατηρητές φέτος, με τους σχολιαστές (ιδιαίτερα [36] τους Βρετανούς [37]) να προβλέπουν ένα «Nexit» [38], ακόμη και όταν το ολλανδικό δίκαιο απαιτεί μια αλλαγή της ευρωπαϊκής Συνθήκης για να προκαλέσει ένα δημοψήφισμα. Πριν από τις εκλογές αυτής της εβδομάδας, η Daily Mail αποκαλούσε τον Geert Wilders, τον ηγέτη του Κόμματος της Ελευθερίας (PVV), ως «ένας δημαγωγός που θα μπορούσε να είναι το επόμενο καρφί στο φέρετρο της ΕΕ». Ο Wilders απόλαυσε μια απότομη αύξηση δημοφιλίας κατά την διάρκεια της κρίσης της μετανάστευσης˙ αλλά όπως και στις τελευταίες γενικές εκλογές [39], η υποστήριξη προς αυτόν βούλιαξε καθώς πλησίαζε η ημερομηνία [των εκλογών]. Η σκλήρυνση της στάσης του πρωθυπουργού, Mark Rutte, για τη μετανάστευση και την εξωτερική πολιτική έβαλε σε κίνδυνο το μόνο πραγματικό εκλογικό μήνυμα του Wilders ενώ υποσχόταν -μαζί με άλλα κόμματα- να τον παραμερίσει στις συνομιλίες [σχηματισμού κυβέρνησης] συνασπισμού. Μετά από βασανιστικές συζητήσεις, ο Rutte θα ηγηθεί μιας ακόμη κυβέρνησης, στην οποία οι πραγματικά κερδισμένοι στις εκλογές -το έντονα φιλοευρωπαϊκό D66 και οι Πράσινοι, αμφότεροι με σχεδόν τις ίδιες ψήφους ο καθένας με τον Wilders- πιθανότατα θα ενταχθούν.

Αν κάποιος παρακολουθεί τον αγγλο-[40] αμερικανικό [41] Τύπο [42] (και την υποστηριζόμενη από Κρεμλίνο αντήχησή του) [43]), φαίνεται ότι η Marine Le Pen και το κόμμα της, το Εθνικό Μέτωπο, είναι στα πρόθυρα της εξουσίας στην Γαλλία και ότι η ΕΕ σύντομα θα διαλυθεί. Η ανάλυση έδειξε ότι, κατά μέσο όρο, η Daily Express δημοσίευε [44] όχι λιγότερα από δύο άρθρα για την Le Pen κάθε μέρα. Ωστόσο, [η Le Pen] δεν είναι πουθενά πιο κοντά στην προεδρία από όσο ήταν ο πατέρας της ήταν πριν από 15 χρόνια, όταν έφτασε στον προεδρικό δεύτερο γύρο, μόνο για να ταπεινωθεί [45] από τον Ζακ Σιράκ.

Οι δημοσκοπήσεις για την Le Pen κυμάνθηκαν γύρω στο ένα τέταρτο του εκλογικού σώματος από το 2013, πιθανότατα δίνοντάς της ένα «πάτημα» στον δεύτερο γύρο των εκλογών. Αυτό είναι επειδή θα κατεβεί [στις εκλογές] με μια αφοσιωμένη βάση σε ένα κονιορτοποιημένο πεδίο. Αλλά σε έναν δεύτερο γύρο απέναντι σε έναν μόνο άλλον υποψήφιο, καμιά δημοσκόπηση ή μελέτη δεν την τοποθετεί ούτε στο ελάχιστο κοντά στη νίκη. Κάθε άλλος πιθανός υποψήφιος –ο καταπολεμούμενος Φρανσουά Φιγιόν ή ο σαν τον Ομπάμα Emmanuel Macron- θα την κερδίσει άνετα [46]. Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά αποδοκιμασίας της είναι σταθερά πάνω από το 50%. Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου η αποδοκιμασία προς τον Trump ήταν εξίσου υψηλή, η Le Pen θα χρειαστεί το 50% συν ένα των ψηφοφόρων για να κερδίσει τον δεύτερο γύρο. Ιστορικά, ο δεύτερος γύρος των εκλογών στην Γαλλία τείνει να σφίγγει [47], όπως έκανε το 2012 μεταξύ του Νικολά Σαρκοζί και του Φρανσουά Ολάντ, αλλά τα τελευταία 30 χρόνια δεν έχει υπάρξει ανατροπή στον δεύτερο γύρο.

Σίγουρα, υπάρχει πάντα η πρώτη φορά. Αλλά ακόμη και αν η Le Pen πρόκειται να αποκτήσει πρόσβαση στο Elysée, ένα δημοψήφισμα «Frexit» από την ΕΕ θα απαιτεί πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση ή την επίκληση του συνταγματικού προνομίου που δεν έχει δοκιμαστεί και έχει περικοπεί σε μεγάλο βαθμό [48] από την εποχή του Charles de Gaulle. Το Εθνικό Μέτωπο έχει σήμερα δύο βουλευτές [49] σε ένα Σώμα από 557˙ στις τελευταίες περιφερειακές εκλογές, κατάφερε να περάσει σε τρεις δεύτερους γύρους, αλλά έχασε και στους τρεις [50]. Μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι πάρα πολύ μακριά, ακόμα και για την πρόεδρο Le Pen.