Το μέλλον του γουάν

Οι εντάσεις στη νομισματική πολιτική της Κίνας προκύπτουν σαφώς από το ευρύ φάσμα των επίσημων δηλώσεων που προσπαθούν να την εξηγήσουν. Μερικοί αξιωματούχοι δηλώνουν ανοιχτά την προτίμησή τους στη διαφοροποίηση από το δολάριο, αλλά είναι προσεκτικοί να μην εκληφθεί ως έκκληση για υπεροχή του γουάν, ακόμη και μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Αντίθετα, προβλέπουν μια μακρά και πολύπλοκη διαδικασία αλλαγών στο διεθνές νομισματικό σύστημα, με την αυξημένη ζήτηση για γουάν ως επί το πλείστον να περιορίζεται στις αγορές της Ανατολικής Ασίας. Άλλοι πολιτικοί στο Πεκίνο υποστηρίζουν το να περιληφθεί το γουάν στα Ειδικά Τραβηκτικά Δικαιώματα και πιστεύουν ότι τα ΕΤΔ θα πρέπει να εκτοπίσουν τελικά το δολάριο από τη θέση τους ως το κύριο αποθεματικό νόμισμα στον κόσμο. Αλλά ακόμη και όταν προωθούν αυτό το όραμα για μια ριζικά αναμορφωμένη νομισματική τάξη, οι αξιωματούχοι αυτοί αποφεύγουν να αναγνωρίσουν μια πολιτική διεθνοποίησης του νομίσματος, μιλώντας αντί για αυτό για μια πιο περιορισμένη ατζέντα θεμάτων εμπορίου και διευκόλυνσης επενδύσεων. Αναφέρουν ότι η πολιτική τους είναι μια απάντηση στη ζήτηση της αγοράς. Με το να επιτρέψουν να χρησιμοποιηθεί το γουάν σε εμπορικές συναλλαγές, αυτοί οι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η Κίνα απλώς συμμορφώνεται με τις αιτήσεις των εισαγωγέων και των εξαγωγέων. Ισχυρίζονται ότι η Κίνα έχει συνάψει συμφωνίες swap με ξένες Κεντρικές Τράπεζες, μόνο επειδή οι ξένοι της το ζήτησαν - παρά το γεγονός ότι οι ξένοι που έχουν αξιοποιήσει μόνον ένα μικρό κλάσμα των swap σε γουάν από το σύνολο που έχει παράσχει το Πεκίνο.

Ωστόσο, ακόμη και αν οι ηγέτες της Κίνας προσπαθούν να εξορθολογίσουν μια αντιφατική πολιτική, θα ήταν λάθος να συμπεράνουμε ότι η διεθνοποίηση του γουάν είναι καταδικασμένη. Στο κάτω - κάτω, η Κίνα έχει διαχειριστεί κι άλλες αντιφάσεις επιτυχώς, συχνά προβαίνοντας σε μεταρρυθμίσεις όχι αντιμετωπίζοντας κατά μέτωπο το υπάρχον status quo, αλλά μάλλον επιτρέποντας σε μια εναλλακτική λύση να αναπτυχθεί γύρω από αυτό. Για παράδειγμα, στη δεκαετία του 1980, κατά τα πρώτα στάδια της μετάβασης από τον κεντρικό σχεδιασμό, οι αγρότες εξακολουθούν να απαιτούνται για την κάλυψη των ποσοστώσεων της εποχής του Μάο και πληρώθηκαν σε τιμές που καθορίστηκαν με κεντρικό σχεδιασμό, αλλά οι αγρότες είχαν επίσης τη δυνατότητα να πωλούν ό, τι παρήγαγαν πέραν των ποσοστώσεών τους στη νέα ελεύθερη αγορά. Σήμερα, οι ιδιωτικές εταιρείες συνυπάρχουν με κρατικές επιχειρήσεις και πενταετή σχέδια συνυπάρχουν με την καπιταλιστική ελευθερία έναντι όλων. Κατά παρόμοιο τρόπο, η Κίνα επιτρέπει την ελεύθερη αγορά κεφαλαίων σε γουάν να μεγαλώνει στο Χονγκ Κονγκ, παράλληλα με τη σε μεγάλο βαθμό ελλιπή σε μεταρρυθμίσεις, περιορισμένη αγορά κεφαλαίων στην ηπειρωτική χώρα. Το μείγμα πολιτικής μπορεί να μην είναι συνεπές, αλλά θα μπορούσε τελικά να αποδειχθεί αποτελεσματικό.

Πράγματι, η ασυνέπεια μπορεί να έχει κάποια πλεονεκτήματα. Επιτρέπει στην Κίνα να πειραματιστεί με τις αλλαγές ενώ διατηρεί τη δυνατότητα να υποχωρήσει αν οι ανεπιθύμητες συνέπειες γίνουν αφόρητες. Θα μπορούσε να επιτρέψει την προώθηση της ανάπτυξης της αγοράς του Χονγκ Κονγκ, έτσι ώστε τα απαραίτητα θεσμικά όργανα που χρειάζονται σε μια αγορά συναλλάγματος να μπορέσουν να διαμορφωθούν εκεί σταδιακά. Αν κινεζικές και ξένες εταιρείες εκδώσουν μεγαλύτερους όγκους ομολόγων σε CNH μικρής και μακράς διάρκειας, μια καθοδηγούμενη από την αγορά καμπύλη αποδόσεων θα προκύψει, οι κινέζοι traders θα μάθουν την τέχνη του αρμπιτράζ επιτοκίων και οι κινεζικές εταιρείες που χρησιμοποιούν αυτή την αγορά θα μάθουν τις ιδιαιτερότητες της διαχείρισης χαρτοφυλακίου. Το σύστημα μπορεί να ρυθμιστεί και να δοκιμαστεί πριν αναπτυχθεί στην ηπειρωτική χώρα, και, εν τω μεταξύ, μπορεί να δημιουργήσει ενδείξεις αξιών χρήσιμες στην κυβέρνηση της Κίνας. Αν το CNH ανατιμηθεί ξαφνικά έναντι του δολαρίου, αυτό θα προειδοποιήσει τις Αρχές για αυξανόμενη πίεσης από τους κερδοσκόπους. Εάν τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια αυξηθούν σε σχέση με τα μακροπρόθεσμα, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι επενδυτές έχουν γίνει απαισιόδοξοι για τις οικονομικές προοπτικές. Με τον καιρό, οι εγχώριες και οι υπεράκτιες αγορές θα μπορούσαν ενδεχομένως να συγκλίνουν καθώς θα χαλαρώνουν οι έλεγχοι επί των κεφαλαίων.

Βεβαίως, υπάρχει σημαντικός κίνδυνος ότι μια σταδιακή προσέγγιση - και η συνακόλουθη ένταση μεταξύ μιας ελεύθερης υπεράκτιας αγοράς και μιας ελεγχόμενης εγχώριας - θα μπορούσε να αποδειχθεί δύσκολα διαχειρίσιμη για την κινεζική κυβέρνηση. Το αυξανόμενο κόστος αγοράς δολαρίων για την Κεντρική Τράπεζα για να αντισταθμίσει διεθνή αποθεματικά σε γουάν στο Χονγκ Κονγκ θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους ξένους παίκτες να στοιχηματίσουν ότι η Κεντρική Τράπεζα θα επιδιώξει να μειώσει το κόστος της, επιτρέποντας ταχύτερη ανατίμηση του γουάν. Το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι ακόμη περισσότερες κερδοσκοπικές αγορές CNH , ξεκινώντας έναν φαύλο κύκλο. Ομοίως, η διαρροή κεφαλαίων από το Χονγκ Κονγκ προς την ηπειρωτική χώρα θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον πληθωρισμό. Όπως εξηγεί ο οικονομολόγος Robert McCauley [4], αυτό έπαθαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, όταν επέμειναν στον έλεγχο των κεφαλαίων για να αντιμετωπίσουν τις διευρυνόμενες υπεράκτιες δολαριακές αγορές στη δεκαετία του 1970. Αλλά είναι επίσης πιθανό ότι τα οφέλη από την πειραματική τεχνική της Κίνας θα μπορούσαν να αντισταθμίσουν το προφανές κόστος και τις αντιφάσεις. Όποιος έχει παρακολουθήσει τις εξαιρετικές οικονομικές επιδόσεις της Κίνας, που επιτεύχθηκαν αγνοώντας πολλές από τις αναπτυξιακές συνταγές της Δύσης, θα πρέπει να είναι μετριοπαθής στο να προβλέψει ότι η Κίνα θα ξεφύγει αναπόφευκτα αυτή τη φορά. Αλλά ακόμη και αν η σταδιακή πολιτική της Κίνας σε σχέση με το νόμισμά της στεφθεί με επιτυχία, το γουάν δεν πρόκειται να εκτοπίσει το δολάριο σύντομα. Το δολάριο κατέχει ένα πλεονέκτημα που ποτέ δεν είχε ο προκάτοχός του, η βρετανική λίρα: φοβερά βαθιές κεφαλαιαγορές, τόσο εντός όσο και εκτός των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες λειτουργούν κυρίως σε δολάρια.