Οι εκλογές και το σύστημα

Στις μέρες μας καθρεπτίζεται αντεστραμμένο το είδωλο της μεταπολίτευσης. Αυτή η Ελλάδα είναι «έργο των χειρών» των πολιτικών, κομματικών και κυβερνητικών επιλογών που κυριάρχησαν, αλλά και των επίμονων πλειοψηφικών και δημαγωγικών προτιμήσεων της κοινωνίας, που σήμερα πληρώνει τα σπασμένα. Οι κυβερνήσεις ήξεραν και ήθελαν τις συγκεκριμένες πρακτικές, με τις οποίες επιβλήθηκε ως καθεστώς ο κομματικός κυβερνητισμός. Αλλά και οι πολίτες καταλάβαιναν και επιβράβευαν την χειραγώγησή τους. Η στρέβλωση είναι θεσμική, πολιτική και κοινωνική και οι συνέπειές της ηθικές, πνευματικές, πολιτισμικές.

Όλοι οι κρίσιμοι οικονομικοί, κοινωνικοί και ψυχολογικοί δείκτες δείχνουν ότι οδηγούμαστε σε διαλυτικές εκρήξεις. Υπάρχει εκφυλιστικό και εκρηκτικό κρίμα, καθώς η διευρυνόμενη και εντεινόμενη ύφεση κατατρώει την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και την πολιτική σταθερότητα. Δεν σώζουν ούτε οι κατάρες ούτε οι προσευχές. Είναι η ώρα της αστραπής, που «αν είδες, είδες», όπως λέει ο ποιητής. Κι αυτό που υπάρχει και περιμένει να το δούμε όλοι, είναι η ανάγκη να αλλάξει αποφασιστικά το πολιτικό, κομματικό και κυβερνητικό σύστημα προστασίας του συλλογικού συμφέροντος και του δημοσίου χρήματος, να αναβαθμιστεί το σύστημα επικοινωνίας και ενημέρωσης, να σπάσουν οι αμαρτωλοί μηχανισμοί διαπλοκής και συναλλαγής μεταξύ κομμάτων, κράτους, μέσων ενημέρωσης και επιχειρηματικών συμφερόντων. Η διαφθορά δεν εγκαταστάθηκε από μόνη της ως δομή εξουσίας στο δημόσιο βίο.

Η Ελλάδα μικραίνει και φτωχαίνει. Κι όμως έχει δυνάμεις, δυνατότητες και πλούτο για μια καλύτερη προοπτική. Δεν αξίζει ο λαός μας τέτοιο κατάντημα ούτε οι νέοι και οι νέες μπορούν, αδιαμαρτύρητα, να γίνονται διαρκώς θυσία στο Μινώταυρο του χρέους. Οι αιτίες του διασυρμού και της αποτυχίας βρίσκονται μέσα στο πολιτικό σύστημα διακυβέρνησης, κοινοβουλευτικού κομματισμού και θεσμικής λειτουργίας του κράτους. Την ώρα που ανατρέπονται και διασύρονται τα ψεύτικα συνθήματα, οι παραταξιακοί μύθοι και τα ηγετικά πρόσωπα του δικομματικού μεταπολιτευτικού κατεστημένου, πρέπει να αλλάξουν τα αίτια και οι συσχετισμοί που εξέθρεψαν και επέβαλαν, για να τις προσκυνάμε, ανεπαρκείς και ιδιοτελείς ηγεσίες, ανάξιες και υποκριτικές πολιτικές, τυχαία και μοιραία πρόσωπα, που ακόμα και τώρα δεν αναλαμβάνουν ευθύνη για τίποτα, αλληλοκατηγορούνται και αλληλοχειροκροτούνται ευτυχή με τον εαυτό τους.

Οι προσεχείς εκλογές θα γίνουν σε συνθήκες εντελώς διαφορετικές από τις προηγούμενες. Το υπαρκτό θεσμικό και πολιτικό σύστημα, που επί δεκαετίες εξυμνήθηκε, ως το μόνο κατάλληλο για την πολιτική σταθερότητα και την ανάπτυξη της Ελλάδας, ώστε να είναι ισχυρή και σεβαστή στην Ευρώπη, αποδείχτηκε διαβρωμένο και διεφθαρμένο, υποκριτικό και συναλλασσόμενο, αναξιόπιστο και αναποτελεσματικό. Η ελληνική κοινωνία που σταθερά και εξακολουθητικά στη μεταπολίτευση, έδωσε στο δικομματισμό το μονοπώλιο της εξουσίας με εναλλασσόμενες αυτοδύναμες πλειοψηφίες ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, σήμερα κυριαρχείται και αναστατώνεται από συναισθήματα απογοήτευσης και θυμού, ανασφάλειας και αδικίας, ανισότητας και αμφισβήτησης των πάντων. Υπάρχει έντονο αντικοινοβουλευτικό και αντιπολιτικό κλίμα, που θα επηρεάσει την πορεία προς τις εκλογές και μετά, καθώς μπροστά μας υπάρχει μακρά περίοδος πολιτικής απροσδιοριστίας, κοινωνικής αναστάτωσης και απρόβλεπτων καταστάσεων. Η Ελληνική Δημοκρατία της μεταπολίτευσης χάνει τα συνταγματικά, κοινοβουλευτικά και αντιπροσωπευτικά χαρακτηριστικά της, από τις παρεμβάσεις και εντολές διεθνών μηχανισμών επιτήρησης και ελέγχου, που, μετά το κράτος δικαίου και το κοινωνικό κράτος, καταργούν και την συνταγματική διακυβέρνηση. Το μεταπολιτευτικό θεσμικό σύστημα κυβερνητικής και κρατικής λειτουργίας, αλλά και το πολιτικό σύστημα κομματικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, απονομιμοποιούνται κοινωνικά και ηθικά, απονευρώνονται και αποδυναμώνονται λειτουργικά, και διασύρονται γιατί δεν είναι σε θέση να διασφαλίσουν τη διαφάνεια, τη νομιμότητα, το συλλογικό συμφέρον, τον προοδευτικό εκσυγχρονισμό και την αντιμετώπιση της καθολικής καταστροφικής κρίσης που σαρώνει τη χώρα. Μαζί με την κοινωνική συνοχή και την αναπτυξιακή δυνατότητα της χώρας, πλήττονται ο δημοκρατικός συνταγματισμός, η πολιτική αυτονομία και αξιοπρέπεια, η ύπαρξη, η ταυτότητα και η προοπτική της χώρας. Ο ελληνικός συνταγματικός πατριωτισμός της νεώτερης ιστορίας μας παραδόθηκε στην δεσποτεία της διεθνούς επιτήρησης και τεχνοκρατίας των δανειστών.

Οι προσεχείς εκλογές θα είναι εκλογές εντελώς διαφορετικές από τις προηγούμενες και θα εκφράσουν ποιοτικά διαφορετικές συνθήκες που επικρατούν στην ελληνική πραγματικότητα, με εντελώς διαφορετικούς συσχετισμούς. Βρισκόμαστε σε ιστορικής σημασίας καμπή, που απαιτεί μεταβολές, ανατροπές και αλλαγές θεσμικών, πολιτικών και κομματικών δεδομένων πολύ μεγαλύτερες, πιο ουσιαστικές και αξιόπιστες, από όσες έγιναν ή διακηρύχθηκαν στα τελευταία σαράντα χρόνια. Τα πράγματα δεν θα αλλάξουν εύκολα ούτε γρήγορα. Η πορεία θα είναι προβληματική. Ο δημοκρατικά οργανωμένος τρόπος, για να εκφραστούν τα νέα δεδομένα, δεν είναι οι διεργασίες παρασκηνίων, ούτε οι επιρροές διεθνών κέντρων και εσωτερικής διαπλοκής, δεν είναι οι εκβιασμένες προσαρμογές, αλλά οι δημοκρατικές εκλογές. Οτιδήποτε γίνει για να παρακαμφθούν ή ελεγχθούν οι εκλογές, θα πάρει τον χαρακτήρα της εκτροπής. Δεν υπάρχει ιστορικό και κοινωνικό περιθώριο για παιχνίδια εξουσίας, επιρροής και πλουτισμού σε πολιτικό πλαίσιο με σημαδεμένα χαρτιά.

Εκλογές έπρεπε να έχουν γίνει προ πολλού. Όπως έπρεπε να μη χαθεί ο πολύτιμος χρόνος από το 2007 μέχρι το 2010, τουλάχιστον. Οι κυβερνήσεις δεν είχαν σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης που ερχότανε και το ήξεραν, διότι ήσαν απόλυτα ενημερωμένες. Δεν είχαν ούτε σχέδιο διαπραγμάτευσης στις κρίσιμες καμπές της κρίσης. Ζήτησαν την επιτήρηση και παραδόθηκαν στο καθεστώς των μνημονίων, παραδίδοντας στο κοινωνικό βάσανο εκατομμύρια πολίτες και στο διεθνή διασυρμό τη χώρα και την ταυτότητά μας. Θα έπρεπε να σιωπούν, θα ώφειλαν να αισθάνονται πολιτική ντροπή, «να τους αισχύνει η της πόλεως αισχύνη». Άλλωστε, τις διαδοχικές εξαγγελίες για μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα, σ’ όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, τις ματαιώνουν οι σκοπιμότητες και οι διαπλοκές του ίδιου του κυβερνητικού συστήματος κι όχι ο κακός θεός, ο κακός καιρός κι ο κακός εαυτός του Έλληνα.

Μετά από μια μακρά περίοδο ευκολιών, που κυριαρχούσαν τα αρεστά συνθήματα, περιπέσαμε σε ραγδαίες καταστάσεις, οι οποίες συνοδεύονται από ασφυκτικά διλλήματα, όχι μονάχα εκβιαστικά και σκηνοθετημένα, αλλά και ουσιαστικά και αναπόφευκτα: θα πτωχεύσουμε ή θα σωθούμε, θα δανειστούμε ή θα πάμε σε στάση πληρωμών, θα παραμείνουμε στην ευρωζώνη ή θα επιστρέψουμε στη δραχμή, θα γίνουν εκλογές ή θα παραταθεί η κυβέρνηση Παπαδήμου, θα προκύψει αυτοδύναμη μονοκομματική πλειοψηφία ή θα συγκυβερνήσουν ΝΔ και ΠΑΣΟΚ, θα σχηματιστεί κυβέρνηση προσωπικοτήτων ή θα επακολουθήσουν νέα μνημόνια.

Δεν είναι μονάχα τα καταιγιστικά διλήμματα, είναι και τα ατελείωτα σενάρια κινδυνολογίας, παραπολιτικής σπέκουλας και επικοινωνιακής μικρολογίας, που αποπροσανατολίζουν διχαστικά την κοινή γνώμη και συσκοτίζουν επικίνδυνα την πραγματικότητα, που θα κινείται μέχρι το 2060 στα εφαρμοστικά πλαίσια της επιτηρούμενης διακυβέρνησης.

Τα κόμματα του δικομματισμού θεωρούν πως η Ελλάδα τους χρωστάει και τους ανήκει. Θέλουν να περιθωριοποιούν την Αριστερά, να την λεηλατούν, να την ενοχοποιούν. Ποτέ δεν αποδέχτηκαν να εκλογικεύσουν τις σχέσεις τους με την Αριστερά, της επιφυλάσσουν την αλαζονεία του κατεστημένου, προς τον «φτωχό και ενοχλητικό συγγενή», ακόμα και τώρα που ο δικομματισμός, από είδωλο κατάντησε σκιάχτρο. Οι ισχυρές κυβερνήσεις με μονοκομματικές αυτοδυναμίες, στηρίχτηκαν στα καλπονοθευτικά εκλογικά συστήματα, στον περιορισμό της δύναμης της Αριστεράς, στον παρεμβατισμό εξωθεσμικών κέντρων, στη λεηλασία των συλλογικών αγαθών. Δυστυχώς τα μνημόνια, οι εφαρμοστικοί νόμοι και η δανειακή σύμβαση αποτελούν καθεστωτικό πλαίσιο και προαποφασισμένη κυβερνητική πολιτική. Η μεγάλη ευθύνη του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ είναι ότι δεν είπαν την αλήθεια ούτε τώρα αποκαλύπτουν την πραγματικότητα, δεν προετοιμάστηκαν ούτε προετοίμασαν τη χώρα, δεν μπόρεσαν να διαπραγματευτούν για τίποτε. Έτσι διαμορφώθηκε το σημερινό παρασύνταγμα των μνημονίων. Επειδή, όμως, η πολιτική είναι δυναμική διαδικασία σε διαρκή εξέλιξη, μπορούν και πρέπει να διαμορφωθούν συνθήκες και συσχετισμοί επαναδιαπραγμάτευσης, με κοινωνικά και αναπτυξιακά αντιστηρίγματα. Κάτι τέτοιο, βεβαίως, δεν θα γίνει από αυτούς που υπέγραψαν τις σημερινές συμφωνίες ούτε από όσους πιστεύουν πως «δεν γίνεται αλλιώς». Αυτή η αντίληψη για την πολιτική είναι κούφια, χωρίς ιστορικό, κοινωνικό και αξιακό περιεχόμενο. Σημαίνει προσαρμογή και διεκπεραίωση, όχι παρέμβαση για αλλαγή και ανασύνθεση. Σε όλη την Ευρώπη, όμως, κυριαρχεί το αίτημα για εγκατάλειψη της πολιτικής δημοσιονομικής πειθαρχίας κι επιτήρησης.

Στο δίλημμα των δυο κομμάτων «ή εμείς ή η ακυβερνησία», η απάντηση είναι το υπεύθυνο σχέδιο ανάκαμψης, αντιμετώπισης του χρέους, αναδιάρθρωσης του πολιτικού συστήματος, διαφορετικής κυβερνητικής πολιτικής. Ο κακέκτυπος επιγονισμός του ηγεμονικού δικομματισμού θα είναι η τελευταία πράξη της μεταπολιτευτικής αποσύνθεσης. Η εκλογική και πολιτική κατάρρευση του δικομματισμού σημαίνει πολλά και καινοφανή πράγματα, που ξεπερνούν τις ασκήσεις επί χάρτου εντός του μεταπολιτευτικού κυβερνητικού, πολιτικού και κομματικού πλαισίου, αλλά και των εξωθεσμικών παρασκηνίων.

Η πολιτική ζωή δεν διαθέτει αξιόπιστα εργαλεία αποτελεσματικού ελέγχου για τη χρηστή διαχείριση, την ορθολογική αξιοποίηση των πόρων, την συστηματική λογοδοσία των υπολόγων. Μέσα σε ένα τρύπιο διοικητικό και συμβατικό πλαίσιο ανθεί και οργιάζει το οργανωμένο έγκλημα των προμηθειών, του μαύρου πολιτικού χρήματος, των εξαγορών και των δωροδοκιών. Πολιτική ευθύνη σημαίνει έλεγχος, λογοδοσία, κύρωση. Τα γνωστά και ξέφτια επιφωνήματα πρωθυπουργών και κυβερνήσεων για ποινικοποίηση της πολιτικής ζωής, όταν υπάρχουν σκάνδαλα, είναι θρασύδειλες προφάσεις ενός συστήματος που γερνάει εν αμαρτίαις.

Η Αριστερά βρίσκεται μπροστά σε μεγάλη ιστορική ευθύνη. Κατά τη γνώμη μου πρέπει με συνέπεια να πείσει ότι η δική της ενίσχυση μπορεί αν αποτελέσει ισχυρό παράγοντα εναλλακτικής πολιτικής, απέναντι στο μνημονιακό μονόδρομο. Ότι η δική της ενίσχυση ανοίγει το δρόμο για ουσιαστικές αλλαγές στο πολιτικό σύστημα, την εκλογική νομοθεσία, το μοντέλο και το περιεχόμενο διακυβέρνησης. Ότι διεκδικεί τη μεγαλύτερη δυνατή δύναμη, γιατί έχει σοβαρό πρόγραμμα και ξέρει να το αξιοποιήσει, σε προγραμματική αλληλεγγύη με δυνάμεις σ’ όλη την Ευρώπη. Είναι, αναμφισβήτητα, ένας ιδιότυπος δογματισμός να θεωρεί η Αριστερά στην Ελλάδα ότι είναι εκτός ευθύνης για όσα συνέβησαν και συμβαίνουν ή να διακηρύσσει το αλάθητό της. Από την άλλη πλευρά αποτελεί προκλητική κομματική υποκρισία, να χρησιμοποιούν τα κόμματα του κατεστημένου δικομματισμού και των επικοινωνιακών μηχανισμών του, τις αδυναμίες ή αστοχίες της Αριστεράς ως άλλοθι για τις κυβερνητικές τραγικές αποτυχίες και εγκληματικές ευθύνες του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Έχει τις δικές της πληγές η Αριστερά ανεπούλωτες, από την ήττα, την πολυδιάσπαση, την κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, στις οποίες έχει προστεθεί και η αδυναμία, σε πανευρωπαϊκό πεδίο, μιας εναλλακτικής οραματικής στρατηγικής, ικανής να αναζωογονήσει την πολιτικά γερασμένη Ευρώπη, την παραδομένη στην ηγεμονία της χρηματοπιστωτικής παγκοσμιοποίησης και στον «πολιτικό ζουρλομανδύα» του συμφώνου σταθερότητας, όπως διορατικά φώναζε ο Ζακ Ντελόρ, που επιβεβαιώθηκε δραματικά από τις πολιτικές Μέρκελ, Σαρκοζί, για δημοσιονομική επιτήρηση. Η Αριστερά σε όλη την Ευρώπη ήταν πάντα υπέρ των δημοκρατικών εγγυήσεων ισονομίας, δικαιοσύνης, αλληλεγγύης και κοινωνικής προστασίας για τα δικαιώματα των ασθενέστερων. Σήμερα, που δεν πλήττονται μειοψηφίες, αλλά απογυμνώνονται οι πλειοψηφίες των εργαζομένων, των μεσαίων στρωμάτων και των ενεργών ηλικιών, η Αριστερά και πάλι πρέπει να δώσει τη μάχη για έναν νέο ανθρωπισμό του 21ου αιώνα εναντίον της βαρβαρότητας των αγορών, που εξουθενώνει τις ευρωπαϊκές κοινωνίες και την ανθρωπότητα.

Η κρίση αφορά ολόκληρη την Ευρώπη. Η σημερινή αρχιτεκτονική και πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδηγεί μακριά από την δημοκρατική, κοινωνική και οικολογική Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, μακριά από τους Ευρωπαίους πολίτες και τις κοινωνίες τους. Κυριαρχούν ο νεοφιλελεύθερος αυταρχισμός και η επιδίωξη Γερμανικής ηγεμονίας, με τρόπο προκλητικά ανιστόρητο. Είναι ώρα κρίσης για την Ευρώπη και πρόκλησης για την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Ένα μεγάλο πρόγραμμα για την Ευρώπη, τους δημοκρατικούς και κοινωνικούς θεσμούς της, την στήριξη και πρόοδο των λαών της, πέρα και πάνω από εθνικούς διαχωρισμούς και ενδοευρωπαϊκούς ανταγωνισμούς διευθυντηρίων, είναι το ζητούμενο της ιστορικής και πολιτικής ευθύνης, για τον 21ο αιώνα.

Η Αριστερά δεν έχει σήμερα την παρεμβατική παρουσία που θα έπρεπε να έχει. Σήμερα θα πρέπει να απευθυνθεί με ευθύτητα κι ευθύνη στην κοινωνία, χωρίς στρογγυλεμένα λόγια, αλλά και χωρίς αφορισμούς. Να προβάλει, με αξιώσεις κοινωνίας, και όχι με εσωκομματικές συνταγές, την εθνική στρατηγική για πολιτική σωτηρία της χώρας και για την προοπτική της επόμενης μέρας. Το πρόβλημα της Αριστεράς στην Ελλάδα και την Ευρώπη του 2011 δεν είναι ούτε η διαιώνιση του στερεότυπου κομματικού μοντέλου ούτε η ανακύκλωση του νεοεκσυγχρονιστικού κατεστημένου, που λέει ναι σε όλα για να αρέσει, ούτε στείρος κυβερνητισμός για αντικοινωνικές πολιτικές. Το πρόβλημα δεν είναι τα πρόσωπα και τα σχήματα της στιγμής και της ανάγκης. Η κυβερνητική λύση σημαίνει συγκεκριμένες επιλογές και διαθεσιμότητες, πολιτικές επιλογές και στρατηγικές στοχεύσεις, ήθος ζωής και προσφορά για τη Δημοκρατία και την κοινωνία. Σε συνθήκες αναγκαστικών μνημονιακών μονόδρομων το δίλημμα για την Αριστερά δεν είναι ρόλος εντολοδόχου κι εφαρμοστή. Η Αριστερά να διατυπώσει εναλλακτική πρόταση στο όνομα της οποίας να αξιώνει εθνική στρατηγική.

Όταν μιλάμε για ανανέωση, εξυγίανση, ανασύνθεση του πολιτικομματικού συστήματος, προφανώς δεν εννοούμε αμοιβαδοποιήσεις και προσωποκεντρικές διασπάσεις, αναδιάταξη γνωστών παραγοντισμών και ανακύκλωση του πολιτικαντισμού. Θέλει άλλο πολιτικό περιεχόμενο ζωής και αξιών η νέα, άκρως τραυματική, περίοδος της ιστορίας μας.

Όταν λέμε αναδιάρθρωση του πολιτικού σκηνικού, σημαίνει πολλά και συγκεκριμένα πράγματα, που θα αλλάξουν τη βάση τις δομές και τις λειτουργίες της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής εξουσίας. Από τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των κομμάτων μέχρι το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο. Από διοίκηση, μέχρι τους ελεγκτικούς μηχανισμούς δαπανών, συμβάσεων, προμηθειών και προγραμμάτων. Από το εκλογικό σύστημα, τον αριθμό των βουλευτών και τη λειτουργία της Βουλής, χωρίς την κομματική πειθαρχία μέχρι την αξιοποίηση των λαϊκών δημοψηφισμάτων, την πραγματική ανεξαρτησία της νομοθετικής λειτουργίας και της Δικαιοσύνης. Από την αλλαγή της εκλογικής περιόδου σε υποχρεωτική τριετία μέχρι την κατάργηση των προνομίων ασυλίας και βουλευτοκρατίας, μέχρι τον τρόπο επιλογής υποψηφίων από τα κόμματα και τον τρόπο διαχείρισης των οικονομικών τους. Από τον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό των κομμάτων έναντι του σημερινού αρχηγισμού και παραταξιακού παραγοντισμού μέχρι την αναθεώρηση του Συντάγματος, την κατάργηση της νομοθεσίας περί ευθύνης υπουργών και την εξασφάλιση πολιτικής λογοδοσίας και κυρώσεων. Πρώτιστη αναγκαιότητα είναι πλέον ο προοδευτικός εκσυγχρονισμός των κομμάτων, κυβέρνησης, κράτους, θεσμών.

Η ένταξη στο ΕΥΡΩ ήταν ένα μεγάλο βήμα για την Ελλάδα και την υποστήριξα, όταν άλλοι την πολεμούσαν. Όμως, την παρουσία μας στο ΕΥΡΩ, τη διαχειρίστηκαν δυνάμεις κατώτερες των περιστάσεων και μετέτρεψαν, ένα αποφασιστικό βήμα, σε ελεύθερη πτώση προς το αδιέξοδο. Προφανώς και πρέπει να αγωνιστούμε να μείνουμε στην Ε.Ε. Να αγωνιστούμε ν’ αλλάξουν τα πράγματα στην Ευρωζώνη. Προφανώς και πρέπει να διαπραγματευόμαστε σκληρά, μετρώντας τις αντοχές του λαού μας και τις υπαρκτές αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας. Να βγούμε από τις συνθήκες πολιτικής υποτίμησης, οικονομικής χρεοκοπίας, κοινωνικής αποδιάρθρωσης και αναπτυξιακής ερήμωσης. Αρκετά παίζουν εγκληματικά παίγνια οι άλλοι στην Ελλάδα Ας πάψουμε κάποτε κι εμείς να παίζουμε αυτοκαταστροφικά μαζί της.

Το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ έχουν την ευθύνη γιατί η Ελλάδα έφτασε το 2009 στο σημείο μηδέν της ανάπτυξης και της πολιτικής. Η διετία της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου έχει επιβαρυντική σημασία, γιατί οδήγησε στην υποτέλεια της επιτήρησης και στον καταναγκασμό των μνημονίων. Σήμερα, η ελληνική πολιτική πραγματικότητα είναι σαν σπασμένο ξεκούρντιστο παιχνίδι. Ακόμα και τώρα στον κομματικό διάλογο κυριαρχεί η προπέτεια και η μικροπαραταξιακή κουλτούρα προηγούμενων δεκαετιών. Φτάσαμε ως εδώ τραγουδώντας κομματικά εμβατήρια. Η κυβέρνηση Παπαδήμου σχηματίστηκε όταν, με πολιτική ευθύνη, είχαν εξαντληθεί τα περιθώρια. Είναι πολλά τα συνταγματικά, κοινοβουλευτικά και πολιτικά προβλήματα που δημιούργησε η επιλογή αυτή. Η σύνθεσή της και λειτουργία της ακύρωσαν τις εξαγγελίες που τη συνόδευαν. Πίσω, όμως, απ’ αυτά υπάρχουν το ΠΑΣΟΚ κι η ΝΔ, με αδυναμία διαχείρισης της κρίσης, αλλά και οι μηχανισμοί επικοινωνίας με ασυνάρτητη και τρομοκρατική ενημέρωση, που προκαλεί σύγχυση. Αυτά που δεν έγιναν, εδώ και χρόνια, ενώ μπορούσαν να γίνουν, αποτελούν πολιτικό έγκλημα. Σήμερα, είμαστε με τη θηλιά στο λαιμό και κάθε τόσο σφίγγουν ή χαλαρώνουν το σχοινί τα συμφέροντα των δανειστών. Η ασφυκτική επιτήρηση δεν αφήνει αυτονομία κινήσεων και κρατάει τη δαμόκλειο σπάθη της χρεοκοπίας πάνω μας. Ας μην κάνουμε ασκήσεις επί χάρτου με υποθετικά ή εκβιαστικά σενάρια. Η Ελλάδα είναι στο πεδίο βολής της ιστορίας, πειραματόζωο των νέων εξουσιών της χρηματοοικονομίας και τεχνοκρατίας των αγορών.

Με βίαιο τρόπο περιπέσαμε στη χλεύη και στην εκμετάλλευση δανειστών, τοκογλύφων και τοποτηρητών. Δεν έχει προηγούμενο τέτοιο κατάντημα πολιτικής παράλυσης, θεσμικής διάλυσης και κοινωνικής ανάφλεξης. Το υπάρχον πολιτικό σύστημα διαμορφώνει όρους ακυβέρνητης κι ασύνταχτης κρίσης. Έχει διαρραγεί η νομιμοποίηση λαϊκής αντιπροσώπευσης και κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Όμως, αντί να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι, φλυαρούν σαν επιτελάρχες της καταστροφής. Τα διαδραματιζόμενα δημιουργούν αρνητικό κοινωνικό και πολιτικό νόημα στις νεότερες ηλικίες, για το δημοκρατικό συνταγματισμό της ιστορίας μας. Βλέπεις στα μέσα ενημέρωσης να κυριαρχεί η επικοινωνιακή θορυβώδης νεύρωση για την κρίση και σε πιάνει θλίψη και οργή. Είναι σκληρή η ώρα της αποκάλυψης των ανεπαρκών και υποκριτικών ηγεσιών, της ιδιοτελούς και αδίστακτης χρήσης της πολιτικής για επιβεβαίωση και παραγοντισμό, η στείρα παραταξιοποίηση κράτους, θεσμών, οικονομίας, κοινωνίας. «Η Ελλάδα που πατούσε στέρεα στη θάλασσα», όπως λέει ο ποιητής, ναυαγισμένη τώρα, πρέπει να ανοιχτεί ξανά στο δρόμο για την Ιθάκη, να ξαναπλεύσει, έστω και με σπασμένα κουπιά.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση https://twitter.com/#!/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση http://www.facebook.com/pages/Foreign-Affairs-Hellenic-Edition/191397164...