Το παράδειγμα του Μεξικό

Τραυματισμένο από τη διαφθορά και την ατιμωρησία, το κράτος δεν κατορθώνει να παρέχει τη στοιχειώδη ασφάλεια σε πολλούς πολίτες. Σε πολλά μέρη της χώρας λείπει η αποτελεσματική αστυνομική δύναμη και το αξιόπιστο δικαστικό σύστημα. Νέα μέσα, όπως ο νόμος για την ελευθερία της πληροφορίας και η αυξημένη κάλυψη από τον τύπο, συνέβαλαν στην αποκάλυψη αδικιών. Ωστόσο, η χρήση αυτών των ελευθεριών συχνά γίνεται με σπασμωδικό τρόπο, κυρίως σε πολιτειακό και σε τοπικό επίπεδο, όπου αντιδρούν οι πολιτικοί και τα κατεστημένα συμφέροντα. Μέχρι τώρα ελάχιστες εξόφθαλμες περιπτώσεις έχουν επιτυχώς παραπεμφθεί στη δικαιοσύνη. Η ισχύουσα στο Μεξικό απαγόρευση επανεκλογής κάθε αξιωματούχου, από τον δήμαρχο μέχρι τον πρόεδρο, κάνει τους πολιτικούς να αναλώνονται στο να γίνονται ευχάριστοι στους ηγέτες των κομμάτων (για να πετύχουν τον διορισμό τους σε κάποια άλλη θέση), παρά στο να υπηρετούν τους εκλογείς τους. Ηγετικές προσωπικότητες της κοινωνίας των πολιτών έχουν ζητήσει αναθεώρηση του συντάγματος, αλλά οι μέχρι τώρα προσπάθειές τους έχουν αποτύχει.

Τα τελευταία χρόνια, η Πόλη του Μεξικού έχει λάβει ορισμένα διορθωτικά μέτρα, με αποτέλεσμα τα ποσοστά της βίας να παρουσιάζουν κάμψη σε επικίνδυνα μέρη όπως η Σιουδάδ Χουάρες, και σταθεροποίηση σε εθνικό επίπεδο. Εντούτοις, η διαδικασία για την εκ βάθρων μεταρρύθμιση της επιβολής του νόμου και της δικαιοσύνης στο Μεξικό, είναι ακόμη σε εξέλιξη. Η χώρα θα πρέπει να βελτιώσει την εκπαίδευση στον χώρο της αστυνομίας και να επεκτείνει τις μεταρρυθμίσεις πέρα από το εθνικό επίπεδο, ώστε να έχει απτά αποτελέσματα και στο πολιτειακό -αλλά και στο τοπικό- επίπεδο. Θα πρέπει, επίσης, να ολοκληρώσει τον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης, αποκτώντας δικαστήρια που θα τιμωρούν τους ενόχους και θα αφήνουν ελεύθερους τους αθώους. Αν και η κυβέρνηση έχει δώσει υποσχέσεις και για τα δύο προαναφερθέντα, μένει να αποδειχθεί αν ο Πένια Νιέτο θα κάνει ό,τι είναι αναγκαίο, διοχετεύοντας όλες τις δυνάμεις της κυβέρνησής του για την επίτευξη αυτών των στόχων.

Αν το Μεξικό κατορθώσει ν’ αντιμετωπίσει αυτές τις προκλήσεις, θα αναδυθεί ως ισχυρός παίκτης στο διεθνές προσκήνιο. Ένα δημοκρατικό και ασφαλές Μεξικό θα προσελκύσει δισεκατομμύρια δολάρια ξένων επενδύσεων και θα ανεβεί τα ψηλότερα σκαλοπάτια της παγκόσμιας οικονομικής κλίμακας. Μια ισχυρή ανάπτυξη θα συμβάλει στη μείωση της μετανάστευσης αλλά και στην αύξηση του εμπορίου με τις ΗΠΑ, πράγμα που θα είναι ευεργετικό για τους Αμερικανούς εργοδότες αλλά και για τους εργαζομένους. Το Μεξικό, που έχει ήδη αυξήσει την επιρροή του στο G-20 και σε άλλους πολυμερείς οργανισμούς, θα μπορούσε να γίνει κάτι περισσότερο από μεσάζων εξουσίας στους διεθνείς οργανισμούς κι έτσι να συμβάλει στη δημιουργία νέων συμφωνιών στον χώρο της οικονομίας, του εμπορίου και της κλιματικής αλλαγής.

Ύστερα από τρεις δεκαετίες μεταρρυθμίσεων, το Μεξικό σφυρηλατεί ακόμη τη γεωπολιτική, οικονομική και κοινωνική ταυτότητά του. Αν συνεχίσει στον δρόμο που το οδηγεί στις πρώτες δέκα θέσεις της παγκόσμιας οικονομίας, μπορεί να γίνει μια ισχυρή δημοκρατία με κοινωνικό κέντρο βάρους τη μεσαία τάξη και ένας αξιόπιστος παγκόσμιος παίκτης. Ειδάλλως, μπορεί να χαθεί μέσα στα προβλήματά του, τη βία, το έγκλημα, τις ρημαγμένες υποδομές, το ανεπαρκές εκπαιδευτικό σύστημα, τους οικονομικούς περιορισμούς και την επίμονη διαφθορά. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το μέλλον του Μεξικού θα επηρεάσει τις Ηνωμένες Πολιτείες.

ΣΥΝΕΤΑΙΡΟΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΡΩΝ

Από τότε που εφαρμόστηκε η NAFTA, το εμπόριο ΗΠΑ- Μεξικού υπερτριπλασιάστηκε. Εμπορεύματα αξίας μεγαλύτερης του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων μεταφέρονται καθημερινώς μέσω των συνόρων ΗΠΑ-Μεξικού, καθώς και 3.000 άνθρωποι, 12.000 φορτηγά και 1.200 βαγόνια τραίνων. Μόνο ο Καναδάς ξεπερνά το Μεξικό ως προορισμός για τα αμερικανικά προϊόντα. Οι πωλήσεις αμερικανικών προϊόντων στο Μεξικό υποστηρίζουν θέσεις εργασίας για περίπου έξι εκατομμύρια Αμερικανούς, σύμφωνα με έκθεση του Μεξικανικού Ινστιτούτου του Διεθνούς Κέντρου Γούντροου Γουίλσον. Αλλά και η σύνθεση αυτού του διμερούς εμπορίου έχει αλλάξει μέσα στις τελευταίες δεκαετίες. Περίπου το 40% των προϊόντων που σήμερα κατασκευάζονται στο Μεξικό, έχουν ανταλλακτικά προερχόμενα από τις ΗΠΑ. Πολλά καταναλωτικά αγαθά, όπως αυτοκίνητα, τηλεοράσεις και υπολογιστές, διέρχονται περισσότερες από μια φορά τα σύνορα κατά τη διάρκεια της παραγωγής τους.

Βεβαίως, αυτή η διαδικασία σημαίνει ότι κάποιες αμερικανικές θέσεις εργασίας έχουν χαθεί προς όφελος του Μεξικού. Πλην όμως, αυτός ο διασυνοριακός τρόπος παραγωγής είναι γενικά καλός για την απασχόληση στις ΗΠΑ. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αμερικανικές επιχειρήσεις που διατηρούν δραστηριότητα και στο εξωτερικό, είναι πιθανότερο να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας στην εγχώρια αγορά, σε σύγκριση με εκείνες που έχουν ως αποκλειστική βάση τους το αμερικανικό έδαφος. Βασιζόμενοι σε στοιχεία που συνέλεξαν σε εμπιστευτική βάση από χιλιάδες μεγάλες αμερικανικές βιομηχανίες, οι επιστήμονες Μιχίρ Ντεσάι, Σ.Φριτς Φόλεϊ και Τζέιμς Χάινς ανέτρεψαν τη μέχρι τότε συμβατική γνώση με μια μελέτη τους το 2008, σύμφωνα με την οποία οι επιχειρήσεις που επεκτείνουν σε διεθνές επίπεδο τις επενδύσεις και τις θέσεις εργασίας, επενδύουν περισσότερα και προσλαμβάνουν περισσότερους και στο ίδιο το εσωτερικό της χώρας τους. Το άνοιγμα των επιχειρήσεων στο εξωτερικό τις κάνει πιο παραγωγικές και ανταγωνιστικές. Έτσι, με τα βελτιωμένα προϊόντα τους, τις χαμηλότερες τιμές τους, και τις υψηλότερες πωλήσεις τους, καθίστανται ικανές να δημιουργούν θέσεις εργασίας οπουδήποτε. Η Ουάσιγκτον θα πρέπει να επικροτεί την εξάπλωση των αμερικανικών εταιρειών στο Μεξικό, επειδή η αύξηση της διασυνοριακής παραγωγής και των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο χωρών, θα ενισχύσει την αμερικανική απασχόληση και την ανάπτυξη. Το Μεξικό είναι ένας έτοιμος, πρόθυμος και οικονομικά ισχυρός εταίρος, με τον οποίον οι ΗΠΑ διατηρούν δεσμούς στενότερους παρά με οποιαδήποτε άλλη χώρα με αναδυόμενη αγορά.