Τζιχάντ δίχως στρατιώτες

Αλλά η επικείμενη απουσία των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων από το πεδίο τής μάχης θα καταστήσει ολοένα και πιο δύσκολο στους Ταλιμπάν να πείσουν τους οπαδούς τους ότι απελευθερώνουν την γη τους από ξένους κατακτητές. Μετά το 2014, οι περισσότερες στρατιωτικές επιχειρήσεις των Ταλιμπάν θα διεξάγονται σε βάρος αφγανικών στόχων. Αν και οι Ταλιμπάν έχουν πολεμήσει αμφότερες τις ξένες στρατιωτικές δυνάμεις και τις αφγανικές δυνάμεις ασφαλείας, η προπαγάνδα όπως αυτή της Lahya συγχέει αυτά τα δύο σε έναν ενιαίο εχθρό. Με την πιθανότητα να μην υπάρχουν ορατές ξένες δυνάμεις, η ταμπέλα «καθεστώς σκλαβιάς» για την κυβέρνηση στην Καμπούλ θα πάψει να είναι ελκυστική μεταξύ των Αφγανών πολιτών και των δυνητικών μαχητών. Τα τελευταία χρόνια, οι τοπικές πολιτοφυλακές, με τη μορφή τής αφγανικής Τοπικής Αστυνομίας έχουν αναδυθεί για να πολεμήσουν τους Ταλιμπάν στις επαρχίες τής ενδοχώρας των Ταλιμπάν, απόδειξη ότι το κίνημα χάνει την επίδρασή του στην φαντασία των Παστούν. Παρά αυτές τις εξελίξεις, η παρουσία ξένων στρατευμάτων αποτελεί ακόμα τον θεμέλιο λίθο όλων των επιχειρημάτων των Ταλιμπάν υπέρ του πολέμου, τα οποία κυμαίνονται από την υπεράσπιση του Ισλάμ ως την αντίσταση «στις αισχρολογίες και την ηθική διαφθορά που έρχεται από τη Δύση».

Το μόνο επιχείρημα των Ταλιμπάν που θα μπορούσε φαινομενικά να επιβιώσει από την αποχώρηση του ΝΑΤΟ είναι η μοναδική απαίτηση για την αποκατάσταση του Ισλαμικού Εμιράτου. Αλλά αυτός ο μάλλον απίθανος στόχος έχει τα δικά του προβλήματα. Κατ’ αρχάς, η επιδίωξη ενός εμιράτου συνεπάγεται την εκχώρηση της απόλυτης εξουσίας στον ηγέτη των Ταλιμπάν, κάτι που αποκλείει κάθε συμβιβασμό με άλλες αφγανικές ομάδες. Τέτοιες ρητορικές διακινδυνεύουν την ενοποίηση των αντι-Ταλιμπάν δυνάμεων σε μια ευρεία ζώνη της αφγανικής κοινωνίας που είναι εχθρικά αντίθετη σε μια επιστροφή τής κυριαρχίας των Ταλιμπάν όπως στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η αποκατάσταση του εμιράτου θα μπορούσε να υποχρεώσει επίσης τους Ταλιμπάν να φέρουν τον εμίρη τους, τον Μουλά Ομάρ, έξω από την κρυψώνα του για να αναλάβει την θέση του στην κορυφή τής στρατιωτικής ιεραρχίας που καθορίζεται στην Lahya. Έτι περαιτέρω, παρά την επιμονή τους για την αποκατάσταση του Ισλαμικού Εμιράτου, οι Ταλιμπάν δεν έχουν μελετήσει το τι θα μπορούσε να προσφέρει ή να περιλαμβάνει ένα τέτοιο σύστημα, πέραν των γενικών υποσχέσεων περί Ισλάμ και ασφάλειας.

ΜΕΤΑ ΤΟ 2014

Παρά το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ της ρητορικής και της πραγματικότητας στο Αφγανιστάν, οι Ταλιμπάν δεν θα είναι το πρώτο μαχητικό πολιτικό κίνημα που θα προσπαθήσει να διατηρήσει τον ένοπλο αγώνα με ξεπερασμένες και λανθασμένες ιδέες. Θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι πολεμά τους Αμερικανούς, ακόμη και αφότου οι διεθνείς δυνάμεις θα έχουν αποχωρήσει, ή ότι αγωνίζεται για ένα Ισλαμικό Εμιράτο χωρίς να φαίνεται κανένα σημάδι τού εμίρη του. Η ηγεσία θα μπορούσε να εκδίδει ανακοινώσεις στο όνομά του και να δίνει διαβεβαιώσεις ότι είναι ασφαλής. Η ηγεσία θα εναποθέσει τις ελπίδες της σε στρατιωτικά οφέλη, όπως η κατάληψη απομακρυσμένων περιοχών ή το κλείσιμο αυτοκινητοδρόμων. Η εντύπωση της δυναμικής μπορεί να τονώσει το ηθικό και να αντισταθμίσει το οποιοδήποτε μειωμένο δέλεαρ της ιδεολογικής αφήγησης.

Εναλλακτικά, οι μαχητές των Ταλιμπάν θα μπορούσαν να αναπτύξουν μια νέα και διχαστική ρητορική, περισσότερο προσαρμοσμένη σε έναν εμφύλιο πόλεμο. Αυτό συνεπάγεται την ανάδειξη άλλων αφγανικών ομάδων ως εχθρούς του Ισλάμ. Θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την θρησκευτική ρητορική εναντίον των Σιιτών Χαζάρα και να επανέλθουν σε μια εκδοχή του παλιού επιθετικού προσδιορισμού τους για τους βόρειους – «sharaf fasad», ή αλλιώς διασπορείς τής διαφθοράς. Σε κάθε περίπτωση, οι στρατιωτικοποιημένοι θρησκευτικοί ηγέτες των Ταλιμπάν, οι οποίοι οφείλουν το κύρος τους (και, συνεπώς, τα όπλα και τους πόρους τους) στη φήμη τους ως υπερασπιστές τού Ισλάμ, μπορεί να αναμένεται ότι θα συνεχίσουν να αρθρώνουν τα βασικά επιχειρήματα της τζιχάντ ως ιερό καθήκον, ανεξάρτητα από τον τρέχοντα εχθρό ή τις πηγές παραπόνων.

Αλλά ένας εμφύλιος πόλεμος θα μπορούσε να είναι ακριβώς το πράγμα που θα ανατρέψει την ισορροπία κατά των Ταλιμπάν. Όπως και οι σκεπτικιστές στο μνημόσυνο του Sebghatullah, πολλοί Αφγανοί επικρίνουν τους Ταλιμπάν επειδή τους έσυραν σε έναν εμφύλιο πόλεμο, ακόμη και αν πολλοί παραμένουν σε γενικές γραμμές συμπαθούντες την έννοια της ιερής τζιχάντ. Η αφγανική κοινή γνώμη κρίνει αυστηρά οποιονδήποτε είναι υπαίτιος υπόθαλψης ενδοαφγανικής φραξιονιστικής διαμάχης. Βάζοντας κατά μέρος την προπαγάνδα των Ταλιμπάν, η λαϊκή αφήγηση στο Αφγανιστάν κάνει διάκριση μεταξύ της νομιμοποιημένης αντισοβιετικής τζιχάντ της δεκαετίας του 1980 και της μη νομιμοποιημένης φατριαστικής πάλης της δεκαετίας του 1990. Καθώς η σύγκρουση μετατρέπεται σε μια υπονόμευση Αφγανού προς Αφγανό, οι επικριτικές φωνές θα γίνουν πιο δυνατές, ένα κοινό έτοιμο, ανοιχτό σε νέα ρητορική που λέει ότι ο χρόνος για την ένοπλη πάλη έχει περάσει. Μία από αυτές τις αναδυόμενες φωνές είναι ο πρώην υπουργός Οικονομικών των Ταλιμπάν, Agha Jan Motasim, ο οποίος έδωσε μια σειρά συνεντεύξεων ζητώντας από το κίνημα να προχωρήσει πέρα από τον ένοπλο αγώνα.