Τα πυροτεχνήματα της Γάζας

Η ρίψη ρουκετών τής Χαμάς στο Ισραήλ έχει κατά καιρούς περιγραφεί από τον διεθνή Τύπο με δεινούς όρους - ως μια «ασταμάτητη επίθεση [1]», μια «αφόρητη» και «συνεχής» επίθεση που έχει «παραλύσει την χώρα» και κάνει την ζωή «ανυπόφορη [2]» για τους απλούς Ισραηλινούς. Ένα ρεπορτάζ τού CNN υποστήριξε ακόμα [3] ότι Ισραηλινοί στρατιώτες κατέρρεαν από το ψυχολογικό τραύμα λόγω των εκρήξεων. Φτιάχτηκε ένα μοχθηρό πορτρέτο τής Χαμάς και της στρατιωτικής στρατηγικής της, που θα μπορούσε ακόμα και να διαβαστεί ως μια σιωπηρή έγκριση του δεδηλωμένου στόχου τού Ισραήλ να αφοπλίσει την οργάνωση με στρατιωτική δύναμη.

Όμως, μια πιο προσεκτική εξέταση των στρατιωτικών δυνατοτήτων και των στόχων τής Χαμάς αποκαλύπτει μια πολύ διαφορετική εικόνα. Το μεγαλύτερο μέρος τού οπλοστασίου τής Χαμάς αποτελείται από ερασιτεχνικούς πυραύλους που είναι αναμφισβήτητα ανίκανοι να προκαλέσουν μαζικούς θανάτους αμάχων, ισοπέδωση πολυκατοικιών, ή να προκαλέσουν πυρκαγιές τέτοιες που καταστρέφουν ολόκληρες πόλεις. «Οι ρουκέτες τής Χαμάς μπορούν να σκοτώσουν ανθρώπους και το έχουν κάνει», μου είπε πρόσφατα ένας βετεράνος τής CIA ο οποίος πέρασε την καριέρα του παρακολουθώντας τις στρατιωτικές δυνατότητες των Ισραηλινών και των Παλαιστινίων, «αλλά σε σύγκριση με αυτά που χρησιμοποιούν οι Ισραηλινοί, οι Παλαιστίνιοι εκτοξεύουν πυροτεχνήματα». Μακράν τού να δικαιολογεί τις εδαφικές [πολεμικές] επιχειρήσεις στην Γάζα, η φύση τού οπλοστασίου τής Χαμάς κάνει την εξελισσόμενη στρατιωτική επιχείρηση του Ισραήλ εντελώς αντιπαραγωγική.

Κατά την έναρξη της τρέχουσας σύγκρουσης, σύμφωνα με τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (Israeli Defense Forces, IDF, δηλαδή ο ισραηλινός στρατός), η Χαμάς είχε 6.000 ρουκέτες αναπτυγμένες στην Γάζα, με άλλες επιπλέον 5.000 αναπτυγμένες από τις φιλικές προς αυτήν οργανώσεις, την Ισλαμική Τζιχάντ και τις Επιτροπές Παλαιστινιακής Αντίστασης. Το συνολικό τους οπλοστάσιο αποτελείται από τέσσερις τύπους πυραύλων: Τον μικρής εμβέλειας πύραυλο Κασάμ με εμβέλεια 17,7 χιλιομέτρων (11 μίλια)˙ Τον πύραυλο Grad με εμβέλεια 48 χιλιόμετρα (30 μίλια)˙ Τον Μ-75 με εμβέλεια 75 km (46 μίλια)˙ Και τον Μ-302 με εμβέλεια 160 km (99 μίλια). Ο M-302 είναι μακράν ο πιο εξελιγμένος πύραυλος στο οπλοστάσιο, ικανός να φθάνει την Χάιφα, η οποία είναι 90 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη της Γάζας.

Αλλά, ακόμα κι αν Γάζα διαθέτει χιλιάδες ρουκέτες, ένας μεγάλος αριθμός των οποίων μπορεί να φτάσει το κεντρικό Ισραήλ, το οπλοστάσιο τής Χαμάς αποτελεί μόνο μια αμελητέα απειλή για τον πληθυσμό τού Ισραήλ. Η συντριπτική πλειοψηφία των ρουκετών τής Χαμάς είναι οι απλοϊκές Κασάμ που κατασκευάζονται στην Γάζα σε πρωτόγονα εργαστήρια μετάλλου, γεμάτα με τόρνους και απλά εργαλεία. Παρά το γεγονός ότι αυτοί οι πύραυλοι είναι ικανοί να μεταφέρουν κεφαλή που ζυγίζει 10 με 20 κιλά, δεν έχουν σύστημα καθοδήγησης και έχουν μόνο μια μικρή μονάδα πρόωσης.

Ο ισραηλινός στρατός ήταν σαφώς έκπληκτος από την εμβέλεια του M-302, ένας εκ των οποίων προσγειώθηκε κοντά στην πόλη Hadera (περίπου 100 χλμ. βόρεια της Γάζας) ακριβώς πριν από την έναρξη της εισβολής από το Ισραήλ στα μέσα Ιουλίου. Όμως, η αντίδραση του Ισραήλ θα έπρεπε να έχει μετριαστεί από την απλοϊκότητα του σχεδιασμού τού πυραύλου. Δεν είχε κανένα μηχανισμό καθοδήγησης, η μονάδα πρόωσής του ήταν μέτρια, και είχε μια κεφαλή πολύ λιγότερο θανατηφόρα από ό, τι τα 175 κιλά που έχει σχεδιαστεί να μεταφέρει. Η Χαμάς, από την πλευρά της, γνωρίζει πολύ καλά τους περιορισμούς αυτούς. «Καλύπτουμε με το πλήθος αυτό που μας λείπει σε ποιότητα», μου είπε πριν από μερικές εβδομάδες ένας αξιωματούχος τής Χαμάς. «Ξέρουμε τι κάνουμε. Μπορούμε να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας».

Ο ισραηλινός στρατός έχει καταγράψει το πυραυλικό οπλοστάσιο τής Χαμάς και την γεωγραφική του εμβέλεια προσεκτικά και δημοσίως, αλλά σπάνια προσέφερε μια λεπτομερή ανάλυση της δύναμη πυρός των πυραύλων τής Χαμάς. Για παράδειγμα, κατά την διάρκεια της στρατιωτικής επιχείρησης του Ισραήλ στην Γάζα το 2012 (γνωστή ως Επιχείρηση Αμυντικός Πυλώνας [Operation Pillar of Defense]), ο ισραηλινός στρατός δημοσιοποίησε [4] την αγορά τού ιρανικού πυραύλου Fajr-5 από την Χαμάς, ένα εξελιγμένο ιρανικό σύστημα επιφανείας-επιφανείας που μπορεί να φθάσει στο κεντρικό Ισραήλ . Αυτό που ο ισραηλινός στρατός δεν δημοσιοποίησε, ωστόσο, ήταν ότι ο λόγος που μόνο ένας μικρός αριθμός Ισραηλινών αμάχων σκοτώθηκαν στην σύγκρουση (πέντε συνολικά) ήταν ότι το σύστημα καθοδήγησης του Fajr-5 της Χαμάς ήταν αργό, στην καλύτερη περίπτωση, και η κεφαλή του σχεδόν ανύπαρκτη. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με αξιωματούχο τής Χαμάς με τον οποίο μίλησα στην αρχή τής τρέχουσας σύγκρουσης, το Ιράν δεν έδωσε το πλήρες Fajr-5 στην μαχητική ομάδα, απλώς μετέφερε μόνο την τεχνολογία για την κατασκευή του, ένας ισχυρισμός που επιβεβαιώθηκε [5 ] τότε από έναν Ιρανό αξιωματικό.

Η επιλεκτική περιγραφή τού οπλοστασίου τής Χαμάς από τον ισραηλινό στρατό συνεχίστηκε καθ’ όλη την Operation Pillar of Defense αν και, για όσους προσέχουν, ήταν προφανές ότι οι ρουκέτες από την Γάζα ήταν σχετικά απλοϊκές και όχι πολύ ισχυρές. Τον Νοέμβριο του 2012, οι Ταξιαρχίες αλ-Κασάμ στην Γάζα ανακοίνωσαν [6] ότι είχαν εκτοξεύσει έναν Fajr-5 προς το Τελ Αβίβ, «ως απάντηση για την συνεχιζόμενη επιθετικότητα κατά του παλαιστινιακού λαού», αλλά ο πύραυλος δεν έφτασε στον στόχο του. Αρκετές ημέρες αργότερα, ένας Fajr-5 έπληξε ένα διαμέρισμα σε συγκρότημα κατοικιών στην Rishon LeZion, η οποία είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη τού Ισραήλ και βρίσκεται ακριβώς νότια του Τελ Αβίβ, καταστρέφοντας τον τελευταίο όροφο ενός συγκροτήματος διαμερισμάτων και τραυματίζοντας δύο άτομα. Εάν η ρουκέτα τής Χαμάς μετέφερε πλήρες ωφέλιμο φορτίο, είναι πιθανό ότι ολόκληρο το συγκρότημα διαμερισμάτων που χτυπήθηκε θα είχε καταστραφεί.

Το οπλοστάσιο τής Χαμάς είναι πολύ ασθενέστερο σήμερα από ό, τι ήταν το 2012. Η ανατροπή τού προέδρου τής Αιγύπτου Mohammad Morsi τον Ιούλιο πέρσι έχει περιορίσει τις στρατιωτικές δυνατότητες τής Χαμάς. Αυτό συνέβη επειδή δεν είναι πλέον σε θέση να έχει πρόσβαση σε μεγάλο αριθμό πιο θανατηφόρων ρουκετών καθώς η νέα αιγυπτιακή κυβέρνηση θεωρεί την Χαμάς ως μια επέκταση της αιγυπτιακής Μουσουλμανικής Αδελφότητας, τους ηγέτες τής οποίας το νέο στρατιωτικό καθεστώς έχει φυλακίσει. Η Χαμάς έχει καταφέρει να περάσει λαθραία μερικές ρουκέτες BM-21 Grad στην Γάζα από την Λιβύη, σύμφωνα με αξιωματούχους τής Χαμάς. Η ρουκέτα BM-21 είχε σχεδιαστεί αρχικά από την Σοβιετική Ένωση για χρήση από οχήματα μάχης και στην συνέχεια τροποποιήθηκε από την ιρανική κυβέρνηση, έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργήσει ως αυτόνομο όπλο. Σύμφωνα με ισραηλινές εκθέσεις, το Ιράν κανόνισε την παράδοση αυτών των πυραύλων στην Χαμάς (πριν από την αποστασιοποίηση της τελευταίας από την συριακή κυβέρνηση την οποία στηρίζει το Ιράν) «κόβοντας» τους πυραύλους σε τέσσερα κομμάτια για να διευκολυνθεί η αποστολή τους στην Αίγυπτο και στην συνέχεια μέσω των τούνελ που συνδέουν την Αίγυπτο με την Γάζα.

Αλλά η Χαμάς έχει καταφέρει απλώς να αποκτήσει έναν πολύ μικρό αριθμό BM-21 Grad. Πριν από τις ισραηλινές επιχειρήσεις στο έδαφος της Γάζας, δεν διέθετε περισσότερους από 200. Ακόμα χειρότερα, οι πύραυλοι έχει αποδειχθεί ότι είναι περιορισμένης χρήσης: Έχοντας πάνω από 6 μέτρα ύψος, είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελιχθούν και να λειτουργήσουν. Επίσης, είναι εξαιρετικά ευάλωτοι. Κατά τις πρώτες ώρες τού πολέμου τού 2012 μεταξύ του Ισραήλ και της Γάζας, το 75% των πυραύλων Fajr-5 και Grad τής Χαμάς καταστράφηκε από την ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία, σύμφωνα με αξιωματούχο τής Χαμάς με τον οποίο μίλησα τότε.

Οι ρουκέτες τής Χαμάς έχουν επίσης αποδειχθεί ευάλωτες στην τρέχουσα ισραηλινή επίθεση, κατά την οποία η ισραηλινή κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι έχει καταστρέψει 4.000 στρατιωτικούς στόχους στην Γάζα [7], κάτι που περιλαμβάνει συγκεντρώσεις στρατευμάτων τής Χαμάς, κέντρα διοίκησης και ελέγχου, καθώς και χώρους εκτόξευσης πυραύλων. Αν οι προηγούμενες ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις αποτελούν οποιαδήποτε ένδειξη, ο ισραηλινός στρατός θα είχε επαρκείς πληροφορίες και δύναμη πυρός για να εξαλείψει τα δύο τρίτα των πυραύλων τής Χαμάς στις πρώτες 48 ώρες τής τρέχουσας από αέρος επίθεσης. Είναι αλήθεια ότι η Χαμάς έχει παρ’ όλα αυτά καταφέρει να συνεχίσει το μπαράζ ρίψης ρουκετών εναντίον τού Ισραήλ. Αλλά η οργάνωση έχει ελάχιστες αυταπάτες ότι είναι δυνατό να προκαλέσουν οποιαδήποτε υλική ζημία. Αντ’ αυτού, σκοπός της ήταν να προκαλέσει ψυχολογική βλάβη και να αναγκάσει το Ισραήλ να διαπραγματευτεί έχοντας ντροπιάσει την στρατιωτική στρατηγική του, τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς.

Παρά το γεγονός ότι οι πύραυλοι της Χαμάς έχουν περιορισμένη στρατιωτική χρήση κατά του Ισραήλ, το Ισραήλ επέτρεψε η εκτόξευση ρουκετών να επηρεάσει αλόγιστα τους στρατηγικούς υπολογισμούς του. Το Ισραήλ έχει επικεντρώσει τώρα την στρατιωτική εκστρατεία του στις σήραγγες που επιτρέπουν στην Χαμάς να κρύβει τις ρουκέτες της από τα ισραηλινά αεροσκάφη επιτήρησης, τα οποία περιλαμβάνουν μη επανδρωμένα αεροσκάφη, ελικόπτερα, και μαχητικά F-16. Δημοσίως, η ισραηλινή κυβέρνηση επικεντρώνεται στο πώς η Χαμάς θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τα τούνελ για να επιτεθεί στους πολίτες της μέσα στο Ισραήλ, αλλά ο ισραηλινός στρατός ξέρει πολύ καλά ότι οι σήραγγες επηρεάζουν άμεσα τις πυραυλικές δυνατότητες της Χαμάς.

Αλλά ο Ισραηλινός Στρατός δεν φαίνεται να έχει καταλάβει ότι, εκπαιδεύοντας και αναπτύσσοντας τα πυραυλικά τάγματά της, η Χαμάς έχει προσαρμόσει την στρατηγική της από άλλα απελευθερωτικά κινήματα. Τον Νοέμβριο του 1965, η 1η Μεραρχία Ιππικού των ΗΠΑ αντιμετώπισε μια σειρά από βορειοβιετναμέζικα συντάγματα στην κοιλάδα Ia Drang, στο δυτικό Βιετνάμ. Αυτό που ήταν σημαντικό για τη μάχη στην Ia Drang ήταν ότι το Βιετνάμ είχε σκόπιμα προσελκύσει τις μονάδες των ΗΠΑ σε μια εκ του σύνεγγυς μάχη, όπου οι Αμερικανοί δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το πυροβολικό τους ή τα πυραυλικά τους συστήματα που ήταν προσαρτημένα σε ελικόπτερα. Όπως είπε ένας βιετναμέζος διοικητής [8] σε μια συνάντηση με έναν στρατιωτικό διοικητή των ΗΠΑ μετά τον πόλεμο, η βορειοβιετναμέζικη τακτική ήταν «να σας αρπάξουμε από την πόρπη τής ζώνης σας».

Οι Παλαιστίνιοι χρησιμοποίησαν αυτές τις ίδιες τακτικές κατά την διάρκεια της δεύτερης ιντιφάντα τον Απρίλιο του 2002, όταν οι μαχητές πολέμησαν τον ισραηλινό στρατό στους δρόμους τής πόλης τής Δυτικής Όχθης, Τζενίν. Το πεδίο μάχης τής Τζενίν ήταν εκ του σύνεγγυς μάχη, στην οποία το ισραηλινό πλεονέκτημα στην δύναμη πυρός αναιρέθηκε από το γεγονός ότι έπρεπε να πολεμά από σπίτι σε σπίτι και από δρόμο σε δρόμο. Είκοσι τρεις Ισραηλινοί στρατιώτες σκοτώθηκαν, μαζί με 54 Παλαιστινίους. Ο τότε πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Γιασέρ Αραφάτ, εκθείασε την μάχη στην Τζενίν ως νίκη, συγκρίσιμη σε σημασία με το Στάλινγκραντ. «Είναι το Τζενίνγκραντ», είπε.

Το μοντέλο τής Τζενίν είχε ισχυρή επίδραση στον τρόπο που οι Παλαιστίνιοι έχουν αγωνιστεί στους μετέπειτα πολέμους, συμπεριλαμβανομένης της Γάζας. Αυτή την φορά, οι ρουκέτες τής Χαμάς είναι το δόλωμα. Για να σταματήσουν οι ρουκέτες (και να ξεθαφτούν οι σήραγγες της Χαμάς), ο ισραηλινός στρατός έχει αναγκαστεί να πολεμήσει στους δρόμους και τα λαγούμια τής πόλης τής Γάζας και στα στρατόπεδα των Παλαιστινίων προσφύγων, ακυρώνοντας έτσι το τεράστιο πλεονέκτημα της δύναμης πυρός τού Ισραήλ και οδηγώντας σε αυξημένες ισραηλινές στρατιωτικές απώλειες. Υπό αυτή την έννοια, αν και οι ρουκέτες τής Χαμάς, δεν έχουν πάρει μεγάλο αριθμό ισραηλινών ζωών, έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση την ικανότητα του ισραηλινού στρατού να υπερασπιστεί τον ισραηλινό λαό, στραγγάλισαν το σημαντικότερο διεθνές αεροδρόμιο της χώρας, και βοήθησαν να εξισορροπηθεί το στρατιωτικό παιχνίδι. Αλλά όλα αυτά κατέστησαν δυνατά μόνο επειδή η ισραηλινή κυβέρνηση αντέδρασε υπερβολικά σε κάτι που ήταν πάντα μια μικρή υλική απειλή.

Λίγοι στο Ισραήλ ή στην Δύση φαίνεται να κατανοούν τον σκοπό των επιθέσεων με ρουκέτες τής Χαμάς. Η θανάτωση Ισραηλινών είναι ένας δευτερεύων στόχος τής εκτόξευσης των πυραύλων. Ο πρωταρχικός στόχος είναι να αλλάξουν τους πολιτικούς υπολογισμούς τού Ισραήλ με το να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την διεθνή απομόνωση της χώρας. Και προς το παρόν, τουλάχιστον, αυτό φαίνεται να λειτουργεί.

Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/141698/mark-perry/gazas-bottle-ro...

Σύνδεσμοι:
[1] http://www.thenews.com.pk/article-154187-John-Kerry-calls-Netanyahu-to-a...
[2] http://www.idfblog.com/blog/2014/07/09/israel-fire-life-comes-halt/
[3] http://www.youtube.com/watch?v=YOulrBXgmfU
[4] http://www.idfblog.com/about-the-idf/history-of-the-idf/2012-operation-p...
[5] http://tehrantimes.com/politics/103510-iran-transferred-fajr-5-missile-t...
[6] http://www.hrw.org/news/2012/12/24/gaza-palestinian-rockets-unlawfully-t...
[7] http://www.jpost.com/Operation-Protective-Edge/Security-cabinet-directs-...
[8] http://en.citizendium.org/wiki/Battle_of_the_Ia_Drang

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr