Δυσκολίες με τους Σύριους Αλεβίτες

Μέσα στους πολιτικούς κύκλους τής Ουάσιγκτον, πολλοί αξιωματούχοι θεωρούν την μειονότητα της σέχτας των Αλεβιτών τής Συρίας ως ένα ομοιογενές κουκούλι μέσα στην Συρία. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες, υπήρξαν ενδείξεις διαμάχης στο εσωτερικό των φιλικών προς τον πρόεδρο της Συρίας, Μπασάρ αλ-Άσαντ, φατριών, και αυξανόμενη δυσαρέσκεια μεταξύ των Αλεβιτών, πολλοί από τους οποίους ανήκουν στην στρατιωτική και κρατική δομή ασφαλείας και στης οποίας την υποστήριξη βασίζεται η εξουσία τού Άσαντ. Στην πραγματικότητα, οι Αλεβίτες που θέλουν να δουν το τέλος τού καθεστώτος Άσαντ ίσως τελικά να έχουν ξεπεράσει τον φόβο τους μη χάσουν την εξουσία προς όφελος της σουνιτικής αντιπολίτευσης. Η Ουάσιγκτον καλά θα κάνει να δώσει προσοχή σε αυτά τα ρήγματα μεταξύ των οικογενειών τού καθεστώτος Άσαντ και των συνεργατών του στην Δαμασκό, καθώς και στις κοινότητες υπέρ και κατά τού Άσαντ που κατοικούν στην παράκτια περιοχή κατά μήκος τής Μεσογείου.

Σημάδια των αυξανόμενων εντάσεων μέσα στον στενό κύκλο τού Άσαντ εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τον Αύγουστο, όταν ο Douraid al-Assad, ο ξάδελφος του προέδρου, ζήτησε την παραίτηση του υπουργού Άμυνας της Συρίας, Fahd Jassem al-Freij, μετά την εκτέλεση από το ισλαμικό Κράτος τού Ιράκ και της αλ-Σαμ (ISIS) περίπου 120 Σύριων στρατιωτών [2] στην αεροπορική βάση Tabqa. Σύμφωνα με κρατικά μέσα ενημέρωσης, ένας άλλος εξάδελφος του Άσαντ, ο Hafez Makhlouf, ο επικεφαλής τής Υπηρεσίας Πληροφοριών στην Δαμασκό, παραιτήθηκε «εθελοντικά». Εν τω μεταξύ, ακτιβιστές των Αλεβιτών κατά μήκος τής παραλιακής περιοχής τής χώρας αποκαλούν τον Freij ως «υπουργό τού θανάτου» στην καμπάνια τους #Speak Up [3] εναντίον τού Άσαντ, διαμαρτυρόμενοι για τον υψηλό αριθμό των θανάτων Αλεβιτών από την έναρξη της σύγκρουσης. Τον ίδιο μήνα, ένας δικηγόρος υπέρ τού καθεστώτος συνελήφθη αφότου ξεκίνησε το hashtag στο Twitter # وينن [4], που σημαίνει «πού βρίσκονται», ώστε να αναζητήσει τα ονόματα των 120 ή περίπου τόσων στρατιωτών που κρατά δέσμιους το ISIS. Οι Αλεβίτες ακτιβιστές κάνουν όλο και περισσότερες εκκλήσεις για αλλαγή καθεστώτος, όπως σημειώνεται σε πρόσφατη ανακοίνωση [5] από μια ομάδα που αυτοαποκαλείται το Εκκλησίασμα των Αλεβιτών τής Συρίας (Syrian Alawite Congregation).

Σύμφωνα με πληροφορίες, από την έναρξη της επανάστασης έχει σκοτωθεί στρατιωτικό προσωπικό άνω των 8.000 ατόμων που ήταν υπέρ τού καθεστώτος από την περιοχή Jableh, στην κυρίως αλεβίτικη παραλιακή περιοχή τής Λατάκειας, για να μην αναφέρουμε τις χιλιάδες ανθρώπους [6] από άλλες αλεβίτικες περιοχές οι οποίοι έχουν σκοτωθεί. Πενθούσες οικογένειες βγήκαν στους δρόμους στην Λατάκια τον Αύγουστο απαιτώντας την επιστροφή των σορών των γιων τους και φωνάζοντας, «Θεού θέλοντος, θα παραστούμε στην κηδεία τού γιου σου». Στις αρχές Οκτωβρίου, εκατοντάδες Αλεβίτες στην Χομς ζητούσαν θυμωμένα την αποπομπή τού διοικητή Talal al-Barazi αφότου εξερράγη ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο [7] κοντά στο Δημοτικό Σχολείο Akrama Αλ Makhzomi, σκοτώνοντας 17 και τραυματίζοντας δεκάδες άλλους, κυρίως παιδιά. Οι διαδηλωτές έχουν κάνει παρόμοια έκκληση για την ανατροπή τού Άσαντ στην πόλη-λιμάνι Ταρτούς, και, σύμφωνα με [8] ντόπιους ακτιβιστές, επιφανείς οικογένειες από την κοινότητα των Αλεβιτών στην Λατάκεια συζητούν κρυφά την αντικατάσταση του Άσαντ.

Η διαίρεση της κοινότητας των Αλεβιτών, δεν είναι κάτι καινούργιο: Αντανακλά την αντίδραση εναντίον τής εύνοιας του Άσαντ προς την φατρία al-Kallasieh [9], στην οποία ανήκει η οικογένειά του. Αυτή η φατρία έχει προστατευθεί στον παράκτιο θύλακά της από τα βάρη τού πολέμου, ενώ άλλες κοινότητες Αλεβιτών, όπως οι Haidariya, αναγκάζονται να βγαίνουν στην πρώτη γραμμή τής μάχης και να πολεμούν την συριακή αντιπολίτευση. Αυτές οι δυσαρέσκειες υπογραμμίζουν τις εντάσεις μεταξύ των Αλεβιτών: Οικογένειες κυβερνητικών αξιωματούχων ζουν στην πολυτέλεια, ενώ οικογένειες στην υπόλοιπη κοινότητα αγωνίζονται να θρέψουν τα παιδιά τους. Επίσης, οι Αλεβίτες που ζουν στην πρωτεύουσα είναι πολύ πιο συνδεδεμένοι με την οικογένεια Άσαντ και έχουν περισσότερα προνόμια και πρόσβαση στην εξουσία. Αντίθετα, ο μέσος αγρότης ή μικρός καταστηματάρχης που κατοικεί στα βουνά τής Λατάκειας ή ακόμη και στην Qardaha, την ιδιαίτερη πατρίδα τής οικογένειας Άσαντ, διαθέτει μικρή πολιτική επιρροή, εκτός αν έχει μέλη τής οικογένειας να εργάζονται για το καθεστώς.

Κατά ειρωνικό τρόπο, οι Αλεβίτες που έχουν ζήσει στην Δαμασκό για πολλά χρόνια τείνουν να αυτοπροσδιορίζονται ως Δαμασκηνοί, εκτός όταν είναι αναγκαίο ή επωφελές να σημειώνουν την προνομιακή σχέση τους με την πολιτική ελίτ. Μια τέτοια διασύνδεση τους δίνει πρόσβαση σε προσφιλείς υπηρεσίες και μεγαλύτερη ελευθερία, σε ορισμένες δε περιπτώσεις αποφεύγουν τους νόμους και τους κανόνες τού κράτους, ακόμα και εκείνους που κατοχυρώνονται από το Σύνταγμα. Συχνά, είναι αρκετό να μιλήσουν ή να προσποιηθούν ότι μιλούν με αλεβίτικη προφορά, που θεωρείται η προφορά τής εξουσίας, στους δρόμους τής Δαμασκού για να ξεφύγουν σχεδόν από το οτιδήποτε και να τρομάξουν τους μη Αλεβίτες ώστε να τους υποτάξουν.

Στην ορεινή περιοχή τής Λατάκειας, η κοινωνικο-οικονομική διαίρεση είναι ιδιαίτερα εμφανής: Αμφότεροι, η ακραία φτώχεια και ο υπερβολικός πλούτος μπορούν να βρεθούν σε μια ενιαία περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της Qardaha. Τα μέλη τής φατρίας Άσαντ και οι φίλοι και σύμμαχοί τους ήταν γνωστό ότι καμαρώνουν τις φανταχτερές βίλες, τις μοτοσικλέτες τους και τα αυτοκίνητά τους, τα οποία συχνά δεν έχουν πινακίδες, υποδεικνύοντας ότι έχουν εισαχθεί λαθραία στην χώρα. Οδηγώντας μπροστά από ξυπόλυτα παιδιά που ζουν σε μικρά σπίτια από λάσπη με κακής ποιότητας ηλεκτρικό ρεύμα και νερό, αυτοί οι λίγοι προνομιούχοι συμπεριφέροντο σαν βασιλιάδες, και ίσως και να ήταν. Σήμερα, είναι οι ταπεινοί χωρικοί που πληρώνουν το βαρύ τίμημα του πολέμου, καθώς η κυβέρνηση Άσαντ χρησιμοποιεί τους γιους και τις κόρες τους ως ανθρώπινες ασπίδες στις πρώτες γραμμές [τού πολέμου]. Είναι επίσης αυτοί που επαναστατούν εναντίον τού καθεστώτος, αλλά είναι ανίσχυροι. Στην πραγματικότητα, οι φωτογραφίες Συρίων θυμάτων βασανισμού που διέρρευσαν –δόθηκαν κρυφά στο αμερικανικό Μουσείο Μνήμης τού Ολοκαυτώματος, από ένα μέλος τού στρατού τής Συρίας με το όνομα «Καίσαρας»- χρησιμεύουν ως ζωτικής σημασίας στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα μέλη τής κοινότητας των Αλεβιτών ήταν επίσης θύματα της βαρβαρότητας του Άσαντ.

Η εμφάνιση ενός ρήγματος στο εσωτερικό τής κοινότητας των Αλεβιτών σε στρατόπεδα υπέρ και κατά του Άσαντ, ωστόσο, δεν είναι κατ’ ανάγκην καλή είδηση για την συριακή αντιπολίτευση. Για παράδειγμα, κατά την διάρκεια των πρόσφατων διαδηλώσεων στην Ταρτούς, Αλεβίτες διαδηλωτές ζήτησαν την ανατροπή τόσο της συριακής αντιπολίτευσης όσο και του Άσαντ. Ένα στρατιωτικό πραξικόπημα εναντίον τού Άσαντ, ωστόσο, φαίνεται απίθανο, δεδομένου ότι ορισμένοι υποθέτουν [10] ότι, καθώς η δυσαρέσκεια αυξήθηκε στον στενό κύκλο τού Άσαντ, είναι εκείνος που ενορχήστρωσε το 2012 τις δολοφονίες των μελών από το δικό του κέντρο ελέγχου τής κρίσης, συμπεριλαμβανομένου τού γαμπρού του, Assef Shawkat.

Παρά το γεγονός ότι η πολιτική ελίτ των Αλεβιτών έχει συνδεθεί με την διαφθορά και την κατάχρηση εξουσίας, μερικές από τις κοινότητες Αλεβιτών τής υπαίθρου είναι λιγότερο μολυσμένες. Ο πατέρας τού Μπασάρ, ο πρώην πρόεδρος Χαφέζ αλ-Άσαντ, ο οποίος κυβέρνησε την Συρία από το 1970 μέχρι τον θάνατό του το 2000, θεωρείτο ως όχι μόνο ένας πολιτικός ηγέτης από τους Αλεβίτες, αλλά επίσης πατριάρχης και μια θρησκευτική προσωπικότητα, παρά την αρχική περιφρόνησή του για τις αλεβίτικες παραδόσεις. Ως εκ τούτου, η ευρύτερη κοινότητα των Αλεβιτών δεν θα εξεγειρόταν εναντίον τού γιου τού σεβαστού ηγέτη της. Σε έναν ιδανικό κόσμο, Αλεβίτες και σουνίτες θα συμβιβάσουν τις διαφορές τους και θα συνεργαστούν για την ανατροπή τού Άσαντ και να την νίκη επί τού ISIS. Αλλά η πραγματικότητα παραμένει ότι μια τέτοια επιλογή είναι απίθανη. Υπάρχει μια τεράστια έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών, καθώς επίσης και μεταξύ των σουνιτών και των θρησκευτικών μειονοτήτων, όπως οι Κούρδοι τής Συρίας και οι Χριστιανοί. Η εκρηκτική δυσπιστία προέρχεται από την έλλειψη οποιουδήποτε κοινωνικού συμβολαίου που να καθορίζει τα δικαιώματα και τις ευθύνες τής κάθε ομάδας, αλλά και από την αποτυχία τής συριακής αντιπολίτευσης να ασχοληθεί με το τι θα γίνει με τους Αλεβίτες και αυτές τις μυριάδες κοινότητες εάν και όταν αναλάβει την εξουσία.

Η συριακή επανάσταση το 2011 ήταν ειρηνική τους πρώτους έξι μήνες, στην διάρκεια των οποίων όλα τα τμήματα της κοινωνίας διαμαρτύροντο κατά της δικτατορίας τού Άσαντ. Αλλά τελικά περιήλθε σε σεχταριστική αιματοχυσία, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας τού Άσαντ με το Ιράν και της εμφάνισης των τζιχαντιστών μέσα στις δυνάμεις τής αντιπολίτευσης. Ένα τέλος στην τρέχουσα σύγκρουση απαιτεί όχι μόνο την απομάκρυνση του Άσαντ, αλλά και την σκληρή δουλειά να διαλυθεί ολόκληρο το αυταρχικό καθεστώς του. Η αντικατάσταση του Άσαντ με άλλον ηγέτη, όπως φέρονται να υποστηρίζουν ορισμένες οικογένειες Αλεβιτών, δεν είναι αρκετή. Μια αναμόρφωση του καθεστώτος που θα αναδείξει έναν εκλεγμένο πρόεδρο είναι μόνο το πρώτο βήμα για την επίλυση της τρέχουσας σύγκρουσης στην Συρία. Για να γίνει αυτό, το «κλειδί» είναι η οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των κοινοτήτων τής Συρίας μέσω συμφωνιών καταμερισμού τής εξουσίας, και ένα νέο σύνταγμα χωρίς αποκλεισμούς.

Προς το παρόν, ο Άσαντ εξακολουθεί να έχει την υποστήριξη που χρειάζεται από οικογένειες Αλεβιτών -και ίσως ο φόβος για την τύχη τους υπό μια ελεγχόμενη από τους αντάρτες Συρία να είναι ο κύριος λόγος που την έχει. Αλλά είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η κοινότητα των Αλεβιτών δεν είναι μονολιθική και η δυσαρέσκεια έχει γίνει προφανής τους τελευταίους μήνες, κάτι που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως μια ζωτικής σημασίας ευκαιρία να συμφιλιωθούν οι διάφορες θρησκευτικές ομάδες. Η Ουάσινγκτον δεν θα πρέπει να περιορίζει τους συμμάχους της στην Συρία στις μετριοπαθείς ανταρτικές δυνάμεις και στις τοπικές φυλές. Οι Αλεβίτες τής αντιπολίτευσης είναι εξίσου σημαντικοί. Οι Αλεβίτες έχουν ανάγκη το δικαίωμα να διαμαρτύρονται εναντίον τού Άσαντ, και η συριακή αντιπολίτευση θα πρέπει να είναι έτοιμη να επωφεληθεί από αυτή την κατάσταση ως ένα σημείο εκκίνησης για την συμφιλίωση. Η πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη από τους ηγέτες τού ελεύθερου κόσμου, ιδιαίτερα από τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι επίσης αναγκαία για να δοθεί ένα τέλος στην συριακή σύγκρουση. Αλλά η υποστήριξη αυτή πρέπει να αναγνωρίζει τις λεπτές διαιρέσεις στο εσωτερικό τού σεχταριστικού ρήγματος προκειμένου να συμβάλει στην άμβλυνση των πολιτικών ανισορροπιών στο εσωτερικό τής Συρίας, αντί να τις οξύνει.

Copyright © 2002-2014 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.

Στα αγγλικά: http://www.foreignaffairs.com/articles/142410/oula-abdulhamid-alrifai/no...

Σύνδεσμοι:
[1] https://twitter.com/oulaabdulhamid
[2] http://www.washingtonpost.com/blogs/worldviews/wp/2014/09/05/map-islamic...
[3] https://www.facebook.com/Speakup.syria
[4] https://twitter.com/syriasky4
[5] http://eldorar.com/node/61839
[6] http://tinyurl.com/m45vplq
[7] http://www.unicef.org/media/media_76109.html
[8] https://now.mmedia.me/lb/ar/nowspecialar/564106-علويون-لمسؤول-في-البعث-انشالله-نعزي-بأولادك
[9] http://www.elaph.com/Web/News/2014/8/930642.html
[10] http://www.thedailybeast.com/articles/2012/07/18/murder-mystery-of-assad...

Μπορείτε να ακολουθείτε το «Foreign Affairs, The Hellenic Edition» στο TWITTER στη διεύθυνση www.twitter.com/foreigngr αλλά και στο FACEBOOK, στη διεύθυνση www.facebook.com/ForeignAffairs.gr